ЭМОЦИЯНЫ және СЕЗІМДІ БАСҚАРУ

1 слайд
  Орындаған: Әлеуметтік жұмысЭМОЦИЯНЫ және СЕЗІМДІ БАСҚАРУ

2 слайд
ЖОСПАР: 1. Сезім жөнінде түсінік; 2. Сезімнің түрлері; 3. Сезімнің пайда болу себептері; 4. Сезімнің негізгі ерекшеліктері; 5. Сезімнің қызметі; 6. Эмоция; 7. Эмоцияның түрлері; 8. Эмоция мен сезім арасындағы айырмашылықтар; 9. Қорытынды; 10. Пайдаланған әдебиеттер.

3 слайд
  Сез i м - бұл адамның қоршаған болмыс заттары ж ə не құбылыстарымен қатынас жасауынан туындаған ə рқилы формада көр i н i с берет i нтолғаныс, күйзел i стер i. Адам сез i м i т i рш i л i к үш i н керект i де пайдалы қасиет. Толғаныссыз өм i р - өшкен өм i р. Ұлы ғұлама Ə. Науаи "Сез i мс i з адам - кесек, махаббатсыз адам – есек", - деген екен. Көп сез i мдерге адамның өз i құштар. Егер сол сез i мдер қандай да себептермен болмай қалса, адам "эмоциялық ашырқауға" кел i п, оның орнын толтыру үш i н ə н- күй тыңдайды, ə серл i фильмдер көр i п не қым- қиғаш оқиғалы к i таптар оқиды.Сезім жөнінде түсінік

4 слайд

5 слайд
Сезімнің түрлері Субьектив толғаныстарға байланысты сезімдер 2 топқа бөлінеді: т i рш i л i к қажетт i л i ктерд i қанағаттандырып, рахатқа бөлеуш i ұнамды сез i мдер т i рш i л i к қажетт i л i ктерд i ң орындалмауынан қанағаттанбау кейп i не түс i рет i н жағымсыз сез i мдер

6 слайд
Орындалып жатқан адам қажетт i л i ктер i н i ң деңгей i не орай сез i мдер қарапайы м күрделі қарапайы м ашу уайым қызғаныш күрделі моральді к Эстетикалық отан сүйгіштік

7 слайд
Жоғары деңгейдегі сезімдер Жоғары деңгейдегі сезімдер тек адамға ғана тән: Ақыл-ой сез i м i адамның таным ə рекет i мен байланысты. Сез i мн i ң бұл түр i - балалардың оқып б i л i м алуға, ересектерд i ң өз қызмет i не, шығармашылық пен өнерге деген көң i л-күй қатынасы. Адамның шындықты тануға деген ақыл-ой сез i м i ең алдыментаңданудан басталады. Эстетикалық сез i м - объектив шындықты бейнелеп, оның ə семд i г i мен сұлулығын, жарасымдылығы мен сен i м-д i л i г i н қабылдап, оған ə серленудег i көң i л-күй. Ə семд i кт i қабылдап, оған сүйс i ну, л ə ззаттанып, рухани күш i н арттыру сез i м i - адамның өм i р т i рш i л i г i нде б i рт i ндеп қалыптасатын жағдай. Ə семд i кт i қабылдау туа пайда болмайды. Адамгерш i л i к-моральдық сез i мдер қоғам талабына орай адамның өз м i нез i н i ң лайық не лайық емест i г i н сез i нген көң i л-күй i н б i лд i ред i. Адамгерш i л i к сез i м i моральдық сезiм деп те айтылады. "Мораль" - "морале" деген француз сөзi. Мағынасы - адамгерш i л i к. Адамгерш i л i к сез i м қоғамның тарихи дамуына байланысты.

8 слайд
 Сезімнің пайда болу себептері Сезімнің негізгі пайда болу себептеріне мыналар жатады: 1. адамның объект i ге қатынасын айқындайтын қажетт i л i ктер ; 2. адамның осы нысанның ти i ст i қасиеттер i н түс i н i п, оны санада бейнелеу қаб i лет і . Объектив ж ə не субъектив жағдайлардың өзара байланысынан адамның қоршаған дүниеге саналы баға беру i мен қатар жеке эмоционал көз-қарасының себептер i ашылады. Сез i мдерд i ң өз i нд i к ерекшел i г i олардың қарама-қарсылықты сипатынан көр i нед i

9 слайд
Сезімнің негізгі ерекшеліктері  Сез i мдерд i ң өз i нд і к ерекшел i г i олардың қарама-қарсылықты сипатынан көр i нед i. Мұндай сипат қарапайым ə серленуге де (рахаттану-қысылу), сондай-ақ күрдел i толғаныстарға да (ұнату-жеккөру, қуаныш-мұң, көң i лд i- қайғылы т.б.) т ə н.  Сез i мдерге ғана т ə н аса маңызды сипат - олардың б i р i г i мд i ( интегралды) келу i. Сез i м бүк i л денен i билеп, адам кейп i н ерекше ə серге бөлейд i. Барша дене қызметтер i н i ң басын б i р с ə тте б i р i кт i румен сез i м өзд i г i нен организмге пайдалы не зиян ə серд i ң хабаршы қызмет i н атқарады. Сез i мд i к сигнал ə сер орны мен денен i ң жауап ə рекет i айқындалмай жатып та санаға жетуi мүмкiн.  Сез i мдерд i ң ж ə не б i р маңызды ерекшел i г i - олардың денедег i т i рш i л i к ə рекеттермен т i келей байланыста болуы. Сез i м ықпалынан адамның i шк i т ə н қызмет i өзгер i ске түсед i: қан айналымы, дем алыс, ас қорыту, i шк i ж ə не сыртқы секреция бездер i. Шектен тыс ұзақ уақыт ж ə не қарқынды болған көң i л-күй толғаныстары организмд i сырқатқа шалдықтырады: қорқыныш - жүрек ауруларына соқтырып, ашу - бауырды, жабырқау мен мұң - асқазанды бұзады

10 слайд
Сезімнің қызметтері бейнелеу қызмет i ниеттеу немесе ынталандыру қуаттау, қолдау қызмет i ауысу қызмет i икемдесу қызмет i коммуникативтік Адам сез i мдер i ұзаққа созылған филогенетикалық даму тарихына байланысты көптеген ерекше сипаттағы мынадай қызметтерд i атқаратын болды:

11 слайд
 Эмоция (фр. emotion, лат. enoveo — толғану) — адам мен жануарлардың сыртқы және ішкі тітіркендіргіштер әсеріне реакциясы; қоршаған ортамен қарым-қатынас негізінде пайда болатын көңіл-күй. Эмоция организмнің әр түрлі қажетсінулерге қанағаттануына ( ұнамды эмоция ) немесе қанағаттанбауына ( ұнамсыз эмоция ) байланысты. Адамның жоғары әлеуметтік қажетсінулері негізінде пайда болатын тұрақты змоция. Эмоция жоғары түрі адамның іс-әрекетінің өнімді болуына мүмкіндік туғызады. Оларға қуаныш, сүйіспеншілік және т.б. эмоциялар жатады. Жағымсыз эмоция адамның іс-әрекетіне азды-көпті зиян келтіреді. Оларға қорқыныш, қайғы, абыржу, үмітсіздену, үрейлену және т.с.с. эмоциялар жатады. Эмоция

12 слайд

13 слайд
ЭМОЦИЯ ІС-ӘРЕКЕТКЕ ЫҚПАЛ ЖАСАУ ТҰРҒЫСЫНАН СТЕНИКАЛЫ Қ АСТЕНИКАЛЫ Қ Жауапкершілі к Жолдастық Достық Айбаттылық Уайым Енжарлық Көңілсіздік

14 слайд
Эмоция тудыратын стрестің пайда болу ағымында биологиялық танымдықтың 3 буыны болатыны белгілі болды:  Күйзеліс тудыратын бағалар; күйзелістің анық қаталдығы, онша үлкен мөлшерде болмағанымен проблема оны өз еліне, біліміне және түсінігіне қарай бағалануында;  Оқиғаның өзіне немесе оның бағасына деген физиологиялық-биохимиялық және биологиялық жауабы. Адренологиялық-биохимиялық әсер етеді;  Алдағы уақытта күйзелісті болдырмайтын, оның неше түрлі себептерін жоюға арналған іс-әрекет ( мінез-құлық )

15 слайд
ЭМОЦИЯЛАР СЕЗІМДЕР 1. Эмоция адамның түрлі органикалық қажеттеріне туып отыратын қысқа ситуациялы көңіл күйі адам қуанғаннан, қамыққаннан көзіне жас алса не болмаса бір нәрсеге мәз болса, мұндай жағдайдың ұзаққа созылмайтыны белгілі. 1. Сезімдер – адамдардың бір- бірімен қарым-қатынас жасау қажетінен туатын және біртіндеп дамып отыратын бір сыдырғы тұрақты процесс. 2. Эмоция мәнерлі қозғалыстардан көбірек байқалады. Мұнда адам өзін тек организм тұрғысынан көре алады. 2. Сезімдерде мәнерлі қозғалыстар жөнді байқалмайды. Тұрақты, терең әсерлі сезім жеке адам психологиясының басты белгілерінің бірі. 3. Эмоциялардың қызметін лимби жүйесі мен гипоталамус бөлігі басқарып отырады. 3. Сезім ми қабығының жұмысынан, атап айтқанда динамикалық стереотиптердің әркез жасалып өзгеріп отыруынан жақсы көрінеді. 4. Эмоциялар жануарларда да кездеседі. Жануарлар эмоциясы биологиялық сипаттағы реакциялардың жиынтығы. Адам сезімдеріне лайықты көріністер жануарлар психикасында кездеспейді 4. Адамдардың эмоциялары мен сезімдері қоғамдық-тарихи сипатта болып отырады ЭМОЦИЯ МЕН СЕЗІМ АРАСЫНДАҒЫ АЙЫРМАШЫЛЫҚТАР

16 слайд
Қорытынды Сезімдерде мәнерлі қозғалыстар жөнді байқалмайды, тұрақты терең әсерлі сезім адам психологиясындағы басты белгілердің бірі, ал эмоция болса мәнерлі қозғалыстарға бай келеді, мұ y да адам өзін тек организм тұрғысынан көрсете алады. Жоғары сезімдердің қалыптасуына, адамның өскен ортасы, отбасы, ұжымы елеулі әсер етеді, өсіресе халқымыз айтқандай "Сөз сүйектен өтеді ..." т.б. мәтелдері сезімді тәрбиелеу қажет екеніне дәлел болады. Осы тұрғыдан алғанда, сезім ми қабығының жұмысынан, ондағы динамикалық стереотип жасалып отыратындығынан тәуелді. Ал, эмоцияға келсек, мұның физиологиялық негізі ретикулярлық формацияның лимби жүйесінің, соңдай-ақ, ондағы гипоталамус бөлігінің (дененің зат алмасуы, температурасын реттестіретін жүйке) орталығымен ұштастырамыз. Мәселен, осы жүйке қызметінің орталықтарына зақым келсе, адам тойғанын білмейтін, немесе шөлі қанбайтын жағдайға ұшырайды. Бұл жерде де сезімдер мен эмоцияның бір-бірінен айырмашылығы байқалады. Адамның сезімдері ылғи да қоғамдық-тарихи сипатта болады. Мәселен, адамның адамгершілік сезімдері қоғамдағы өзгелерге байланысты өзгеріп отыратыны белгілі. Сезім — адамның өзіне, өзге адамдарға, айналасындағы заттар мен құбылыстарға көңіл-күйінің қатынасын білдіретін және оларды бейнелейтін психикалық үрдіс. Сезімінің психикалық үрдіс екендігін білдіретін тағы бір ерекшелігі — оның адам көңіл-күйіне байланысты әрбір үрдіске белгілі бір түрде рең беріп тұратындығы.. Сезім мен эмоцияның адам іс- әрекеті мен көңіл-күйіне ұнамды әсер етуі стеникалық — күшті сезім тудырса, ал ұнамсыз не теріс әсер етуі астеникалық — әлсіз, жағымсыз сезім тудырады. Адам сезімінің қайнар бұлағы — бізді қоршаған болмыс, объективтік шындық.

17 слайд
