Материалдар / Физика ғылымы
2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

Физика ғылымы

Материал туралы қысқаша түсінік
Ғылыми жұмыс
Авторы:
Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ
15 Мамыр 2020
540
0 рет жүктелген
Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі
770 тг 578 тг
Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
img_page_1
Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!
Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
МҰҚА ғали өлеңдеріндег і физикалық құбылыстар

1 слайд
МҰҚА ғали өлеңдеріндег і физикалық құбылыстар

Жданов, 2020Орындаған: Абишева Диляра 9-сынып оқушысы Пән мұғалімі: Шәуен Б.Б.Қостанай ауданы Ждано

2 слайд
Жданов, 2020Орындаған: Абишева Диляра 9-сынып оқушысы Пән мұғалімі: Шәуен Б.Б.Қостанай ауданы Жданов орта мектебі

Мақсатым: Мақсатым: Мұқағали өлеңдері арқылы Мұқағали өлеңдері арқылы физика пәнін оқып үйрену физика пәнін оқып үйрену ба

3 слайд
Мақсатым: Мақсатым: Мұқағали өлеңдері арқылы Мұқағали өлеңдері арқылы физика пәнін оқып үйрену физика пәнін оқып үйрену барысында танымдық ісбарысында танымдық іс -- әрекетінің қалыптасуын әрекетінің қалыптасуын теориялық және теориялық және практикалық тұрғыда практикалық тұрғыда негіздеунегіздеу ..

Міндетім:Міндетім: CC ыныптарда физика пәнін оқыту ыныптарда физика пәнін оқыту барысында Мұқағали шығармаларын барысында Мұ

4 слайд
Міндетім:Міндетім: CC ыныптарда физика пәнін оқыту ыныптарда физика пәнін оқыту барысында Мұқағали шығармаларын барысында Мұқағали шығармаларын пайдаланудың мүмкіндіктерін пайдаланудың мүмкіндіктерін анықтауанықтау ;; Мұқағали поэзиясындағы физикалық Мұқағали поэзиясындағы физикалық құбылыстарды ғылыми тұрғыдан құбылыстарды ғылыми тұрғыдан дәлелдеудәлелдеу .. Мұқағали өлеңдерінің әрбір Мұқағали өлеңдерінің әрбір шумағында тұнып тұрған физикалық шумағында тұнып тұрған физикалық заңдылықтар бар екенін көрсетузаңдылықтар бар екенін көрсету .. ..

Ғылыми жобаның өзектілігіҒылыми жобаның өзектілігі : : Мұқағалидың табиғат жайындағы өлең Мұқағалидың табиғат жайындағы ө

5 слайд
Ғылыми жобаның өзектілігіҒылыми жобаның өзектілігі : : Мұқағалидың табиғат жайындағы өлең Мұқағалидың табиғат жайындағы өлең шумақтарыншумақтарын , , ақынның әрбір сөйлемінақынның әрбір сөйлемін , , сөзін талдап көру арқылы олардың сөзін талдап көру арқылы олардың сырын физикалық тұрғыдан ашу сырын физикалық тұрғыдан ашу барысында ана тілінің барлық барысында ана тілінің барлық ғылымының анасы екендігін дәлелдеуғылымының анасы екендігін дәлелдеу . . Әдебиет пен физика ғылымының Әдебиет пен физика ғылымының арасындағы тығыз байланысты арасындағы тығыз байланысты Мұқағали өлеңдері арқылы көрсетуМұқағали өлеңдері арқылы көрсету ..

Ұлы физик Ұлы физик АА .. ЭйнштейнніңЭйнштейннің ““ Ғылыми ойлауда әрқашан поэзия Ғылыми ойлауда әрқашан поэзия элемен

6 слайд
Ұлы физик Ұлы физик АА .. ЭйнштейнніңЭйнштейннің ““ Ғылыми ойлауда әрқашан поэзия Ғылыми ойлауда әрқашан поэзия элементі болуы тиісэлементі болуы тиіс ” ” деген деген тұжырымды негізге ала отырыптұжырымды негізге ала отырып , , болашақта физиканы ұлттық болашақта физиканы ұлттық мүддемізге сай арнайы курстар мүддемізге сай арнайы курстар жүргізілсе оқушылардың пәнге жүргізілсе оқушылардың пәнге деген қызығушылығы артадыдеген қызығушылығы артады ..

7 слайд

Осы физикалық құбылыстардың Мұқағали Осы физикалық құбылыстардың Мұқағали өлеңінде қалай жырланатыны туралы өлеңінде қалай жырл

8 слайд
Осы физикалық құбылыстардың Мұқағали Осы физикалық құбылыстардың Мұқағали өлеңінде қалай жырланатыны туралы өлеңінде қалай жырланатыны туралы таныстыру мақсатында мына бір өлеңдері таныстыру мақсатында мына бір өлеңдері таңдалдытаңдалды . . «« Неге жыламасынНеге жыламасын ?? Бәрісі де жылағанБәрісі де жылаған .. Жылай жүріпЖылай жүріп , , жылай жүріп шыдағанжылай жүріп шыдаған .. Түнек болып келе жатқан тажалғаТүнек болып келе жатқан тажалға ,, АттанудаАттануда , , аттануда тірі адаматтануда тірі адам .. Жылап жатыр өбісуде еріндерЖылап жатыр өбісуде еріндер ,, Жыламаған жалғыз ғана кебір жерЖыламаған жалғыз ғана кебір жер ,, Жылап жатыр үйленбеген күйеулерЖылап жатыр үйленбеген күйеулер ,, Жылап жатыр үйге енбеген келіндерЖылап жатыр үйге енбеген келіндер .» .» деген шумағын алайықдеген шумағын алайық . . НемесеНемесе «« Көрмесем екенКөрмесем екен » » өлеңіндеөлеңінде «« Көзіңнің жасын көрмесем екен мен сеніңКөзіңнің жасын көрмесем екен мен сенің ,, Көзіңнің жасын көрсетпе маған еңселімКөзіңнің жасын көрсетпе маған еңселім ,, Қайғыру саған қара теңіз боп теңселуҚайғыру саған қара теңіз боп теңселу ,, Қайғыра көрмеҚайғыра көрме , , алмастан соққан алмастан соққан семсерімсемсерім .» [1.134.» [1.134

Адамды физикада не деп қабылдаймыз ? Көзден аққан жас тамшысының формасы қандай , қалай қозғалады деген сұраққа жауап ізде

9 слайд
Адамды физикада не деп қабылдаймыз ? Көзден аққан жас тамшысының формасы қандай , қалай қозғалады деген сұраққа жауап іздейтін болсақ , жас тамшысының салмағын және құрамындағы бөлшектер және Жердің тарту күші әсерінен домалай қозғалатынын түсіндіруге болады .

«Сен қартайды дегенге» деген өлең шумағындағы«Сен қартайды дегенге» деген өлең шумағындағы «Сен қартайдың дегенге мен сенбейм

10 слайд
«Сен қартайды дегенге» деген өлең шумағындағы«Сен қартайды дегенге» деген өлең шумағындағы «Сен қартайдың дегенге мен сенбеймін,«Сен қартайдың дегенге мен сенбеймін, Әжіменен кәрілік өлшенбейді,Әжіменен кәрілік өлшенбейді, Әжім деген – әйгілі тамшы – уақыт,Әжім деген – әйгілі тамшы – уақыт, Тамшы – уақыт тасты да жеңсем дейді.» [.113] Тамшы – уақыт тасты да жеңсем дейді.» [.113] осы бір жолдардан «тасты», «тамшыны» деген осы бір жолдардан «тасты», «тамшыны» деген сөздерді физикалық тұрғыдан егжей – тегжейін сөздерді физикалық тұрғыдан егжей – тегжейін талдауға болады. Тастың физикалық қасиеті талдауға болады. Тастың физикалық қасиеті қандай, күйі қандай, бөлшектері қалай қандай, күйі қандай, бөлшектері қалай орналасады? Су тамшысының формасы қандай, орналасады? Су тамшысының формасы қандай, қозғалыс бағытының жылдамдығын анықтайтын қозғалыс бағытының жылдамдығын анықтайтын параметрлер қандай? Бұл сұрақтарға параметрлер қандай? Бұл сұрақтарға молекулалық физика тұрғысынан және Бернулли молекулалық физика тұрғысынан және Бернулли заңы бойынша оңай жауап береді.заңы бойынша оңай жауап береді.

«Бозқараған…«Бозқараған… Көрдің бе бозқараған?Көрдің бе бозқараған? Сирень аңқиды боз даладан,Сирень аңқиды боз даладан,

11 слайд
«Бозқараған…«Бозқараған… Көрдің бе бозқараған?Көрдің бе бозқараған? Сирень аңқиды боз даладан,Сирень аңқиды боз даладан, Тағы даТағы да Бойжеткендер тойларын жасарындаБойжеткендер тойларын жасарында Бозқараған жағатын ошағындаБозқараған жағатын ошағында Әтір исін әкеліп аш ауылға,Әтір исін әкеліп аш ауылға, Желік беріп тұратын жеңгейлерге,Желік беріп тұратын жеңгейлерге, Жер түбіне біреумен қашарындаЖер түбіне біреумен қашарында жер иісі, жұпар иіс бұларда физикалық жер иісі, жұпар иіс бұларда физикалық құбылыс. Яғни заттар мен денелерді құбылыс. Яғни заттар мен денелерді құрайтын бөлшектердің үнемі құрайтын бөлшектердің үнемі қозғалыста болатыны дәлелденген. қозғалыста болатыны дәлелденген. Бұл – диффузия.Бұл – диффузия.

1.2 Мұқағалидың табиғат туралы өлеңдеріндегі физикалық құбылыстардың көрінуі. Көктем де келер, От ойнар әлі аспанда. Көгер

12 слайд
1.2 Мұқағалидың табиғат туралы өлеңдеріндегі физикалық құбылыстардың көрінуі. Көктем де келер, От ойнар әлі аспанда. Көгерер әлі: Кәрі емен, қайың, жас тал да. Дүлейдің шоғы түспесе екен деп тіле, Аспанда апат зарядтар жағаласқанда! Күркіреу, найзағайдың ойнауы, бұлттың пайда болуы, жаңбырдың жаууы, тамшы формасы, төмен құлауы. Физикада конденсация құбылысын түсіндіруде қолдануға болады.

НемесеНемесе Жәйімен жапалақтап қар жауып тұр,Жәйімен жапалақтап қар жауып тұр, Үлгермей де қалдық қой қамданып бір,Үлгермей де

13 слайд
НемесеНемесе Жәйімен жапалақтап қар жауып тұр,Жәйімен жапалақтап қар жауып тұр, Үлгермей де қалдық қой қамданып бір,Үлгермей де қалдық қой қамданып бір, Ыққа кеп қонақтаған көгершіндер,Ыққа кеп қонақтаған көгершіндер, Бұталарға қарайды таңданып құр. Бұталарға қарайды таңданып құр. [2.134][2.134] Бұл өлең жолдарын кристалл заттар Бұл өлең жолдарын кристалл заттар тақырыбын өткенде тамаша қолдануға тақырыбын өткенде тамаша қолдануға болады. Қардыңкристалл екендігін, болады. Қардыңкристалл екендігін, күш әсерінен кристалдық тордың күш әсерінен кристалдық тордың бұзылуынан, сықырлап дыбыс бұзылуынан, сықырлап дыбыс шығаратындағын түсіндірген кезде шығаратындағын түсіндірген кезде пайдалана аламыз.пайдалана аламыз.

Жарқырайды түнгі ауылдың оттары,Жарқырайды түнгі ауылдың оттары, Адам даусы, пысқырынған аттары.Адам даусы, пысқырынған

14 слайд
Жарқырайды түнгі ауылдың оттары,Жарқырайды түнгі ауылдың оттары, Адам даусы, пысқырынған аттары.Адам даусы, пысқырынған аттары. Қызыл сәуле бір көрініп, бір сөніп,Қызыл сәуле бір көрініп, бір сөніп, Белден асып машиналар кетті әріБелден асып машиналар кетті әрі деген өлең жолында машиналардың деген өлең жолында машиналардың қозғалысы қозғалысы механикалық қозғалыс механикалық қозғалыс болатындығын көреміз. Және де осы болатындығын көреміз. Және де осы өлең арқылы өлең арқылы толқындық құбылысты толқындық құбылысты да түсіндіруге болатыны анық.да түсіндіруге болатыны анық.

Мұқағали тек қана табиғатты суреттемеген, табиғаттағы дыбыстарды ести білген, оны жырға қосқан. Сұмдығы ай осы біреу мұң дауы

15 слайд
Мұқағали тек қана табиғатты суреттемеген, табиғаттағы дыбыстарды ести білген, оны жырға қосқан. Сұмдығы ай осы біреу мұң дауыстың, Шыға алмай көкіректе тұнған ұшқын. Күй тартып көкіректе боздатады, Сұмдығы ай осы біреу мұң жауыстың. Осы бір боз дауыстыестігенде Ән болып көкейімде есті жел де Ойыма ойран салып осы бір үн Бауырымды ұстарамен кескілеуде. Немесе Үн біткен бұлай емес тегіс неге? Қайта орал, сиқырлы үн көріспеген Апыр ай әлгі бір үн қайдан шықты, Адам ба қанатты бір періште ме? «Ән» өлеңі бойынша мынадай сұрақтар қою арқылы өлеңнің физика тұрғысынан шешімін табуға болады. Ән – күй, яғни музыклық дыбыстар қалай пайда болады, қалай таралады. Дыбысты адам құлағы қалай қабылдайды, құлақтың осы тұста атқаратын функциясықандай? Бұл сұрақтарға толқындардың таралуы бойынша жауап береміз.1.3 Дыбыстардың таралуы1.3 Дыбыстардың таралуы

1.3 Жылу1.3 Жылу От та болғым келмейді! Жылуым бар. Жылуымбар келіңдер, жылыныңдар. [2.163] Сәби болғым келеді. Сондай – ақ Мен

16 слайд
1.3 Жылу1.3 Жылу От та болғым келмейді! Жылуым бар. Жылуымбар келіңдер, жылыныңдар. [2.163] Сәби болғым келеді. Сондай – ақ Менің де бір шуағым бар жинаған, Бұлтты күндей буырқанам, қиналам Өзімді емес, өзгелерді жылытайын, Жарық дүние, жақсылығыңды қи маған. Яғни, бұл өлеңдерді «Жылу» тақырыбын өткенде пайдалана аламыз.

ІІІ. Механикалық ІІІ. Механикалық қозғалыс.қозғалыс. Мұқағалидың «Қозғалыс» өлеңін оқып көрсек Мұқағалидың «Қоз

17 слайд
ІІІ. Механикалық ІІІ. Механикалық қозғалыс.қозғалыс. Мұқағалидың «Қозғалыс» өлеңін оқып көрсек Мұқағалидың «Қозғалыс» өлеңін оқып көрсек физикадағы механикалық қозғалыстың физикадағы механикалық қозғалыстың анықтамасындай болары сөзсіз.анықтамасындай болары сөзсіз. Ағылады екен – ау бұлай халық,Ағылады екен – ау бұлай халық, Бар адам бір адамдай тұр ойланып,Бар адам бір адамдай тұр ойланып, НемесеНемесе Бар әлемнің осында көз жанарыБар әлемнің осында көз жанары Барлық нәсіл Ильичтің өз қонағыБарлық нәсіл Ильичтің өз қонағы Жер кіндігі іспеттес осы жердеЖер кіндігі іспеттес осы жерде Қозғалады дүние қозғалады.Қозғалады дүние қозғалады. Қозғалады мұхиттар, материктерҚозғалады мұхиттар, материктер Тілдеспей ақ бір – бірін түсінгендейТілдеспей ақ бір – бірін түсінгендей Шындығында қозғалыс Мұқағали айтқандай Шындығында қозғалыс Мұқағали айтқандай барлық денелерге, табиғаттағы нәрселердің барлық денелерге, табиғаттағы нәрселердің бәріне, бүкіл материялық дүниеге бәріне, бүкіл материялық дүниеге тән қасиет.тән қасиет.

11 .4 Планеталардың қозғалысы.4 Планеталардың қозғалысы Аспан денелерінің тәулік бойы аспан әлемінде қозғалатынын білеміз. Түні

18 слайд
11 .4 Планеталардың қозғалысы.4 Планеталардың қозғалысы Аспан денелерінің тәулік бойы аспан әлемінде қозғалатынын білеміз. Түні бойы Ай мен жұлдыздардың қозғалысын бақылуға болады. Міне осы қозғалыс Мұқағали өлеңдерінде көптеп кездеседі. Бұл тақырыпты Мұқағалидың мына өлеңімен бастауға болар еді. Аспан мен Жер, Уақыт заман жайлы… Соын ойлап көңіл шіркін алаңдайды деп ақын өзі айтқандай табиғаттың түрлң құбылыстарын жырға қосады. Тағы да таң атады, күн шығады. Түн келеді, Тіршілік тыншығалы, Ауысып алма кезек тұрсын әлі, Ей, менің өмірімнің күн шуағы. (Күн шуағым)

«Күн ауысып барады» өлеңіндегі,«Күн ауысып барады» өлеңіндегі, Күн ауысып барады түнге қарай,Күн ауысып барады түнге қа

19 слайд
«Күн ауысып барады» өлеңіндегі,«Күн ауысып барады» өлеңіндегі, Күн ауысып барады түнге қарай,Күн ауысып барады түнге қарай, Шығыста, — кеш, Батыста – кірген арай,Шығыста, — кеш, Батыста – кірген арай, Күн шыққан жерден әркез түн келеді,Күн шыққан жерден әркез түн келеді, Маған солай, білмеймін, кімге қалай – Маған солай, білмеймін, кімге қалай – деген Мұқағали жолдарын планеталар деген Мұқағали жолдарын планеталар қозғалысы тарауында пайдалануға болады. қозғалысы тарауында пайдалануға болады. Жарық күн мен түннің алма кезек Жарық күн мен түннің алма кезек ауысуының басты себебі Жердің өз осінен ауысуының басты себебі Жердің өз осінен үздіксіз айналуы.үздіксіз айналуы.

Қорытынды.Қорытынды. Мұқағалидың кез – келген өлеңдер шумағын алып, оның Мұқағалидың кез – келген өлеңдер шумағын алып,

20 слайд
Қорытынды.Қорытынды. Мұқағалидың кез – келген өлеңдер шумағын алып, оның Мұқағалидың кез – келген өлеңдер шумағын алып, оның әрбір сөйлемінің әр сөзін талдасақ, олардың сыры әрбір сөйлемінің әр сөзін талдасақ, олардың сыры физикалық тұрғыдан ашылмақ. Әр сөзі өмірді танып – физикалық тұрғыдан ашылмақ. Әр сөзі өмірді танып – білуге, адамның дүние танымдық көзқарасын білуге, адамның дүние танымдық көзқарасын қалыптастыруға ықпалын тигізеді. Табиғатты сүюге, қалыптастыруға ықпалын тигізеді. Табиғатты сүюге, оны қорғауға шақырады.оны қорғауға шақырады. Мәселен, «Батар түн» өлеңіндегі мына шумаққа Мәселен, «Батар түн» өлеңіндегі мына шумаққа ой жіберейік:ой жіберейік: Батар күн, келер түн,Батар күн, келер түн, Атар таң, шығар күн.Атар таң, шығар күн. Бәріңе, бәріңе, бәріңе құмармын!Бәріңе, бәріңе, бәріңе құмармын! Осы мен, осылай мәңгілік тұрамын,Осы мен, осылай мәңгілік тұрамын, Осы мен , сірә да өлмейтін шығармын.Осы мен , сірә да өлмейтін шығармын. Өмірім, сірә да әріден басталғанӨмірім, сірә да әріден басталған Әріден басталып, мәңгіге тасталған.Әріден басталып, мәңгіге тасталған. Осы мен, өлмейтін шығармынОсы мен, өлмейтін шығармын Сәл ғана мызғып – ап, қайтадан тұрартын.Сәл ғана мызғып – ап, қайтадан тұрартын. Ақын дәл болжап кеткен., естеліктер жазылып жатыр. Ақын дәл болжап кеткен., естеліктер жазылып жатыр.

Ол сәл мызғыды да, мәңгілік жаңа Ол сәл мызғыды да, мәңгілік жаңа өмірі басталды. Өйткені халық өмірі басталды. Өйткені халық

21 слайд
Ол сәл мызғыды да, мәңгілік жаңа Ол сәл мызғыды да, мәңгілік жаңа өмірі басталды. Өйткені халық өмірі басталды. Өйткені халық жүрегінен терең орын алып, өлеңдері жүрегінен терең орын алып, өлеңдері әнге айналып, жүрек жарды лебіздер, әнге айналып, жүрек жарды лебіздер, зерттеулер Болашақта бейінді зерттеулер Болашақта бейінді бағыттарда жазылатын физика бағыттарда жазылатын физик...