1 слайд
Шығармашылық тақырыбы:
Жалпы тіл кемістігінің ІІ-ІІІ
деңгейіндегі балалардың
белсенді сөздік қорын
арттыруда құм терапиясын
қолданудың маңыздылығы
Логопед:Испанова Ж
2 слайд
Жоспар:
1.Кіріспе
1.1.ЖТК ІІ-ІІІ деңгейі туралы жалпы түсінік
2.Негізгі бөлім
2.1. Құм терапиясының маңыздылығы
2.2. Бала саусағын ойната отырып,тілін дамыту
3.Қорытынды
3 слайд
Қазіргі таңдағы еліміздегі және шет
елдің ғалымдарының зерттеулері
бойынша дамуында түрлі кемістігі бар
балалардың саны жоғарылап
өсуде.Соның ішінде сөйлеу тілі бұзылған
балалардың саны жоғары деңгейде екені
анықталды. Біздің басты мақсатымыз-
осы балалардың мүмкіндіктерін
анықтау, оқыту, тәрбиелеу, түзету
жұмыстарын жүргізу.
4 слайд
Мектеп жасына дейінгі балаларда сөйлеу
тілінің түрлі кемістіктері кездеседі. Олардың
ішінде жиі кездесетіні және күрделісінің бірі –
ол сөйлеу тілінің жалпы дамымауы.
Логопедияда сөйлеу тілінің жалпы
дамымауы — есту қабілеті мен ой – өрісі
қалыпты дамыған балалардың дыбыстық
және мағыналық жағына қатысты сөйлеу
тілінің барлық компоненттерінің жүйесінің
қалыптасуының бұзылуынан болатын
күрделі тіл кемістігі деп қарастырады .
5 слайд
Қазіргі кезеңде бұндай балалардың саны
күннен-күнге көбеюде. Сөйлеу тілінің
жалпы дамымауын түзетіп, оны алдын-алу
шаралары уақытында
жүргізілмесе, болашақта балалардың
мектепте оқуы қиынға түседі. Оның
салдарынан бала қоршаған адамдармен
қарым-қатынасқа түсуі де күрделенеді.
6 слайд
В.А.Сухомлинский «балалардың қабілеттері мен
дарындылығының бұлағы – олардың саусақ ұшында.
Неғұрлым бала қолының қозғалысында ширақтылық
болса, соғұрлым қолының еңбек қаруымен өзара іс-
қимылы жіңішкерек болады, бала ақыл-ойының
шығармашылық сұрапылдығы көрнекті болады. Ал
бала қолында шеберлік көбірек болса, бала ақылды
болады...» деп жазған.
Сонымен балалардың сөздік қорларын дамытуда
ойындарды, тапсырма- жаттығуларды қолдану үлкен
нәтиже береді. Ойын арқылы балалардың сөздік қоры
дамып, ауызша сөйлеу машығын игереді., таным
белсенділіктері қалыптаса түсіп, ақыл- ойы өсіп
жетіледі, әрі адамгершілік қасиеттер бойына сіңіреді .
7 слайд
Ал, тобымызда тіл кемістігі бар балалардың
жалпы қимылдары, соның ішінде бұлшық
етінің қимылдары жеткілікті деңгейде
дамымаған .
Сөйлеу тілі мүшелері әрекетінің
қозғалуларының дамуы қол саусақтарының
нәзік қимылдарының дамуымен тығыз
байланыста болғандықтан, бала қолының
ептілігін толық жетілдіру, түзету –дамыту
жұмысын жүргізу мақсатында мен құм
терапиясын қолдандым
8 слайд
Шығу тарихы
•
Құм терапиясы тәжірибе жүзінде 1920 жылдың соңында
пайдаланыла бастады. Алғашқыда, бұл жұмысты белгілі
психотерапевттер Анна Фрейд,Эрик Эриксон практикада
қолданды. К.Юнг белсенді елестету техникасы құм
терапиясының теориялық негізін құрайтынын анықтады.
Құм терапиясы баланың шығармашылық қабілетіне әсер
етіп,адамның балалық шағына оралуына және баланың
архетип жүйесіне ықпал етеді. Құм – миллион жыл бұрын
пайда болған. Ол бүкіл әлем бойы жайылған. Құм – өте ұсақ
ақ түсті, сары, қоңыр, сұр және қызғылт түсті болады. Құм
бала үшін магнит сияқты өзіне тартымды зат.«Құм
терапиясы» принципі аналитикалық терапияның негізін
салушы Карл Густав Юнгпен ұсынылған.
9 слайд
ҚҰМ ТЕРАПИЯСЫ НЕГІЗІН
САЛУШЫ
Карл Густав Юнг
1875-1961
10 слайд
Құм терапиясын қолданудағы
мақсатым:
Сөйлеу
тілі,қолдың ұсақ
моторикасы сөздік –
логикалық
ойлаудыкөрнекі –
бейнелік
ойлауды,
қиялды
көрнекі іс-
әрекеттік
ойлауды, шығарма-
шылық сын
тұрғысынан
ойлауды
дамыту .
11 слайд
Құм терапиясын қолданудың әдіс-
тәсілдері
1. Әңгімелесу
2. Пікірталастар
3. Танымдық ойындар
4. Түрлі-түсті құммен сурет салу
5. Коммуникативтік ойындар
12 слайд
Құм терапиясына керекті құрал-
жабдықтар:
Құм терапиясында стандартты өлшемде (50 х 70 х 8 см) ағаш
тақтай, құм, су және ұсақ пішіндер жиынтығы қолданылады.
Құмзардың түбі мен жиегі көгілдір түске боялады, ол аспан мен суды
модулдеуге мүмкіндік береді.
- адам кейіпкерлері;
- жануарлар (үй, жабайы, теңіз және т. б.);
- көліктер (құрғақта жүретін, суда жүзетін, ғарыштық және т. б.);
- өсімдіктер (ағаштар, гүлдер, көкөністер, жаңғақтар және т. б.);
- табиғи заттар (ұлутастар, бұтақтар, әр түрлі пішіндегі тастар және
т. б.);
- лақтырым материялдар (пласмасс ыдыстар, тығындар және т. );
- Пластикалық немесе ағаш әріптер мен сандар, геометриялық
пішіндер.
13 слайд
Бір сөзбен айтқанда, қоршаған әлемде кездесетін
заттың бәрі «коллекцияда» лайықты орынға ие бола
алады. Егерде ойын кезінде қандай да бір бейнелердің
фигуралары жетіспесе, оларды ермексаздан, қамырдан
илеп, қағаздан қиып жасауға болады.
Бала құм терапиясында тек қана қиял, көрнекі –
бейнелік ойлауды, сөздік – логикалық ойлауды,
көрнекі іс-әрекеттік ойлауды, шығармашылық және
сын тұрғысынан ойлауды дамыта отыра процесс
барысында бала өзінің ішкі қобалжуларын ішкі
сезімдерін сыртқа ойын барысында фигураларды
таңдау барысында толығымен өз назарын салады.
Бала ойын барысында өзінің терең эмоционалдық
қобалжуларын дұрыс айтуға тырысады.
14 слайд
Құм терапиясының маңыздылығы:
•
сөзбен айтып жеткізе алмайтын ойлаумен
қобалжуларды сыртқа шығаруға
көмектеседі.
•
Іште туындаған қиын жағдайларды,
шығармашылық потенциалдарын босатады.
•
Құм терапиясын 3 жастағы балалармен
бастауға болады.Сондықтанда да мен
құммен ойнайтын орындарды жеке дамыта
түзету сабақтарында қолданамын.
15 слайд
Логопедке түрлі мінездегі балалармен жұмыс істеуге
тура келеді. Мен өзімнің тобымда балалардың сөздік
қорларының дамуына және жалпы өзін -өзі ұстау
жұмыстарына назарымды аударамын. Осы
жұмыстарды шешудің бірден-бір жолы «Құм
терапиясы». Біз топта жыл бойы құмды қолданамыз.
Балалар құммен ойнауды өте жақсы көреді. Жазғы
маусымда балалар шаршамастан бірнеше ай бойы
құмзарда «еңбектенеді»: түрлі кеңсарайларды жасап,
түрлі тоқаштар «қуырып», торттарды жасайд ы.
16 слайд
Құм балалардың өзара түсінушіліктерін табуға
көмектеседі. Құм агрессиялық қуатты шешеді,
сондықтан құмзарда ойнап отырған барлық балалар
бірге ойын жоспарлап оны жүзеге асырады.
Балалардың бір-бірімен қарым- қатынас жасауға
мүмкіндігі туады да, ол тілдік және коммуникативті
дамыуына жағымды әсерін тигізеді. Қыс мезгілінде
де біз құммен ойындарымызды тоқтатпаймыз.
Өзімнің тобымда шағынқұмзар бар. Ол ағаш қорап
ені мен ұзындығы 50х 70 см биіктігі 8 см. Құмзар
топтын арнайы бөлінген орнында орналасқан,
тудырылған жағдайға байланысты құмзарды басқа
жерге қоюға болады. Біздің шағынқұмзар кең
қолданыста.
17 слайд
Шағын құмзарда
Жеке
жұмыстағы
баламен
Балалармен
бірлескен
әрекеттерінде Дербес
ойындарда
Шығармашы
лық
жұмыстарда
қолданамын.
18 слайд
Тіл дамыту сабақтарында мен келесі
әдіс-тәсілдерді қолданамын
1. Әңгімелесу «бөлмедегі құммен ойнау ережелері» бұл сабақта мен
топттағы не істеуге болады және не істеуге болмайтының талқылаймыз
(құмды шашуға, лақтыруға, басқа жерге тасуға т.б.)
2. Балаладың өз тәжірибесі туралы әңгімелесу «Құммен ойнағанда мен не
сеземін». Балалар өз сезімдері, құммен ойнау барысындағы туындаған
қиялдары туралы әңгімелейді.
3. Сусымалы құмды қарастыру (Құм сағаты) «Менің сезінулерім». Балалар
сусымалар құмды, бірнеше рет аударып отырып бұл процесті өте ұзақ
қарап отыра алады. Бұл көрініс оларды қатты қызықтырады. Содан кейін
олар өз сезінулері туралы әңгімелейді
4 «Суретті құммен саламыз». Сабаққа түрлі түсті гуашпен боялған және
түрлі табиғи реңкі бар құмдарды қолданамыз. Түрлі түсті құмды біртіндеп
желіммен әр түсті жеке алып отырып суретті шығарамыз.
19 слайд
Құм ойындары
«Ненің ізі».
«Келесіге бер» «Сезімтал
алақандар»
«Еркін
ойындар»
20 слайд
Ұсақ моториканы дамыту
жаттығулары:
«Коктейль
трубочкалары»
«Фасольды теру»
«Жіпті орау» «Моншақтар»
«Сусымалы
заттарды сапыру»
21 слайд
Жаттығу: «Сәлем құм»
Алақаныңызды құмға қойыңыз. Оны
алақаныңыздың ішкі жағымен, содан кейін,
сыртқы жағымен сипап көрейік. Құм қандай?
(кедір-бұдыр, жұмсақ, құрғақ, жылы,
шашыраңқы).
Енді қолымызға құмды алып қатты қысып,
жайлап оны жіберейік.
Ал, енді бір-біріміздің алақанымызды құммен
көмеміз.
22 слайд
«Құм жасырынбағы» жаттығуы
Құмның үстінде орналасқан жан-жануарлардың
бейнесіндегі ойыншықтарды дұрыс атап қолымен
ұстап көреді. Өзіне ұнайтын жануардың атын атап,
сипаттап береді. Логопед балаға көзін жұмуды
өтінеді. Ойыншықтар құм астына жасырынады.
Баланың көзін ашып құм астынан өзі жақсы көретін
жануардың бейнесін табуын өтінеді. Логопед айтқан
басқа да ойыншықтарды табады. Құмды саусағымен
қазып, қылқалам қолдануға, құмды үрлеуге
болмайды.
23 слайд
24 слайд
25 слайд
26 слайд
27 слайд
28 слайд
29 слайд
30 слайд
Қорытынды.
Қорыта айтқанда «Құм терапиясының» негізін қалаушы К.Г. Юнг «Қиялдау - ол барлық мүмкіндіктердің
анасы, онда қарама-қарсы сыртқы және ішкі дүние бірге қосылады» деген. Демек бала қиялындағы сөзбен
айтып жеткізе алмайтын дүниесін құмға түсіре алатындығына көзім жетті.
Құм терапиясы арқылы ЖТК ІІ-ІІІ деңгейдегі балалардың мынадай құзіреттіліктерін дамыттым:
● Сөздік қорын
● Танымдық
● Интеллектуалдық
● қарым–қатынас
Заманауи инновациялық әдістерді мектеп жасына дейінгі балалардың дамуында қолдану арқылы, балаларды
шаршатпай, жалықтырмай, жан - жақты дамуына «Құм терапиясының» тигізер үлесі өте зор.
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз