1 слайд
Іскерлік қарым-қатынас Іскерлік қарым-қатынас
психологиясыпсихологиясы
2 слайд
Жоспар:Жоспар:
І. КіріспеІ. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлімІІ. Негізгі бөлім
Қарым-қатынас түсінігіҚарым-қатынас түсінігі
Іскерлік қарым-қатынас Іскерлік қарым-қатынас
психологиясың ерекшелігіпсихологиясың ерекшелігі
Іскерлік қарым-қатынас және Іскерлік қарым-қатынас және
басқарудағы конфликттербасқарудағы конфликттер
ІІІ. ҚорытындыІІІ. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізіміПайдаланылған әдебиеттер тізімі
3 слайд
““
Қарым-қатынас”Қарым-қатынас”
– бірлескен іс-әрекеттегі қажеттіліктен – бірлескен іс-әрекеттегі қажеттіліктен
туындаған адамдар арасындағы ақпарат алмасу, байланыс орнату туындаған адамдар арасындағы ақпарат алмасу, байланыс орнату
және оны дамытудың күрделі, көп жоспарлы процесі.және оны дамытудың күрделі, көп жоспарлы процесі.
Қарым-қатынас - білім мен мәдениеттің компоненті, оның Қарым-қатынас - білім мен мәдениеттің компоненті, оның
бөлінбейтін бөлшегі іспетті адамзаттық дүниетанымы мен сана-бөлінбейтін бөлшегі іспетті адамзаттық дүниетанымы мен сана-
сезімін жетілдірудің ерекше жолы. Тұлғаның қарым-қатынас және сезімін жетілдірудің ерекше жолы. Тұлғаның қарым-қатынас және
қабілетін саналы көзқарастарын, ізгілікті қарым-қатынас қабілетін саналы көзқарастарын, ізгілікті қарым-қатынас
орнатуына, рухани адамгершілік құндылықтарының орнатуына, рухани адамгершілік құндылықтарының
қалыптасуына, жүйелі іс-әрекет жасауына, дұрыс шешім қалыптасуына, жүйелі іс-әрекет жасауына, дұрыс шешім
қабылдауына мүмкіндік береді. қабылдауына мүмкіндік береді.
Қарым-қатынас – бір адамның басқа адамдармен қоғам Қарым-қатынас – бір адамның басқа адамдармен қоғам
мүшесі ретінде өзара әрекеттесуінің арнайы формасы.мүшесі ретінде өзара әрекеттесуінің арнайы формасы.
Қарым-қатынас тұлғаның танымдық іс-әрекетінің Қарым-қатынас тұлғаның танымдық іс-әрекетінің
дамуында маңызды орын алады. Кез келген адамның психикалық дамуында маңызды орын алады. Кез келген адамның психикалық
дамуы қарым-қатынас процесінен тыс болмайды. Тұлғаның ақыл-дамуы қарым-қатынас процесінен тыс болмайды. Тұлғаның ақыл-
ойының даму деңгейі оның теориялық білімі мен практикалық іс-ойының даму деңгейі оның теориялық білімі мен практикалық іс-
әрекеті барысында жүзеге асырылады.әрекеті барысында жүзеге асырылады.
4 слайд
Іскерлік қарым-қатынас барысында адам жетістігі мен оныңІскерлік қарым-қатынас барысында адам жетістігі мен оның
табиғаты.табиғаты.
Таныстықтың санын көбейтудегі және адамдар арасындағы Таныстықтың санын көбейтудегі және адамдар арасындағы
қарым-қатынасты байланыстырудағы ең бірінші қадам-бұл адамдардың қарым-қатынасты байланыстырудағы ең бірінші қадам-бұл адамдардың
шынайы ұмтылуы. Адамды тануда, кең түрде айтсақ,адамдарды шынайы ұмтылуы. Адамды тануда, кең түрде айтсақ,адамдарды
табиғатына қарай ажырата білу керек,ол үшін әр адамның орнына өзіңді табиғатына қарай ажырата білу керек,ол үшін әр адамның орнына өзіңді
қоя білу керек. Бірақ өзіңе қарап адамдарды бағалауға және де өзінің қоя білу керек. Бірақ өзіңе қарап адамдарды бағалауға және де өзінің
еркіндігіңді біреулерге тағуға болмайды.Сонымен адамдар кандай болады? еркіндігіңді біреулерге тағуға болмайды.Сонымен адамдар кандай болады?
Ең бірінші,адам басқаға емес, өзіне қызығушылық танытады. Басқаша Ең бірінші,адам басқаға емес, өзіне қызығушылық танытады. Басқаша
айтқанда, адамның өзіне деген назары басқаларға қарағанда мың еседей айтқанда, адамның өзіне деген назары басқаларға қарағанда мың еседей
жоғары болу керек. Сен де – сондайсың. Дүние жүзіндегі адамдардың жоғары болу керек. Сен де – сондайсың. Дүние жүзіндегі адамдардың
қызығушылықтарына қарағанда, өзіңе қызығушылығың басым. Ең басты қызығушылықтарына қарағанда, өзіңе қызығушылығың басым. Ең басты
шындық-« адамдар ең бірінше өз жағдайын ойлайды», ол-басқа адаммен шындық-« адамдар ең бірінше өз жағдайын ойлайды», ол-басқа адаммен
сөйлесуге мүмкіншілік береді.сөйлесуге мүмкіншілік береді.
Басқа біреумен әңгімелескенде, оларды қандай, тақырып Басқа біреумен әңгімелескенде, оларды қандай, тақырып
қызықтыратына көңіл бөлу керек. Ол қандай адам? Әрине, ол тақырып сол қызықтыратына көңіл бөлу керек. Ол қандай адам? Әрине, ол тақырып сол
әңгімелесуші адам жайлы болу керек. Басқа біреумен әңгімелескенде, әңгімелесуші адам жайлы болу керек. Басқа біреумен әңгімелескенде,
оларды қандай, тақырып қызықтыратына көңіл бөлу керек. Ол қандай оларды қандай, тақырып қызықтыратына көңіл бөлу керек. Ол қандай
адам? Әрине, ол тақырып сол әңгімелесуші адам жайлы болу керек.адам? Әрине, ол тақырып сол әңгімелесуші адам жайлы болу керек.
5 слайд
Адамдардың өзіңе көңіл бөлудің ерекше тағы бір әдісі-адамдарға басқа Адамдардың өзіңе көңіл бөлудің ерекше тағы бір әдісі-адамдарға басқа
әңгімелерден гөрі өздері жайлы әңгімелесуші ұсыныңыз, олар соны ұнатады. әңгімелерден гөрі өздері жайлы әңгімелесуші ұсыныңыз, олар соны ұнатады.
Егер де сіз басқа адамды өзі жайлы айтуға көндірсеңіз, сіз оған міндетті түрде Егер де сіз басқа адамды өзі жайлы айтуға көндірсеңіз, сіз оған міндетті түрде
ұнайсыз. Мынандай нәрсені есте сақтаныңыздар: Сіз әңгімеге қызығушылық ұнайсыз. Мынандай нәрсені есте сақтаныңыздар: Сіз әңгімеге қызығушылық
танытасыз ба,танытпайсыз ба? Ол мәндетті емес, ең бастысы, сізді тыңдаған танытасыз ба,танытпайсыз ба? Ол мәндетті емес, ең бастысы, сізді тыңдаған
аудиторияның әңгімеге қызығуында. Сондықтан адамдармен сойлескенде өзі аудиторияның әңгімеге қызығуында. Сондықтан адамдармен сойлескенде өзі
жайлы, өзінің өмірі жайлы әңгіме қозғауға тырысыңыз. Осылай жасасаңыз, сіз жайлы, өзінің өмірі жайлы әңгіме қозғауға тырысыңыз. Осылай жасасаңыз, сіз
әңгімелесуші адамның жақсы серіктісі бола аласыз. Көпшілігіміз басқа әңгімелесуші адамның жақсы серіктісі бола аласыз. Көпшілігіміз басқа
адамдарға әсер ете алмаймыз, себебі үнемі өзіміз жайлы пікірлесуден, өзімізді адамдарға әсер ете алмаймыз, себебі үнемі өзіміз жайлы пікірлесуден, өзімізді
ойлаудың қолымыз тимейді. Жақсылыққа және жамандыққа талпындаратын ойлаудың қолымыз тимейді. Жақсылыққа және жамандыққа талпындаратын
сіздің және басқа адамдардың бойындағы ең кең тараған қасиет түсінушілік. сіздің және басқа адамдардың бойындағы ең кең тараған қасиет түсінушілік.
Неғұрлым сіз басқа адамдарды олардың керектігіне сендірсеңіз, соғұрлым олар Неғұрлым сіз басқа адамдарды олардың керектігіне сендірсеңіз, соғұрлым олар
сізге риза болады. Әрбір адам келешекте үлкен тұлға болғысы келеді. Бұл сізге риза болады. Әрбір адам келешекте үлкен тұлға болғысы келеді. Бұл
шығыс мәдениетіне сай, яғни өзін жақсы көру деген сөз. Басқа адамдардың шығыс мәдениетіне сай, яғни өзін жақсы көру деген сөз. Басқа адамдардың
өзіне көзқарасы қалай екендігін, өзімен санасатынын немесе санаспайтынын өзіне көзқарасы қалай екендігін, өзімен санасатынын немесе санаспайтынын
білгісі келмейтін адам жоқ. Басқалардың сізге көзқарасы мен өзіңіздің өзіңізге білгісі келмейтін адам жоқ. Басқалардың сізге көзқарасы мен өзіңіздің өзіңізге
көзқарасыңыз бірдей құнды. Осы ерекшілктерді нәтижелі қолданғанда көзқарасыңыз бірдей құнды. Осы ерекшілктерді нәтижелі қолданғанда
табысты тұлғаарлық байланыстар жолына шығасызтабысты тұлғаарлық байланыстар жолына шығасыз
..
6 слайд
““
Конфликт” сөзі (Конфликт” сөзі (
conflictusconflictus
))
латын тілінен енген, тікелей латын тілінен енген, тікелей
мағынасы – дау-дамай (қақтығыс). Адамның өмірі қақтығыссыз өте мағынасы – дау-дамай (қақтығыс). Адамның өмірі қақтығыссыз өте
алмайды, өйткені адам болған соң өзінің пайымдауы, өз көзқарасы, өз алмайды, өйткені адам болған соң өзінің пайымдауы, өз көзқарасы, өз
түсінігі болады. Бір мәселеге екі адам екі жақты қарайды.түсінігі болады. Бір мәселеге екі адам екі жақты қарайды.
Дау-дамай дегеніміз – қарама-қарсы бағытталған мақсаттардың Дау-дамай дегеніміз – қарама-қарсы бағытталған мақсаттардың
қызығушылықтардың, ұстанымдардың, ой-пікірлердің, құндылықтардың қызығушылықтардың, ұстанымдардың, ой-пікірлердің, құндылықтардың
қақтығысы.қақтығысы.
Басқа сөзбен айтқанда, дау-дамай – екі не одан да көп Басқа сөзбен айтқанда, дау-дамай – екі не одан да көп
индивидтің немесе топтың қарама-қарсы жақтың белгілі бір мақсатқа индивидтің немесе топтың қарама-қарсы жақтың белгілі бір мақсатқа
жетуіне, қызығушылығының қанағаттандырылуына әдейі бөгет жасау жетуіне, қызығушылығының қанағаттандырылуына әдейі бөгет жасау
немесе оның көзқарасын, әлеуметтік үстанымын өзгерту процесі. немесе оның көзқарасын, әлеуметтік үстанымын өзгерту процесі.
Дау-дамайды тудыратын немесе өз еркінсіз осындай жағдайға Дау-дамайды тудыратын немесе өз еркінсіз осындай жағдайға
тап болатын адамдар мәселені тез арада өзіне тиімді етіп шешкісі келеді. тап болатын адамдар мәселені тез арада өзіне тиімді етіп шешкісі келеді.
Осы жерде “дау-дамайды шешудің жолдары қандай?” деген сауал пайда Осы жерде “дау-дамайды шешудің жолдары қандай?” деген сауал пайда
болады. Әр адам өзінің өмірлік жинаған тәжірибесіне , пайымдауына болады. Әр адам өзінің өмірлік жинаған тәжірибесіне , пайымдауына
байланысты кездесіп жатқан конфликтіні өз көзқарасы тұрғысынан байланысты кездесіп жатқан конфликтіні өз көзқарасы тұрғысынан
шешеді. шешеді.
7 слайд
Дау-дамай, бір-бірімен ренжісу әрбір адамның өзіндік Дау-дамай, бір-бірімен ренжісу әрбір адамның өзіндік
кісілігін, тап-тілегін өзгелердің мойындауын, онымен санасуын кісілігін, тап-тілегін өзгелердің мойындауын, онымен санасуын
талап етуінен туады. Осы бағытта әрбір адам өзінің басқа адамдар талап етуінен туады. Осы бағытта әрбір адам өзінің басқа адамдар
алдындағы мұқтаждығын қанағаттандырып, өзгелерге бойындағы алдындағы мұқтаждығын қанағаттандырып, өзгелерге бойындағы
күш-қуаты мен қабілетін көрсеткісі келеді. күш-қуаты мен қабілетін көрсеткісі келеді.
Адамдар арасындағы күнделікті қарым-қатынастан бір-Адамдар арасындағы күнделікті қарым-қатынастан бір-
бірінің кем-кетігімен мінезіндегі жағымсыз қылықтарын бетіне бірінің кем-кетігімен мінезіндегі жағымсыз қылықтарын бетіне
айту, бөтен адамдар арасында әшкерелеу оның наразылығы мен айту, бөтен адамдар арасында әшкерелеу оның наразылығы мен
ренішін тудырады. ренішін тудырады.
Дау-дамай субьектісіне оған қатысушы индивид, топ не Дау-дамай субьектісіне оған қатысушы индивид, топ не
ұйым жатқызылады. Дау-дамай затына нақты материалдық және ұйым жатқызылады. Дау-дамай затына нақты материалдық және
рухани қорлар, қанағаттандырылмаған қажеттіліктер, тілектер, рухани қорлар, қанағаттандырылмаған қажеттіліктер, тілектер,
өзара әрекеттесу субъектілерінің қызығушылықтары жатады. Яғни, өзара әрекеттесу субъектілерінің қызығушылықтары жатады. Яғни,
ол дау-дамайдың не үшін пайда болғанын көрсетеді. ол дау-дамайдың не үшін пайда болғанын көрсетеді.
8 слайд
Дау-дамайдың даму динамикасының кезеңдері:Дау-дамайдың даму динамикасының кезеңдері:
Дау-дамайға дейінгі қарым-
Қатынастар және олардың
кернеуліктері
Қарама-қайшылықтың
Өршей түсуі, агрессивті
псих-қ жағдайдың болуы. Дау-дамайлық жағдайат,
оқиға, ашық түрдегі
дау-дамай Дау-дамайдың шешілуі
Дау-дамайдан кейінгі кезең,
жаңа қарым- қатынас.
9 слайд
Әлеуметтік –психологиялық зерттеулерде кең тараған Әлеуметтік –психологиялық зерттеулерде кең тараған
іскерлік дау-дамайлар бар. Күнделікті өмірде іскерлік қарым-іскерлік дау-дамайлар бар. Күнделікті өмірде іскерлік қарым-
қатынас жасау барысында түрлі дау-дамайлар туындайды. Негізінде қатынас жасау барысында түрлі дау-дамайлар туындайды. Негізінде
дау-дамай арқылы адамдар бір-бірін жақсы біле бастайды, дау-дамай арқылы адамдар бір-бірін жақсы біле бастайды,
адамдардың белсенділігін оятады, жауапкершілік артып өздерінің адамдардың белсенділігін оятады, жауапкершілік артып өздерінің
маңыздылығын сезеді. Өздерінің жағымды және жағымсыз маңыздылығын сезеді. Өздерінің жағымды және жағымсыз
қасиеттерін көрсетеді. Бірін-бірі бағалай бастайды, сонымен қатар қасиеттерін көрсетеді. Бірін-бірі бағалай бастайды, сонымен қатар
жағдайдың,мәселенің белгісіздігін жоюға немесе азайтуға септігін жағдайдың,мәселенің белгісіздігін жоюға немесе азайтуға септігін
тигізеді. Дау-дамайдың жағымды жақтары мен қатар зиянды тигізеді. Дау-дамайдың жағымды жақтары мен қатар зиянды
жақтары да болады. Олар:екі жақтың бір-бірін дұрыс қабылдамауы, жақтары да болады. Олар:екі жақтың бір-бірін дұрыс қабылдамауы,
дау-дамайды шешу үшін жұмсалатын материалдық және дау-дамайды шешу үшін жұмсалатын материалдық және
эмоционалдық шығынның болуы, әлеуметтік хал-ахуалдың эмоционалдық шығынның болуы, әлеуметтік хал-ахуалдың
нашарлауы еңбек ө...
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз