"Мектепке дейінгі ұйымдағы ортаңғы топ балаларының танымдық қабілетін дамытуда қолданылатын ақыл ойындары

1 слайд
Қызылорда қаласы білім бөлімінің № 31 «Алтын кілт» бөбекжай бақшасы коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны «Мектепке дейінгі ұйымда ортаңғы топ балаларының танымдық қабілетін дамытуда қолданылатын ақыл ойындары» (интеллектум ойындары) Тәрбиеші: Турганбаева А.Б Қызылорда 2019 жыл

2 слайд
« Ойын -зерттеудің жоғары нысаны болып табылады» Альберт Эйнштейн Қазіргі заман талабы – білімді, саналы, мәдениетті, адамгершілігі мол, қоғамда өз орнын таба білетін тұлға қалыптастыру болып табылады. Балалардың білім алуға, еңбекке, қоршаған ортаға бейімі, адамдармен қарым-қатынасы, сөз қорының , ойлау қабілетінің дамуы мектепке дейінгі кезеңде қалыптасады.  Осыған орай мектеп жасына дейінгі балаларды оқыту мен тәрбиелеуде олардың танымды қ қабілеттерін дамыту ерекше орын алары сөзсіз.  Балалардың танымдық қабілеттерінің дамуына бірден бір себеп ол-ойындар. Ойын дегеніміз - адамның ақыл - ойын дамытатын, қызықтыра отырып ойдан - ойға жетелейтін, тынысы кең, алысқа меңзейтін, қиял мен қанат бітіретін ғажайып нәрсе. Халық даналағында «ойнай білмеген ойлай да білмейді» дейді. «Ойында озған, өмірде озады» деп жатады. Осы сөздердің сырына жүгінсек, біз 3 - 5 жастағы балақайлардың біз ойын арқылы сөйлеу тілін, олардың достарымен қарым қатынас жасауына және де мінез - құлықтарының дұрыс қалыптасуына үлкен көмек көрсетеміз. Мектепке дейінгі ұйымдарда балалармен ойналатын ойындардың түрлері өте көп. Қазіргі заман талабына сай балалардың танымдық қабілеттерін дамытуда- «Ақыл ойындарынының» (интеллектум) маңызы зор.

3 слайд
«Интеллектум» ойындардың ерекшелігі Балаларды дамытуға арналған зейін мен ақыл-ойды дамытатын ойындар жүйесін ұсынады. Яғни, алғаш рет қазақ тілінде құрастырылған 30 дан астам ойын түрі әлемнің әр түкпірінен таңдалып алынғандығымен ерекшеленеді. Сонымен қатар «Интеллектум» өнімдері оқу жоспары, балаларға арналған тапсырма және педагогқа арналған нұсқаулық кітаптары, баланың деңгейін анықтауға арналған тест  жинақтарымен қамтылған.  «Интеллектум»  ойындардың ерекшелігі қазіргі заман талабына сай балаларды жаңаша ойлауға бейімдейді. Ойындар көрнекі ойлауға, жаңаша ойлауға, ойлау қабілеттерін дамытуға негізделген. Баланың жалпы дамуында ұсақ моториканың алатын орны ерекше. В.А. Сухомлинский бала қабілетінің қайнар көзі оның саусақтарының ұшында екенін жазған. Бала қолының қозғалысы қаншалықты епті болса, соншалықты ойлауы, сөйлеуі жақсы дамиды. Яғни бала қолымен көбірек жұмыс істесе, ақылы да сонша өседі. «Интеллектум» өнімдерімен ойнау арқылы балалар түрлі қасиеттерін дамыта алады.  Біріншіден, визуалды қабылдау, яғни заттың түсін, пішінін, мөлшерін, көлемін, бағытын үйренеді. Сондай-ақ салыстырмалы түрдегі үлкен-кіші, алыс-жақын, аз-көп ұғымдарын, ұқсас бөлшектерді айыру, үш өлшемді (3D)  фигураларды анықтау, пішіндерден кескін құрау, ортақ бөліктерді көре білу қасиетін жақсартады. Екіншіден, креативті ойлау, яғни қиялын дамыту, қиялындағы пішіндерді сыза отырып көрсете білу, берілген тұспалдарға сәйкес жаңа үлгілер жасай білуге машықтанады. Қиялын шарықтата отырып, өз нұсқасын жасауға, берілген стандартты пішіндерден өзгеше кескіндегі модельдер құрастыруға дағдыланады.

4 слайд
Үшіншіден, стратегия, яғни шешімі күрделенген жағдайда тығырықтан шығу жолын қарастыру, белгілі бір нәтижеге жету жолында жаңа жоспар құрастыру, кез келген мәселеге басқа тұрғыдан қарай білу, шешім шығаруда өзіндік стиль құрай алу, болып жатқан жағдайды түсіндіре білу, таңдауға берілген көп нұсқадан жалғыз оң шешімді қабылдай білу және ең тиімді жолды таңдағанына көз жеткізуге.

5 слайд
«Интеллектум» ойындарымен ойнау арқылы балалар түрлі қасиеттерін дамыта алады.  Визуалды қабылдау Креативті ойлау Стратегия Психомоторика Көрнекі ойлау Ойлау дағдысы

6 слайд
Ақыл ойындары балалардың танымдық қабілеттерін арттыруда маңызы өте зор. «Интеллектум» ойындарының 30 дан аса түрінің 15 түрі мектепке дейінгі балалардың жас ерекшелігіне сәйкес келеді. Біздің №31 «Алтын кілт» балабақшасында ойын жинағының 15 түрі бар. Оның ішінде 4-5 жастағы , яғни ортаңғы топ балаларының жас ерекшелігіне сәйкес ойындармен таныстырып өтемін.

7 слайд
BLOCK BUDDIES - ДОСТАР БЛОГЫ 3 жастан бастап балалар түстер мен формаларды қабылдаудың дамуына ықпал етеді. Әр бала тапсырманы логикалық орындау үшін бір бөліктен құрау арқылы бүтіндей меңгереді. Б өлшектер ді өз орындарына қойып, балалар межелі бағыт қабылдауға үйренеді. Фигураның аяқталуы - жоспарлау дағдыларын және пропорцияларды көруге үйретеді Мақсаты: Блоктармен достасып, балалар формалар мен түстерді тану дағдысын дамытады. Блоктардан және тапсырмалардан өзіне достар жасайды. Балаларға түрлі деңгейдегі және өлшемдегі блоктарды жинауға көмекте седі . Жетістіктері: Реакциялық ойлау, есептерді шешу, математикалық ойлау және концентрация сияқты дағдыларды дамытады.. Мазмұны: Балалар 21 түрлі-түсті ағаш блоктарды пайдалана отырып, күрделілік деңгейі бойынша бөлінген 3 кезеңде 50 құрылым жинайды

8 слайд
RONDO VARIO - РОНДО ВАРИО 4 жастан бастап балалардың көру-моторлы үйлестіруін дамытуға елеулі үлес қосады. Түсі, пішіні және өлшемі жағынан әр түрлі бөлшектер балаларға егжей-тегжейлі көңіл бөлуге мәжбүр етеді. Ойын логикасы балаларды суреттерді топтастыруға үйретеді. Жіппен ойын элементтерін тану балалардың моторлы дағдыларын бақылауға және дамытуға жақсы мүмкіндік береді. Мақсаты: Әр түрлі ағаш бөлшектер арасында ойыншылар тиісті түсті және пішін модельдерді табу керек. Екі ағаш текшелер элементтің түсімен пішінін анықтайды. Өз шынжыр б ойына 6 ағаш бөлшектер бірінші жинақтаған бала жеңімпаз болады. Жетістіктері : Бақылау, таңдау зейін, концентрация, түсті тану, көріп көшіру сияқты білімдерді дамытады. Мазмұны: 4 шынжыр жинақтау табан ы , 42 ағаш пішінді, 1 т үрлі-түсті текше , 1 фигуралы текше,1 т үрлі түсті қорап

9 слайд
LEGOLINO -ЛЕГОЛИНА 5 жасар балаларға бөлшектерді зерттеу үшін арнайы әзірленген. Фигураларды құрастыру кезінде бөлшектердің саны мен өлшеміне назар аудара отырып, балаларға жоспарлау, креативтілік және геометрияны білу дағдылары үйретіледі. Мақсаты: Геометриялық фигураларды қолдану арқылы карточкалардағы суреттерді аяқтау. Жетістіктері: Ең жоғары деңгейде балалардың көру зейінділігі, тұтас бөліктің байланысын, негіз гі конструкциясын анықтау дағдыларын дамытады. Мазмұны: Екі жинақта 7 ағаш бөлшектер, қапшы қта 15 шаблон (210 х 145 мм), 1 ойын және тапсырмалар мен жауаптары бар кітапша кіреді.

10 слайд
CANDY - КӘМПИТТЕР-ЛЕДЕНЕЦ Көрсетілген түстерді таңдау үшін балалар 41 түрлі-түсті элементтерін ең жоғары деңгейде мұхияттық пен мотивация сияқты дағдыларды меңгереді. Әр түрлі фигураларды іздеген кезде балалар өздерінің визуалды қабылдауын қатты шиеленістіреді. Мақсаты: 3 түрлі түсті ойын текшелері, ойыншылар кәмпиттерді табу үшін күш салады. Кәмпит жиектерінде түскен гүлдердің сәйкесінше жиналуы керек. Жеңіс үшін 3 нұсқа ұсынылады. Тез ойлаңыз, шоғырланыңыз, дұрыс түс табыңыз, кәмпит жинаңыз. Жетістіктері: Бақылау, таңдау зейін, концентрация, түсті тану, білімді көшіру және беру сияқты білімдерді дамытады. Мазмұны: 41 түрлі-түсті ағаш кәмпиттер (70 х 25 мм), 1 жайма (диаметрі 450 мм), 3 түрлі-түсті ойын кубик, 1 түрлі-түсті қорап

11 слайд
SHAPY – ПІШІНДЕР-ФОРМЫ Балаларда байқағыштықты, жедел ойлауды және ең жақсы нұсқаны таңдау іскерлігін дамытады. Формаларды тану мен қабылдауға көмектеседі. Визуалды қабылдау дағдыларын үйретеді. Мақсаты: Ойыншылар бір уақытта 3 кубикты тастап, дойбы табуға тырысадытекшелердің жоғарғы жағында түскен фигуралармен. Жылдам ойнап, назар аударып, дұрыс фигураларды тапса ұпай жиналады. Жетістіктері : Бақылау, концентрация, түсті тану,көріп көшіру сияқты білімдерді дамытады. Мазмұны: 41 ағаш дойбы (диаметрі 35 мм), 3 фигуралы ойын кубиктері , 1 жайма (диаметрі 450 мм), 1 түрлі түсті металл қорап

12 слайд
POMELA - АЛМА АҒАШЫ- ЯБЛОНЯ 4 және одан жоғары жастағы балалардың әлеуметтенуін, бірлік сезімін және зейінін дамытуға ықпал етеді. Бұдан басқа, әрбір тапсырма балаларға жоспарлау және синхрондау дағдыларын үйретеді. Ойын нәтижесі бойынша бала қойылған тапсырманы сәтті орындауды жақсы сезінеді. Мақсаты: Балалар екеу бірге немесе бір-бірден ойнайды, құм сағаттарымен белгіленген уақыт ішінде көп алма жинап, себетке салынады. Жетістіктері: Көру-моторлы үйлестіруді және шоғырлануды дамытады. Мазмұны: 1 Алм а ағаш , (235 х 185 х 3,5 мм) 2 жеміс жинағыш, 10 алма, 30 ағаш жетон, 1 құм сағаты, 1 себет, 1 т үрлі-түсті қорап

13 слайд
EQILIBRIO - ТЕҢГЕРУ-БАЛАНСИРОВКА Brain Builder сериясынан Equilibrio ойыны кеңістікті көруді қамтитын төрт күрделілік деңгейлерінен тұрады. Осы дамыту ойынында жұмбақтар біртіндеп күрделене отырып, қарапайым тапсырмалардан басталады, әрі қарай ойыншы өз әлеуетіне сәйкес әрекет етеді. Мақсаты: Балалар ға 3 D фигураны жасауға үйретеді. Equilibrio кітапшасынан күрделі модельдерді қатесіз жинау үшін, ой, көңіл, өнімділік дағдыларын талап етеді. Кейбір конструкциялар жасау мүмкін емес көрінуі мүмкін,бірақ мұқият жоспар мен ынта нәтижесінде, фигураларды жинап мақсатына жетеді. Жетістіктері : Көру, есте сақтау, назар аудару – шоғырлану, реакциялық ойлау және тапсырмаларды шешу. Мазмұны: 1 ереже бар кітапша, 18 дана материал, 60 дана фото және модель шешімдері .

14 слайд
BECERİKLİ YAPILAR -ТАПҚЫР КОНСТРУКТОРЛАР-НАХОДЧИВЫК КОНСТРУКТОРЫ Қиял шектеулі емес, желім қолданылмайды, тепе-теңдікті қадағалаңыз және конструкцияны жинаңыз. Мақсаты: Желім, сондай-ақ байланыс элементтері талап етілмейді. Ағаш элементтерді пайдалана отырып, ғимаратты, ескерткіштерді және геометриялық пішіндерді жина. Тепе-теңдік және пропорция ұғымдарынмеңгеру үшін тамаша ойын . Жетістіктер і: Сәулет және дизайнға қызығушылық тудырады. Мазмұны: Түрлі-түсті кітаппен, конструкциялардың бұзылуымен ұсынылады48-беттерінде. 200 ағаш блоктар

15 слайд
WHATZIZZ - БҰЛ НЕ? ЧТО ЭТО? Бұл ойында балалар бөліктердің бүтін байланысын анықтайды. Шағын бөлшектерге шоғырланып, балалар қоршаған ортаны түсініп, таңданысын дамытады. Осы ойынның арқасында өз қабілеттері, және достарының қабілеті анықталады. Мақсаты: Балалар карточкадағы суреттің көрінісін көру үшін айна алдында карточкаларды орнатады. Әр бала айналардың өз бөлігінде бейнеленген бейнені көріп, суретте не көрсетілгенін болжауға тырысады. Кім фигураны танып, барлық карточкаларды жинайды, жеңімпаз болады. Жетістіктері: Ойын балалардың назарын аудару, бөліктердің тұтас байланысы, негіз құрылымы сияқты дағдыларын дамытады. Оның бір бөлігін тану қабілеті, концентрация мен қиялды дамытады. Мазмұны: 1 айна (135 х 135 х 105 мм), 60 дәлелді карточка, 5 бос карточка,1 қарындаш, 1 тү рлі түсті қорап (225 х 225 х 50 мм).

16 слайд
PATTERN PLAY - СУРЕТТЕР ОЙЫНЫ- ИГРЫ КАРТИНЫ Мектеп жасына дейінгі балаларға арналған жеңіл ойын. Балаларға симметрия, сурет және бөлшек сандар ұғымын үйретеді. Қосалқы карточкалар тәртіп пен форманы тану дағдыларын үйретеді. Бұл ретте дизайн және декорация қабілеті дамиды. Ойын бөлшектерінің әр түрлі түсі мен мөлшері көрнекі қабылдау дамуына елеулі үлес қосады. Әрбір тапсырма жоспар жасауды және тапсырмалар қоюды талап етеді. Мақсаты: Әр түрлі бағыттарда орнатуға болатын ойын элементтері балаларға тәртіп, талдау, үйлесім және бөлшек сияқты математикалық ұғымдарды меңгеруге көмектеседі. Бала жоғары сапалы ойын элементтерін пайдалана отырып, әр түрлі өрнектерді жинай алады. Жетістіктері: Ойын ментальды және көру зейін сияқты дағдыларды дамытады, тұтас бөліктерді байланыстырады, құрылымы мен негіздері . Мазмұны: 40 ағаш блоктар, 40 паттерн карточка, ағаш поднос және бір сақтау сөмкесі.

17 слайд
META-FORMS МЕТА ПІШІНДЕР- МЕТА ФОРМЫ Әрбір фигураның өз орны бар, мұқият қарап, кеңестерді қадағалаңыз. Көптеген марапаттарға ие болған басқатырғышпен танысыңыз, оны бүкіл әлемнің ата-аналары, мұғалімдері мен балалары қадағалайды. Көрнекі кеңестер арқылы 9 геометриялық фигураларды өз орнына қойыңыз, әрбір басқатырғыштар үшін бірегей шешім табыңыз. Мақсаты: Meta-Forms ойында кеңестер өте қарапайым және қолжетімді. Жыл өтеді, балалар осы ойынмен анық түсінік пен тоқтаусыз логика алады. Meta-Forms балаларды оқыту үшін тамаша ойын болып табылады, алайда ересектер үшін де қолайлы. Жетістіктер і: Көзге назар аудару, шоғырлану және шоғырлану, релятивті ойлау және есептерді шешу дағдылары. Мазмұны: 1 ойын алаңы, 9 элемент, 80 логикалық жұмбақ бар 1 кітап

18 слайд
TANGRAMLAR - ТАНГРАММ Бүкіл әлемде сүйікті Танграм жиынтығы бір қорапта. Кітапта бейнеленген тапсырмаларды жүрек, жұмыртқа және танграм оңай болмайды. Күнделікті өмірде мысалдарды көрсететін фигуралар балаларды...