Мейоз (эквационды, редукциялық)

1 слайд
Айтжанова Орынбасар 3 курс

2 слайд

3 слайд
Мейоз барлы қ ағзаларда ұқсас жолмен жүреді. Мейоздың екі бөлінуі шартты түрде бірінші мейоз (редукциялық) және екінші мейоз (эквациялық) деп аталады. Мейоз нәтижесінде гаметалар – жұмыртқа жасушалары мен сперматазоидтар, яғни жыныс жасушалары пайда болады. Мейоз барлы қ ағзаларда ұқсас жолмен жүреді. Мейоздың екі бөлінуі шартты түрде бірінші мейоз (редукциялық) және екінші мейоз (эквациялық) деп аталады. Мейоз нәтижесінде гаметалар – жұмыртқа жасушалары мен сперматазоидтар, яғни жыныс жасушалары пайда болады.

4 слайд
Профаз а метафаз а Анафаза II Анафаза Профаза II Метафаза II Телофаза II ТелофазаПрофаз а метафаз а Анафаза II Анафаза Профаза II Метафаза II Телофаза II Телофаза

5 слайд
Пахинема Диплонема

6 слайд
Лептотена (жұқа жіпшелер кезеңі). Спирализация процесінде хроматин жіпшелері қысқарып, қалыңдайды. Бірақ олардың спирализация дәрежесі төмен, митозға қарағанда. Хромасомаларында қалыңдаулар байқалады – хромомерлер. Бұл жерде хромасомды материалдың спиральдануы күштірек. Әлсіз спиралденген учакелерде РНҚ синтездеуін жалғастырып келеді. Хромасомалар екі хроматидалардан тұрады, олар центромермен байланысқан, бірақ осы кезеңде олар бірігіп болып көрінеді. Ядроның формуласы – 2n4cЛептотена (жұқа жіпшелер кезеңі). Спирализация процесінде хроматин жіпшелері қысқарып, қалыңдайды. Бірақ олардың спирализация дәрежесі төмен, митозға қарағанда. Хромасомаларында қалыңдаулар байқалады – хромомерлер. Бұл жерде хромасомды материалдың спиральдануы күштірек. Әлсіз спиралденген учакелерде РНҚ синтездеуін жалғастырып келеді. Хромасомалар екі хроматидалардан тұрады, олар центромермен байланысқан, бірақ осы кезеңде олар бірігіп болып көрінеді. Ядроның формуласы – 2n4c

7 слайд

8 слайд
Жуан жіпшелер стадиясы. Митоздың кезінде хромосомалардың конъюгациялануы аяқталып, нәтижесінде хромосомалар жуандайды, тұрқы қысқарады. Кроссинговер бірнеше учаскелерде өтуі мүмкін, жынысты жасушалардың тұқым қуалаушылық ақпараттың рекомбинациясының жоғары дәрежесін қамтамасыз етеді. Ядросының формуласы - 2 n4c. Жуан жіпшелер стадиясы. Митоздың кезінде хромосомалардың конъюгациялануы аяқталып, нәтижесінде хромосомалар жуандайды, тұрқы қысқарады. Кроссинговер бірнеше учаскелерде өтуі мүмкін, жынысты жасушалардың тұқым қуалаушылық ақпараттың рекомбинациясының жоғары дәрежесін қамтамасыз етеді. Ядросының формуласы - 2 n4c.

9 слайд

10 слайд
Гомологиялық хромасомалардың тебілісу кезеңі . Гомологиялық хромасомалардың тебілісуі жалғастырылып келеді, бірақ олар әлі хиазмамен қоршалған. Хиазмалардың мөлшері конфигурацияны анықтайды. Қиылысқан түрі хиазмасы бар биваленттерге тән, сақиналы түрі екі хиазмасы бар биваленттерге тән. Бұл кезеңде хромасомалар максималді спиральденген, қысқарған, қалыңдаған. РНҚ синтезі тоқтатылады. Ядроның формуласы – 2 n4c.

11 слайд
Биваленттер экватор жазықтығында орналасады және метафазды пластинканы құрайды. Хиазма әлі сақталады. Веретеннің бөліну түзілісі аяқталады, гомологиялық хромасоманың әр жұбының центромері веретеннің жіпшесімен байланысады, бір полюстен ғана келеді. Ядроның формуласы – 1n4c. Биваленттер экватор жазықтығында орналасады және метафазды пластинканы құрайды. Хиазма әлі сақталады. Веретеннің бөліну түзілісі аяқталады, гомологиялық хромасоманың әр жұбының центромері веретеннің жіпшесімен байланысады, бір полюстен ғана келеді. Ядроның формуласы – 1n4c.

12 слайд

13 слайд

14 слайд
Анафаза 1

15 слайд
• Хромасомалар деспирализацияланады, олардың айналасында ядролық қабат пайда болады. Қайтадан ядрошық пайда болады, ақуыздың синтезі жаңарады. Цитокинез аяқталғаннан кейін екі жасуша түзіледі, ядроларында гаплоидты хромасомалары және ДНҚ мөлшерінің екі еселенуі бар, өйткені әр хромасома екі хроматидадан тұрады.Хромасоманың сандық редукциясы аяқталды. Ядроның формуласы – 1n2c.

16 слайд
Телофаза 1Телофаза 1

17 слайд
Мейоздың екінші бөлінуде болатын процестер механизміне байланысты митозға ұқсайды, бірақ оған гаплоидты хромасомалар енуімен ерекшеленеді. Осы бөлінудің нәтижесінде n екі хроматидті хромасомасы (1n2c) n бір хроматидті хромасоманы түзеді (1n1c). Бұл бөлінуді эквационды деп атайды. Мейоздың екінші бөлінуде болатын процестер механизміне байланысты митозға ұқсайды, бірақ оған гаплоидты хромасомалар енуімен ерекшеленеді. Осы бөлінудің нәтижесінде n екі хроматидті хромасомасы (1n2c) n бір хроматидті хромасоманы түзеді (1n1c). Бұл бөлінуді эквационды деп атайды.

18 слайд
Хромосомалар аны қ көрінеді. Бұл кезде олар көбінесе айқын фигуралар түрінде болады.Хромосомалар аны қ көрінеді. Бұл кезде олар көбінесе айқын фигуралар түрінде болады.

19 слайд
Ядрошық және ядролы қабықша бұзылады. Центриолдер жасушаның полюстеріне орналасады, бөліну веретеносы түзіледі. Хроматинді жіпшелер спиралденеді. Ядроның формуласы – 1n2c.

20 слайд
• Екі хроматидті хромасомалар бір біріне тәуелсіз экватордың жазықтығына орналасады. Веретеноның бөлінуі аяқталады, әр хромасоманың центромері жасушаның екі полюсімен веретеноның жіпшесімен байланысады. Ядроның формуласы – 1n2c.

21 слайд

22 слайд
Центромерлер бөлінеді. Бір бірінен ажыратылған хроматиндерді веретенаның жіпшелері қарама қарсы полюстерге бөледі. Енді оларды қыздық хромасомалар деп атайды. Ядроның формуласы – 2n2c

23 слайд
Анафаза II

24 слайд
• Бір хроматидті хромасомалар деспирализденеді. Ядролық қабықша мен ядрошық қайталап қалпына келеді. Цитокинездің нәтижесінде гаплоидты бір хроматидті хромасомалы төрт қыздық жасушалар пайда болады. Хромасоманың сапалы редукциясы аяқталды . Ядроның формуласы – 1n1c.

25 слайд
ТЕЛОФАЗА 2

26 слайд
Мейоз жасушының хромосомалар санының редукциясына негізделген бөліну. Мейоздың биологиялық маңызын ең алғаш рет А. Вейсман саралаған, ол мейоз барысында хромосомалар санының редукцияға ұшырауы ұрпақтар арасында хромосомалардың тұрақтылығын сақтау деген болатын. Сонымен қатар мейоз комбинативтік өзгергіштікті қалыптастыруды маңызды орын алады, яғни әр түрлі биваленттер 1 нафазада бір-біріне байланыссыз ажырайды. Бұл ата-аналық хромосомалардың рекомбинасиясына әкеледі. Мейозда гомологтық редукция үрдісі жүреді.