Фосфор және оның қосылыстары

1 слайд
Фосфор және оның қосылыстары жөнінде білімдерін кеңейту. Оқушылардың химиядан алған білімін тиянақтап,пәнге деген қызығушылығын арттыру .Сабақтың мақсаты: Сабақтың тақырыбы: Фосфор және оның қосылыстары

2 слайд
Кім көп біледі ? 1.Азотты ең алғаш ашқан кім? (1772ж.Д.Резерфорд) 2.Азот қышқылының физикалық қасиеттері (түссіз,исі бар,сұйықтық) 3.Азот қышқылы металдармен әрекеттескенде сутек газын бөлмейді.... (NO, NO 2, N 2 ) 4.Нитратқа сапалық реакция (NO 2 бөлінеді,Си пен НNO 3 ) 5.Ляпис дегеніміз не? (AgNO 3 ) 6.Нитраттардың қолданылуы (селитра,қопару ісіне,отшашулар,пиротехника) 7.Калий нитратының қыздырғанда ыдырайды... (нитрит,оттек) 8.Нитраттардың қолданылуы (селитра,қопару ісіне,отшашулар,пиротехника) 9.Күміс нитраты қыздырғанда ыдырайды..... (металл,оттек)

3 слайд
• Сендер мына тұжырымдамалармен келісесіңдер ме: • 1. Азот қышқылы күшті тотықтырғыш болып саналады. • 2. Азот қышқылы еритін негіздермен ғана әрекеттеседі. • 3. Азот қышқылы жарықта ыдырайды. • 4. Азот қышқылының тұздарын нитриттер деп атайды. • 5. Азот қышқылы металдардың электрохимиялық қатарында сутегіне дейінгі металдармен әрекеттеседі. • 6. Азот қышқылы алюминийді пассивтейді. • 7. Азот қышқылы өндірісте аммиактан алады. • 8. Азот қышқылы металдармен әрекеттескенде сутегі бөлінбейді.

4 слайд
• І.«Сөзжұмбақ» • 1.Азотты сипаттаған ғалым. • 2.Ауа құрамындағы 78% газ • 3.Күміс нитратының атауы • 4.Атмосфераға азот бөліп жанатын зат. • 5. NH+4 ионының аталуы • 6.Азоттың металдармен қосылысы

5 слайд
• Сандарды сөйлетейік • 1669 • 31 • 15, ,5,,, • 56, 600

6 слайд
• Фосфор (лат. Phosphorus), P – элементтердің периодтық жүйесінің V тобындағы хим. элемент . Бірнеше түрі бар: ақ Ф. – тығызд. 1,828 г/см3; балқу t – 44,14° С; қызыл Ф. – тығызд. 2,31 г/см3; балқу t – 593° С. • Химиялық элементтердің периодтық жүйесінде фосфор III периодта, V топтың негізгі топшасында орналасқан. Салыстырмалы атомдық массасы 31, реттік нөмірі (ядро заряды) 15.

7 слайд
Фосфордың атом құрылысы Периодтық жүйедегі орны ТОП Период -3, 0, +3, +5 тотығу дәрежесі тән орын 1669 жыл неміс алхимигі Бранд ашқан

8 слайд
Жер бетінде Фосфат - Ca 3 (PO 4 ) 2 Апатит - Ca 3 (PO 4 ) 2 *CaF 2 Адам организмінде Сүйекте –600г Жүйкеде -5г Жануарларда Сүт, ми Өсімдіктерде Дәнінде Фосфатқа құм мен кокс қосып қыздыру Ca 3 (PO 4 ) 2 +C+SiO 2 = P 4 +CaSiO 3 + CO 2 Кендері Жамбыл обл Қаратау Ақтөбе обл Шиелісай Зауыттары Ақтөбе, Тараз, ШымкентЖер бетінде Фосфат - Ca 3 (PO 4 ) 2 Апатит - Ca 3 (PO 4 ) 2 *CaF 2 Адам организмінде Сүйекте –600г Жүйкеде -5г Жануарларда Сүт, ми Өсімдіктерде Дәнінде Кендері Жамбыл обл Қаратау Ақтөбе обл Шиелісай Зауыттары Ақтөбе, Тараз, Шымкент

9 слайд
Ақ түсті кристалл зат ρ = 1,83г/см 3 Қараңғыда жарқырайды Кәдімгі жағдайда тотығады От алғыш, су астында сақтайды Суда ерімейді, CS 2 ериді Өте қауіпті, улы t қай = 280 ° С, t б = 44 ° С Аморфты зат ρ = 2,20г/см 3 Қараңғыда жарқырамайды 260 ° С-та тотығады Отқа қауіпті емес, қыздырғанда от алады Судада, CS 2 де ерімейді Улы емес t б = 400 ° С Қара түсті, металдық жылтыры бар, кристалл зат Сирек кездеседіt t

10 слайд
Сүйекке беріктілік береді Зат алмасуды реттейді Зиянкес кемірушілермен күресуде Zn 3 P 2 Шырпы (қызыл) өндірісінде Пиротехникада Фосфор қышқылын өндіуде Дәрі-дәрмек өндірісінде Тыңайтқыштар алуда

11 слайд
I. Фосфаттың құрамындағы PO 4 ионын қалай анықтайды ? (күміс нитраты) II. Натрий фосфатында индикатордың түсі қалай өзгереді ? (гидролиз жүреді ) III. Сіріңкені жаққанда қандай реакция жүреді ? (5КСІО 3 + 6Р → 5КСІ+ 3Р 2 О 5 )

12 слайд
Бекіту сұрақтары 1.Фосфор,Фосфор (V ) оксиді,фосфор қышқылындағы фосфордың тотығу дәрежесі 2.Фосфиннің формуласы,тоығу дәрежесі,физикалық қасиеті (РН 3, -3,түссіз исібар өте улы зат) 3.Фосфордың қандай түр өзгерістері бар? (Ақ,қызыл қара фосфор ) 4.Кемірушілерге қарсы қолданатын мырыш,алюминий фосфидтерінің теңдеулерін жаз Zn 3 P 2 , AL P 5.Фосфордың мына тұздарын ата: Мg 3 (PO 4 ) 2, ВаНРО 4, Мg(Н 2 PO 4 ) 2, Nа 2 НРО 4 К 2 NaРО 4 , КН 2 РО 4 6.Азот пен фосфордың ұқсастығы айырмашылығын сипатта (бос күйінде кездеспейді, Фосфин улы тез тотығып кетеді 7.Фосфор қышқылы азот және күкірт қышқылымен қандай ерекшелігі бар ? (қатты,ұшпайтын,мөлдір кристалл зат,суда нашар ериді) НN О 3 –(тұншықтырғыш иісті ылғалды тез сіңіреді ) H 2 SO 4 – (Май тәрізді ауыр сұйықтық,сумен бұрқырап қайнайды )

13 слайд

14 слайд
Үйге тапсырма: 20 Фосфор және оның қосылыстары №8,9 жаттығулар