«Психикалық және физикалық денсаулығы мен даму жағдайындағы ауытқушылықтар мен жас ерекшелік дағдарыстарын анықтау жолдары»

1 слайд
Күн тәртібінде: 1 .Баяндама. Тақырыбы: “ Психикалық және физикалық денсаулығы мен даму жағдайындағы ауытқушылықтар мен жас ерекшелік дағдарыстарын анықтау жолдары ” 2. Жұмыс тәжірибесімен алмасу; 3. Тренинг: “Болашаққа бір қадам”; 4.Кері байланыс; (сұрақ-жауап);

2 слайд
БАЯНДАМА: «ПСИХИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ФИЗИКАЛЫҚ ДЕНСАУЛЫҒЫ МЕН ДАМУ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ АУЫТҚУШЫЛЫҚТАР МЕН ЖАС ЕРЕКШЕЛІК ДАҒДАРЫСТАРЫН АНЫҚТАУ ЖОЛДАРЫ»

3 слайд
ЖАСӨСПІРІМДІК КЕЗЕҢ • Балалық шақтан кейін басталатын және жыныстық жетілуге дейін жалғасатын, 10 жастан бастап 19 жас аралығындағы, адамның есею және даму кезеңі; • Ол бүкіл өмір бойындағы ең маңызды ауысу кезеңдерінің бірі болып саналады; • Бұл кезең білімдер мен дағдыларды кеңейтіп , сондай-ақ эмоция лар мен өзара қарым-қатынастарды басқаруды үйреніп, жастық кезеңмен рақаттанып, ересек адамның рөлін қабылдау үшін маңызды болатын қасиеттер мен қабілеттерге ие болу үшін қажетті уақыт: 3

4 слайд
ЖАСӨСПІРІМДІК КЕЗЕҢНІҢ НЕГІЗГІ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ МІНДЕТТЕРІ ҚАНДАЙ ? 4 Ерекшелену : тұлға болып дамып, тәуелсіздікке ұмтылады;  Бейімделу : лайықты серіктес достар тауып, қатарластарының мойындағанын қалайды:  Сәйкестену : өзіне деген сенімділікті дамытып, алға қойған мақсаттарға қол жеткізу тәсілдерін табады:  Бекіту : белгілі-бір мақсаттарға, қызмет түрлеріне және сенімдерге қол жеткізу үшін жауапкершілік алу;

5 слайд
Ж асөспірімдік кезең және қауіпті мінез-құлық стильдері 5Мұндай мінез-құлық стилдері, әдетте, бір-бірімен байланысты болады, ол балалық және жасөспірімдік шақта пайда болып, үлкейген жаста күшейе түседі. Байқаусызда жасалған жарақаттар мен зорлыққа ықпал ететін мінез-құлық стильдері Темекі шегу Алкогольді және басқа есірткілерді қолдану Қалаусыз жүктіліктің және жыныстық қатынас арқылы берілетін аурулардың туындауына ықпал ететін сексуалдық мінез-құлық Дұрыс тамақтанбау Физикалық әрекетсіздік

6 слайд
6ҚА У ІПТІҢ ПСИХО- ӘЛЕУМЕТТІК ФАКТОРЛАРЫ Өткір сезімдер іздеу Ырықсыздық Төмен эмоционалдық тұрақтылық Отбасының құрамы мен функцияларыАта-ана бақылауыҚатарластар Бұқаралық ақпарат құралдары

7 слайд
ЖАСӨСПІРІМДЕРДЕГІ ПСИХИКАЛЫҚ БҰЗЫЛУЛАР : • Бүкіл әлемдегі балалар мен жасөспірімдердің 10-20% психикалық бұзылуларға шалдыққыш. • Барлық психикалық бұзылулардың жартысы 14 жаста, ал олардың төрттен үш бөлігі – 25 жасқа қарай басталады. • Психикалық аман-саулық - жақсы өмір сапасы үшін негіз болатын фактор болып саналады: бақытты және өз-өздеріне сенімді жасөспірімдер, көбінесе, ұлттың денсаулығы мен аман-саулығына үлесін қосатын, бақытты және өздеріне сенімді ересектер болып өседі.

8 слайд
Депрессия • Эпидемиология: – 12 ай ішіндегі орташа таралғандық – орташа және кейінгі жасөспірімдік кезде, 4-5%- бен бағаланады – Жыныстық жетілуден кейін, жасөспірімдер арасындағы депрессия жағдайларының басым көпшілігі әйел жынысының өкілдерінде елеулі басымдылықпен байқалады (шамамен2:1) • Депрессия жасөспірімдерде, ересектердегімен салыстырғанда көбінесе білінбей қалады: – жасөспірімдердегі ашық байқалатын ашуланшақтық , көңіл- күй тұрақсыздығы және тез алмасатын нышандар – Негізгі білдіретін шағымдары мыналар болуы мүмкін: түсініксіз физикалық нышандар, тамақтану тәртібінің бұзылуы, мазасыздану, мектепке барудан бас тарту, оқу үлгерімінің төмендеуі, есірткі заттарын пайдалану немесе мінез-құлықпен болатын проблемалар

9 слайд
ҚОРҚЫНЫШ/ ҚОРҚЫНЫШ КҮЙЛЕРІ • Эпидемиология: – 12 ай бойы басымдылықта болуы, 5.6 - 18.1% -бен бағаланады – Алғашқы нышандардың байқалуы ерте жастық шақ кезінде жиі болады, ал бұзылудың ағымы әдетте созылмалы және рецидивтік сипатта болады • Клиникалық нәтижелер: – іс-әрекеттің бірқатар салаларының, соның ішінде оқу үлгерімінің , әлеуметтік өзара әрекеттестіктің, өз-өзіне сенімділіктің және күнделікті өмірге рақаттану қабілеттілігінің өмір сүру сапасына кері әсері 9

10 слайд
ТІКЕЛЕЙ ӨЗІНЕ-ӨЗІ ЖАРАҚАТ КЕЛТІРУШІ МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚ ( D-SIB ) • Өзін кескілеу , өзін жағып жіберу , өзін соққылау , тістеу арқылы дене бетін зақымдап өзіне-өзі қасақана келтірген жарақат , және теріні басқа тәсілдермен зақымдау. • Өмір бойында ауырып қалу қаупі = 27 , 6% . • D-SIB -ің суицидалдылықпен және депрессиямен, қорқынышпен және қауіпті мінез-құлықпен , соның ішінде отбасындағы елемеушілікпен және қатарластары тарапынан күштеп тартып алумен / виктимизациямен күшті байланысы. 10

11 слайд
2. Жұмыс тәжірибесімен алмасу;

12 слайд
• “ Социометрия” әдісі; • Отбасылық анамнез арқылы диагномтикалық интервью; • “ К.Леонгард” әдістемесі-мінез-акцентуациясын анықтауға арналған; • “ Басса-Дарки” – агрессияны анықтауға арналған әдістемесі; • Фрустрация анықтауға арналған әдістеме (Розенцвейг); • “ Реактивті және тұлға мазасыздық деңгейін анықтау” Ч.Д.Спилберг. Ю.Л.Ханин; • “ Филлипс” мазасыздық сипатының деңгейін зерттеу әдістемесі; • “ Кактус” проективті әдістемесі; • “ Автопортрет” проективті әдістемесі; • Суицидке бейімділікті зерттеуге арналған сауалнама (Тұлғалық сауалдама СБЗ); • “ Өзін-өзі бағалау” әдістмесі; • «Жаңбыр астындағы адам» дәл сол кездегі адамның жеке тұлғасын, оның көңіл-күйін, сезімдерін, уайымдарын, қарым-қатынасын көрсетеді. • “ Вот и вышел человечек” (геометриялық фигуралармен адам бейнесін сал); Суицидальді мінез-құлық психодиагностикасы:

13 слайд
Суицидтің алдын-алу мақсатында жүргізілетін жұмыстар: 1. Ата-анамен бала арасында сенім қалыптастыру; 2. Отбасы және сынып жетекшісімен үнемі тығыз байланыста болу; 3. Баланың балалық шағын қорғау үрдістерін іске қосу; 4. Әлеуметтік қорғау туралы мағлұматтармен танысу; 5. Балаға жеке кеңес беру (құпия түрде); 6. “ Сенім телефоны” немесе “Сенім жәшігі” жұмыс істеу керек;

14 слайд
Суицидальді мінез-құлық психопрофилактикасы:Суицидальді мінез-құлық психопрофилактикасы: • Оқушылардың жеке тұлғалық ерекшеліктеріне зерттеу жасай отырып, мінез – құлқында ерекшелігі бар, қиын балаларды есепке алу; • Жетім және жартылай жетім отбасыларды есепке алу, бақылау; • Әлеуметтік жағдайын анықтау; • Оқушылардың бейімділігіне, қызығушылығына қарай үйірме, сыныптан тыс жұмыстарға қатысуына бақылау жасау; • «Қылмыс -білімсіздіктен туады» жоғары сынып оқушыларымен жиналыс; • «Нашақорлық – ғасыр дерті» минилекция; • «Алкаголь мен никотиннің жасөспірімдердің интеллектуалдық және физикалық дамуына әсері» минилекция; • «Көңіл-күй деген не? оны қалай басқару керек?» минилекция; • “ Ерте жүктілікті болдырмау” қыздар жиналысы; • “ Буллинг туралы түсінік” минилекция; • “ Сенім телефоны”;

15 слайд
Суицидальді мінез-құлық п сихокоррекциясы және дамыту жұмыстары : • Арт терапия; (құммен сурет салу, музыка терапия, би терапия, саусақтармен сурет салу, ермек сазбен жұмыс) • “ Мандала” әдісі (барлық сыныптар); • “ Өмір қымбатсын сен маған” тренинг; 9-10 сынып • “ Сенімділік менің серігім” тренинг; 11 сынып • “ Мен бақытты баламын” тренинг; 5-6 сынып • “ Жақсы көңіл-жан азығы” тренинг; 7-8 сынып • “ Махаббат – ұлы сезім” тренинг; 8-10 сынып • “ Дос болайық бәріміз” тренинг; 6-7 сынып • “ Өзіңді-өзің танысаң-істің басы” тренинг; 10-11 сынып • “ Мен елімнің ертеңімін” трениенг; 9-11 сынып

16 слайд
ЖАСӨСПІРІММЕН ҚАЛАЙ СӨЙЛЕСУ КЕРЕК ➢ Шын ниетпен тілектестік пен қызығушылық көрсету керек. ➢ Байсалды және түсінікті сөйлеу керек. ➢ Күрделі, «тергеуші» сұрақтарға қарағанда ашық сұрақтар («Не болды?», «Қандай жағдай болды?», «Бір жағдай болғанға ұқсайды ғой», «Сені не қинайды?») азырақ қорқыныш ұялатады. ➢ Баланың ниеттерінің және сезімдерінің ауырлығын бағалау керек (жасөспірім ауыр қиындықтарға тап болуы мүмкін, бірақ, өзіне қол салу туралы ойламауы ықтимал). ➢ Баланың барлық, тіпті ең болмашы шағымдарына және реніштеріне мұқият қарау керек. Сөз артында жасырынған мәселені түсіну үшін бар күшті салу керек. Айтылғандардың ешқайсысын елеусіз қалдырмау керек. ➢ Жасөспіріммен үлкен мен кіші сияқты емес, тең тұлғалар ретінде сөйлесу маңызды. Әйтпесе, баланы безіндіріп алуға болады. ➢ Орынсыз жұбатпаған жөн, бірақ басына түскен қиындық уақытша екенін ерекше атап өту керек.

17 слайд
АРТ- терапия

18 слайд
“ Мандала” әдісі

19 слайд

20 слайд

21 слайд
ПСИХИКАЛЫҚ ДЕНСАУЛЫҚСЫЗ ДЕНСАУЛЫҚ БОЛМАЙДЫ 21ДЕНСАУЛЫҚ ПСИХИКАЛЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ

22 слайд
ҚОРЫТЫНДЫ • Балалық жастан ересек өмірге ауысқан уақытта, жасөспірімдер, олардың ағымдағы және болашақ денсаулығына әсер ететін, мінез-құлық үлгісін қабылдайды және өмір салтын таңдайды; • Қауіпті мінез-құлық үлгілері мен психикалық денсаулықпен байланысты проблемалар, жасөспірімдер арасында кең таралған; • Қауіпті мінез-құлық үлгілері көбінесе бірлескен түрде болады және олар денсаулықтың нашар болуымен мен психикалық денсаулыққа қатысты проблемалармен байланысты; • Психологиялық денсаулық пен салауатты өмір салтының үлгілерін өмірдің ерте кезеңінен бастап алға тарту қажет;

23 слайд
“ Болашаққа бір қадам” тренинг

24 слайд
Ойымды тап. Ертеде б і р аралда әлі адамдар әріп танымаған уақытта, олар бір біріне хат жазған екен. Қалайша? Олар тек сурет салу арқылы бір-бірімен байланысқа түседі. Бүгін біздің тапсырмамыз осы сурет арқылы ол адамның ойын табу.

25 слайд
Жауабы: • І топқа • Бүгін маған сағат алтыда телефон соқшы. • ІІ топқа • Мен бақыттымын. • ІІІ топқа • Ерте ң күні сағат үште менің туған күніме кел.

26 слайд
Егер келесілерді естісеңіз Міндетті түрде келесіні айтыңыз Келесіні айтпаңыз «Оқуды, сыныбымды жек көремін...» «Бәрі сондай үмітсіз болып көрінеді...» «Мен жоқ болсам, бәріне жақсы болар еді!» «Сіз мені түсінбейсіз!» «Мен бір сұмдық іс жасадым...» «Ал қолымнан келмесе ше?» Тапсырма : ЖАСӨСПІРІММЕН ҚАЛАЙ СӨЙЛЕСУ КЕРЕК

27 слайд
Егер келесілерді естісеңіз Міндетті түрде келесіні айтыңыз Келесіні айтпаңыз «Оқуды, сыныбымды жек көремін...» «Өзіңді осылай сезінетіндей не болып жатыр? Кел әңгімелесейік…» «Мен сенің жасыңда …, сен барып тұрған жалқаусың!» «Бәрі сондай үмітсіз болып көрінеді...» «Кейді бәріміз өзімізді жабырқау сезінеміз. Кел, ойланып көрейік, бізде қандай мәселелер бар және солардың қайсысын бірінші шешу керек?» «Одан да сенен де жағдайы нашар адамдар туралы ойла» «Мен жоқ болсам, бәріне жақсы болар еді!» «Сен біз үшін өте маңыздысың, мені сенің көңіл-күйің алаңдатады. Айтшы, не болып жатыр?» «Ақымақтың сөзін айтпа. Басқа бірдеңе жайлы әңгімелесейік» «Сіз мені түсінбейсіз!» «Айтып берші, өзіңді қалай сезінесің. Мен шынымен білгім келеді» «Осы күні жастарды кім түсіне алады?» «Мен бір сұмдық іс жасадым...» «Кел, отырайық, осы туралы сөйлесейік» «Не ексең, соны орасың!» «Ал қолымнан келмесе ше?» «Бастысы, істеп көру, істеп көрмей жатып, қолыңнан келмейтінін біле алмаймыз. Істеп көресің бе?» «Қолыңнан келмесе, демек, жеткілікті тырысып көрмегенсің!»

28 слайд
Релаксация