Ашық сабақ Бейімбет Майлин "Шұғаның белгісі" хикаяты

1 слайд
Б.Майлин «Шұғаның белгісі» хикаяты

2 слайд
Психологиялық ахуал қалыптастыру. Шаттық шеңбері: «Ыстық лебіз»

3 слайд
«Кейіпкерлер есімдері» арқылы топқа бөлу. І -топ: Шұға ІІ -топ: Әбдірахман

4 слайд
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары 9.1.1.1.Әдеби шығармаға сюжеттік- композициялық талдау жасау. 9.2.4.1.Автор стиліне сүйене отырып, шығармашылық жұмыс жазу

5 слайд
Сабақтың мақсаты: Барлығы орындай алады: Көркем шығарманың сюжетін, композициялық құрылымын, тақырыбын, идеясын анықтайды; автор стиліне сүйене отырып, шығармашылық жұмыс жазады. Көпшілігі орындай алады: Көркем шығарманың сюжеті композициялық жоспар құрай алады: автор стилін талдап, шығармашылық жұмыс барысында кейіпкерге хат жазады. Кейбір оқушылар орындай алады: Әдеби шығарманың сюжеті мен композициясына өзіндік көзқарасын білдіреді; автор стиліне сай дәлелдемелер келтіре отырып, өз көзқарасымен шығармашылық жұмысты түрлендіре жазады (хат).

6 слайд
Бағалау критерийі: - әдеби шығармаға сюжетік - композициялық талдау жасайды. -өз көзқарасын дәлелдейді. -автор стиліне сүйенеді. -шығармашылық жұмыс жазады.

7 слайд
“ Ой қозғау” стратегиясы Б.Майлин туралы бейнематериал https://www. bilimland.kz 1.Б.Майлиннің қазақ әдебиетіндегі орны. 2.«Шұғаның белгісі» хикаятының жазылуы туралы не білесіз?

8 слайд

9 слайд
«Зерделі сұрақ, ұтымды жауап» әдісі 1. Шығарманың тақырыбы: Әйел теңсіздігі 2. Әдеби жанр түрі: Орта көлемді шығарма. 3.Шығарманың идеясы: Гуманизм, адамгершілік, махаббат мәселесі 4.Эпикалық жанр түрі: Хикаят 5. Басты кейіпкер: Шұға 6.Әдеби теориялық ұғымдар: Суреттеу, тұрақты тіркестер, мақал-мәтелдер, көнерген сөздер

10 слайд
Топпен жұмыстар І-топ. тапсырма “Мәтіндік зерттеу” әдісі ІІ-топ. тапсырма “Үш түрлі күнделікпен жұмыс” әдісі Б ағалау: Диалог негізінде саралау

11 слайд
Топпен жұмыстар І-топ. тапсырма “Венн диограмма” Шұға мен Жамалды салыстыру ІІ-топ. тапсырма “Сенквейн” әдісі Б ағалау: Шапалақтау әдісі

12 слайд
Жеке жұмыс Б ағалау: « Бас бармақ” әдісі

13 слайд
«Сканерлеп оқу» әдісі Оқулықпен жұмыс Б ағалау: шапалақтау әдісі І- топ ІІ-топ

14 слайд
«Кейіпкермен сырласу» әдісі 1.Бұл күнде Шұға сияқты қыздар бар ма? Б ағалау: шапалақтау әдісі2.Жазушы “Шұға десе, Шұға еді-ау!” деп өкінішпен аяқтайды, ал сен болсаң қалай жазар едің?

15 слайд
Кері байланыс 1.Бұл күнде Шұға сияқты қыздар бар ма? Б ағалау: шапалақтау әдісі2.Жазушы “Шұға десе, Шұға еді-ау!” деп өкінішпен аяқтайды, ал сен болсаң қалай жазар едің?

16 слайд
“ Қазақ тілінің түсіндірме сөздігінде” Шешен Ділмар Тапқыр Ресми жиындарда шығып сөйлеуші (оратор)

17 слайд
Шешен деп кімді айтамыз?

18 слайд
Шешендік өнерді ғылыми тілде риторика деп атайды. Риторика ғылымының негізін салушылар Протагор және Сократ, Платон болған. Шешендік өнер ең алдымен Грецияда дамыған, оның астанасы- Афины.Солардың ішінде Лисий, Исакрат, Демосфен атақты шешендер болған. Шешендік өнер Грециядан кейін Рим мемлекетінде дамыған, онда Красс, Анатия, Кортенция бастаған атақты шешен қолбасшылары болған.

19 слайд
Сөйлейтін мәселесін анықтай білуі Шешенге тән қасиеттер Тілдік қабілеттілік Білімділік Шыншылдық АңғарымпаздықЖинақылық

20 слайд

21 слайд
Тапқыр болсаң тауып көр 1.Қазіргі шешенд ік сөздер нешеге бөлінеді? А.2 В.3 С.4 Д.5 Е.6 2.Ұлы жүздің биін ата А.Төле би В.Әйтеке би С.Жиренше Д.Қазыбек би Е. Жәнібек би. 3. Шешендіктің түп мақсаты- адамдарды иландыру кімнің сөзі? А. Цицерон В. Платон С.Төле би Д.Честерфильд Е. Делакруа 4. Реторика дегеніміз не? А. Сөз мәнері В.шешендік С.Шешендік өнер Д.Шешендік сөз Е.Мақал –мәтелдер. 5. “Жеті жарғыны” жазғандардың бірі- ... А. Әл-Фараби А. Абай С. Қазыбек би Д. Сырым би Е. Халық 6. Сөз күші көп нәрсені аз сөзбен айтып берумен сипатталды А. Жиренше В. Цицерон С. Платон Д. Плутарх Е. Төле би 7. Тез сөйлегеннен, ойлап алып сөйлеген артық А. Цицерон В. Мор С. Платон Д. Честерфильд Е. Абай 8. Айқындық- сөздің басты артықшылығы А. Аристотель В. Паскаль С. Писарев Д..Пейн Е. Цицерон

22 слайд
Шешендік сөздің авторлары Батыс ғұлама лары Шығыс ойшыл дары Орыс классик тері Қазақ би- шешен дері Майқы би Квинтилиа н Радлов Цицерон Жиренше Ломоносов Йүгінеки Асанқайғы Платон Әл-Фараби

23 слайд
 Ұлағатты сөздер сайысы Айта берме сөз біткеннің бәрін де, ойлап сөйле, таңдап дәмін, нәрін де Ж.Баласағұни

24 слайд
Қазақ хандығында "Қасым ханның қасқа жолы", "Есім ханның ескі жолы", Тәуке ханның "Жеті жарғысы" деп аталатын заңдар болды. Бұл заңдар сол заманда ислам дінін тұтынатын Күншығыс пен Орта Азияның бірсыпыра елдеріндегі феодалдық мемлекеттер мен хандықтарда жаппай қолданылып отырған ислам дінінің "шариғат" заңынан мүлдем басқаша болатын. Бұл қазақ хандығының ерекше тарихи әлеуметтік-экономикалық және саяси жағдайының туындысы еді. Қазақ хандығының заңдары "жарғы" деп аталады

25 слайд

26 слайд

27 слайд
 Шешендік сөз ақыл-парасатқа негізделсе,мазмұнды болады.  Шешен сөзінің мазмұндылығы сөйлеушінің ақыл-ой дәрежесіне,білімділігіне байланысты  «Жақсы шешен болғың келсе,алдымен жақсы адам бол» Цицерон.  Мазмұнды сөз дегеніміз- мағыналы,сапалы,әдеби тілде айтылған сөз. Айтылған лебіз – ашық мағыналы, түсінуге жеңіл, көңілді күдікті емес тіл анықтылығы. [1] Лебіз ашық, мағыналы болуы үшін айтушы айтатын нәрсесін анық танитын болу керек. Мазмұнды болу үшін аудиторияның қызықтыратын мәселесін білуі керек.

28 слайд
Сөз дәл дігі Сөз дәйе ктілі гі Сөз әуезд ілігі Сөз байлы ғыСөз дұр ыст ығы шешенд ік Тіл тазал ығы Сөз айш ығы Сөз түсін іктілі гі Ой жүйе лігі

29 слайд
Қазіргі шешендік сөздер мазмұнына қарай былайша бөлінеді: 1) Әлеуметтік-саяси мазмұнды шешендік сөздер (баяндамалар, саяси сөздер, дипломаттық сөздер, әскери-патриоттық сөздер, үгітші сөздері) 2) білім-ғылымдық сипаттағы шешендік (дәрістер, ғылыми баяндамалар) 3) Сотта айтылатын шешендік сөздер(айыптаушының, қорғаушының сөздері) 4)  Әлеуметтік тұрмыста қолданылатын шешендік (мерейтойда айтылатын мақтау сөздер, құттықтау сөздері) 5) Діни қызметте қолданылатын шешендік (діни уағыздары).

30 слайд
Шешендік сөздердің көркемдеуіш құралдары: К Ө Р К Е М Д Е У І Ш Т Е р Риторикалық сұрақ Қайталау,тұрақты тіркестер Градация,литота Метафора,метонимия Салыстыру Эпитет, теңеу сөздер т.б.

31 слайд
“ Тілдің майын тамызып, жас шешендер сөйлесін” Топтық жұмыс 1.Шығыс ойшылдары 43-жаттығу 2.Батыс ғұламалары 44-жаттығу 3.Орыс классиктері 45-жаттығу 4.Қазақ би-шешендері 46-жаттығу

32 слайд
43-жаттығу. Шешен Қаныш Сәтбаев сөзінің мазмұндылығы-өзі сөйлеп тұрған тақырыбын жақсы білетіндігінде,кенші ғалым болса да,әдебиет,өнер туралы айтарының болғандығында, эпитетті,метафоралы сөз қолданыстарын шебер қолануында. СӘТБАЕВ ҚанышИмантайұлы [12.4.1899, Павлодар обл. Баянауыл ауд. Ақкелінболысы, Шадра (қазіргіСәтбаев) а. — 31.1.1964, Мәскеу, Алматыдажерленген] — ұлығалым-геолог, қоғамқайраткері, геол.-минерал. ғыл. докт. (1942), проф. (1950). Қазақстан ҒА-н ұйымдастырушылардыңбіріжәнетұңғышпрезиденті (1946). 1914 ж. Семейдегімұғалімдерсеминариясынаоқуғатүсті. ОндаЖ.Аймауытов, М.Әуезовсияқтыкөрнектіқайраткерлерменбіргеоқыған. Семинария қабырғасындаөзәріптестеріменбіргеСемейдеұйымдастырылғанқайырымдылықмақсаттағы шараларға қатысты. 1915 ж. СемейдеН.Құлжанованыңжетекшілік етуімен өткізілген кеште С. Абайдыңөлеңдерін мәнерлеп оқуменкөзге түседі. ОлШ.Құдайбердіұлыментығыз байланыст болып, оныңшығармашылығынжоғарыбағалады. Еліміздегі еңіріжоғары тех. оқуорныҚазақ Ұлттық тех. ун-тіне С. есімі берілген.

33 слайд
44-жаттығу. Зерттеуші ғалымдар Машановтардың ғылыми терминдерге жататын сөздерін теріп жазу. 46-жаттығу . Әбіш Кекілбайұлы мол білімді,ғылыми ақпаратты сірескен қатаң ғылыми стильмен бермей,оқымай тастауға болмайтын,көркем тілмен жеткізеді.1.Самарқанның көк тасы ериді деген түсінік қайдан шыққан? 45-жаттығу. (Ғаламтордан түсінік беру)

34 слайд
Зат есім: Шешен Сын есім: Шешендік сөз Етістік: Айтысады.Тартысады. Шешіледі. Сезіну: Шешендік сөз- ұлттық өнер Синоним: Шешендік сөз- ұлттық өнер падишасы.

35 слайд
Құрметті «Алаш айнасы» сайтының оқырманы! Біздің сайт бұдан былай «Шешендік сөздер» айдары арқылы қазақтың бояуы қанық, бейнелі шебер тілмен айтылған шешендік сөздерінен үзінділер беріп отыратын болады. Шешендік сөздер мазмұны мен құрылысы жағынан мақал- мәтел, аңыз әңгімелер, толғаулар мен айтыстарға жақын келеді.

36 слайд
47-жаттығу . Әлеуметтік-саяси мазмұндағы шешендік түрінде жазылған. Мақала авторы- Құсыман Игісін, жазушы-публицист, ҚР мәдениет қайраткері ШҚО. Тарбағатай ауданының құрметті азаматы.Ол өз сөзінде саяси ойынның құралына айналған мұнай бағасының өзгеру себептеріне талдау жасайды.Эмоциональды-экспрессивті сөздерді дәлдікпен қолданған.Мысалы : Жүрегі-экономикасы,қаны-мұнай,мұнай бағасының өсуі-қан қысымының ауруы (метафоралар). Шығармашылық жұмыс (Мәтінді әрі қарай өз сөздеріңізбен аяқтау.Мұнай бағасы өсуінің экономикаға әсері)эссе жазу.  

37 слайд
Назарларыңызға рахмет