Мен оқитын газет-журналдар

1 слайд
Мен оқитын газет-журналдар. Алғашқы қазақ газеттері. Есімшенің септелуі. Ашық рай. Бірыңғай мүшелер. Тақырып бойынша лексикалық бірліктер.

2 слайд
Алғашқы қазақ газеті Ұзақ  жылдар  бойы  қазан  төңкерісіне  дейінгі  ұлттық  басылмдардың  тарихын  зерттеуші , олардың  мазмұндалған  библиографиялық  көрсеткішін  жасап , мәтіндерін  қайта  бастыру  арқылы  бүгінгі  оқырманға  жеткізуші  ғалым  Ү. Субханбердина:  Революциядан  бұрын  қазақ  тілінде   газет, бір  журнал  шыққан . Олар: “ Түркістан  уалаятының  газеті ” (1870-1882 ), “Дала  уалаятының  газеті” (1888-1902), “Серке ” (1907), “Бірлік  туы” (1917), “Қазақ  газеті” (1907), “Дала” (жылы  белгісіз ), “Қазақстан” (1911-1913), “Ешім  даласы ” (1913), “ Қазақ ” (1913-1918), “Айқап ” (1911-1915), “ Алаш ” (1916-1917), “Сарыарқа ” (1917), “Ұран ” (1917), “ Үш  жүз ” (1917), “Тіршілік” (1917)”, — дейді.

3 слайд
Есімшенің жұрнақтары (Суффиксы причастий): атын, етін, йтын, йтін мақ/мек, бақ/бек, пақ/пек ған/ген, қан/кен ар, ер, р, с

4 слайд
Рай (Наклонение) Ашық рай (изъявительное наклонение) Осы шақ, келер шақ, өткен шақ. Мен хат жазып отырмын Мен хат жазамын Мен хат жаздым . Бұйрық рай (повелительное наклонение) Мен айт -айын; біл-ейін Сен айт; біл Сіз айт- ыңыз; біл-іңіз ОЛ айт- сын; біл- сін

5 слайд
Қалау райы (желательное наклонение) Суффиксы ( ғы, гі, қы, кі) сочетаются с глаголом келді, келеді Менің жазғым келеді Сенің жазғың келеді Сіздің жазғыңыз келеді Оның жазғысы келеді Шартты рай (условное наклонение) Суффиксы са, се Мен алсам, берсем Сен алсаң, берсең Сіз алсаңыз, берсеңіз Ол алса, берсе.

6 слайд
Сөйлемнің бірыңғай мүшелері (Однородные члены предложения) Сөйлемнің бірыңғай мүшелері — сөйлемнің бір ғана мүшесінің қызметін атқаратын, бір ғана сұраққа жауап беретін, көбінесе бір тұлғада, бір сөз табынан жасалып, бір ғана сөзге қатысты болатын сөздер тобы. Сөйлемнің барлық мүшелері де сөйлемнің бірыңғай мүшелері бола алады. Однородные члены предложения — главные или второстепенные члены предложения, связанные в нём с одной и той же словоформой и выполняющие одну и ту же синтаксическую функцию

7 слайд
Бірыңғай бастауыш Бірыңғай баяндауыш Бірыңғай анықтауыш Бірыңғай толықтауыш Бірыңғай пысықтауыш Бүріскен мал мен жүдеген жан Абайға ой салды. Бір батальон артта , алыста . Жүрісіміз – кейде бүлкіл , кейде бөкен жүріс. Түн не қойынды, не өзінді жұтын қоятын сияқты. Мәкіш Абайға кінәлай да, сынай да қарады.