1 слайд
2 слайд
Сабақтың тақырыбы: Алаш қозғалысы
Сабақтың түрі: Жарыс сабақ.
Сабақ мақсаты: XX ғасыр басында Қазақстанда
болған Алаш қозғалысының
Алашорда үкіметін құруы,
олардың қызыл империяға
қарсы күресі және Алаш
қозғалысының жетекшілерін
репрессияға ұшырауы туралы
түсінік беру .
3 слайд
Ой қозғау.
Ресейде қандай үкімет биліктері болды ?
І. Тірек сөздер. «Тарихи көмбе»
•
Империя 5. Қанды жексенбі
•
Монархия 6. Азамат соғысы
•
Қос үкімет 7. Автономия
•
Орынбор 8. 1922 жыл 30 желтоқсан
4 слайд
«Ой талқы»
•
Революция деген не?
•
Бірінші орыс революциясы неліктен
жеңіліспен аяқталды деп ойлайсыңдар?
•
Ресейде монархиялық билік қашан құлады? Ол
билік кімдердің қолында болды?
•
Ресейде Уақытша үкіметтің билігі неге көпке
бармады?
•
Неліктен халық Кеңес үкіметін жақтап
шықты?
•
Автономиялық мемлекет, КСРО деген
сөздерді түсіндір?
5 слайд
Кілт сөз: Әрқашанда алда бол,
артыңдағыны ұмытпа
Болашағыңды бүгіннен
ойла,тарихыңды ұлықта
Ой қозғау: «Алаш» деген сөз таныс
па? «Қазақ, Алаш»
деген сөз синоним.
6 слайд
“ Алаш” туының астында
Куә болсын Арымыз!
Көркейтуге Алашты
Құрбандық біздің жанымыз!
Жасасын, Алаш, жасасын ! – деп С.Торайғыров
өткен ғасырдың басында “Алаш” қозғалысы
жайлы жырлаған болатын. Қазақ тарихының
ақтаңдық беттерін қарап отырсақ, ұлт,
тағдырын, халық қамын жете ойлаған Алаш
арыстары қызыл империяға қарсы
қаймықпай күресіп, тәуелсіздік үшін
жандарын құрбан еткен.
7 слайд
I . 1917ж. Қазақстанда Уақытша
үкімет мамырдан бастап ауылдар
мен селоларда құрыла бастады.
Қазақ халқының өкілдерінен
Уақытша үкіметтің комиссарлары
болып: Торғай облысында -
Ә.Бөкейханов, Жетісуда –
М.Тынышбаев, Түркістанда –
М.Шоқай тағайындалды.
8 слайд
•
Уақытша үкіметтің Қазақстандағы қызметінің
нәтижесін мына кестеден көрсек:Уақытша үкіметтің қоғамдық міндеттерді шешуі
Соғыс жөніндегі мәселенің
шешілуі үшін мүмкіндіктер
жасалды. Самодержавие
жойылды. Тыл жұмыстарына
реквизицияланғандар
Отанына қайтарылды. 1916
жылғы оқиғаларға
қатысушыларға кешірім
жарияланып, ақшалай
өтемақы енгізілді. Соғыс тоқтатылған жоқ.
Аграрлық мәселе шешілген
жоқ. Самодержавие кезеңінде
қазақтардан тартып алынған
жерлер қайтарылған жоқ.
Қазақстандағы отарлық
басқару аппараты қиратылған
жоқ. Іс жүзінде патша
самодержавиесінің саясатын
жалғастырды .
9 слайд
Қазақстанда қоғамдық – саяси өмір үлкен
өзгеріске ұшырады. 1917 жылы
шілдеде Орынборда бірінші Бүкілқазақ
съезі шақырылды. Онда мемлекеттік
басқару, автономия, халықтық милиция
құру, оқу ағарту, сот, саяси партиялар
құру т.б. жөніндегі мәселелер
қарастырылды. Съезд “Алаш”
партиясын құру жөнінде шешім
қабылданды.
10 слайд
“ Алаш” партиясының басшылары
Ә.Бөкейханов, А.Байтұрсынов т.б.
буржуазиялық-демократиялық
бағыттағы қазақ зиялыларының
өкілдері еді. Алаш партиясының
қатарына ғылыми және
шығармашылық зиялы өкілдері:
М.Тынышбаев, М.Жұмабаев,
Ш.Құдайбердіұлы т.б. кірді.
11 слайд
Тарихи тұлғаларды білу
12 слайд
Тарихи тұлғаларды білу
13 слайд
Тарихи тұлғаларды білу
14 слайд
1917 жылы желтоқсанда “Алаш” партиясының
Екінші Бүкілқазақ съезі болып өтті. Съезде
автономия мен оның үкіметін құру жөніндегі
құжаттар қабылданды. “Алаш” атауымен қазақ
автономиясының құрылғанын мәлімдеді.
“Алашорда” деп аталды. Құрамына Бөкей
ордасы, Орал, Торғай, Ақмола, Семей
облыстары, Закаспий облыстары мен
Алтайдың қазақтар мекендеген аудандары
енуге тиіс деп қаулы қабылданды. Алашорда
орталығы Семей қаласы. Алашорда үкіметті
Ә.Бөкейханов басқарды.
15 слайд
«Даталарды білу» сайысы.
(Қай топ оқушысы бірінші болып
қол көтерсе, сол оқушы жауап
береді.)
•
1866 5 . 1873
•
190 9 6 , 1886-1890
•
1879- 1886 7 . 1910
•
1921- 1928 8 . 1913
16 слайд
Тарихи сынақ хат жазу
(Д әптермен жұмыс )
Алаш париясы қазақстанның жеке…
болып құрылуын, өз тілін, әдет салтын
сақтап, өркениетке жетуін аңсады.
Алаш партиясының жетекшісі….болды
Газетте Алашорда өзінің… жариялады
Кеңес үкіметі Алашорда үкіметін
таратып,… қуғынға ұшыратты
17 слайд
•
Ал 1917 жылы қарашада Қоқан
қаласының Уақытша Кеңес
басқарған
IV Төтенше Түркістан Мұхтариаты
өз жұмысын бастады. Басшысы
М.Тынышбаев, сыртқы істер
министрі М.Шоқай.
•
Осылайша Қазақстанда
көпөкіметтілік орнады.
18 слайд
Қазақстанда көпөкіметтіліктің мәні
Уақытша үкімет Жұмысшы, солдат және
шаруа депутаттары
Көпөкіметтілік
Өлкенің әлеуметтік – экономикалық және саяси жағдайымен,
оның көп ұлтты халқымен, сондай – ақ қазақ әскерлерінің
орналасуымен қалыптасты .
Социал –
демократ –
тар, эсер-
лер, кадет-
тер т.б.
партиялар Фабрика
-
зауыт
комитет-
тері Аудандық
Кеңестер Алаш
автономиясы
“ Алашорда”
үкіметі Түркістан-
ның
уақытша
мұсылман
үкіметі
19 слайд
Қазақ зиялылары. XIX ғ. басы.
20 слайд
•
А. Байтұрсынов қазақ зиялыларымен бірге.
21 слайд
"Халық жауларын" ату.
22 слайд
Қорытынды
Ғасырлар бойы ата – бабаларымыз ұлан – байтақ
қазақ жерін, елін тұлпардың үстінде жүріп,
найзаның ұщымен, білектің күшімен қорғаса.
Ал “Алаш” қозғалысының қайраткерлері саяси
күресті ойлап тапты. Оларды да сүріндірді,
бірақ құлата алмады. Қазақ халқының
маңдайына азаттықтың ақ таңын көру 1986
жылы желтоқсан оқиғасынан кейін
бұйырыпты.
Міне, тәуелсіздік алғанымызға биыл 22 жыл
толды. Еліміздің тұғыры биік тәуелсіздігін
сақтап, мақтан тұтайық!
23 слайд
Ә.Бөкейхановтың мынадай сөзі бар
«Әр ұрпақ өзіне артқан жүкті
жетер жеріне апарып тастауы
керек» деп айтқан екен. Олар өздеріне
артқан ел жүгін жететін жеріне
апарды. Армандарын кейнгі ұрпақ
тәуелсіз ел болуға жеткізді. Ал оны
келешекке жеткізу бүгінгі ұрпақ,
бүгінгі оқушылардың міндеті.
24 слайд
Бағалау:
Үйге тапсырма: Алаш қозғалысы
С.Торайғыровтың «Алаш
ұраны»,
М.Жұмабаевтың «Алаш»
өлеңдерін жаттау
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз