Слайд , "Күйкен орта мектебі" КММ 11-сынып

1 слайд
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі «Күйкен орта мектебі»КММ тақырыбы: Алкандардың табиғатта кездесуі,алынуы Алкандардың қасиеттері Сыныбы: 11-сынып Мұғалімі: Эсмуханова Гуласел

2 слайд

3 слайд
Органикалық химия – органикалық қосылыстардың қасиетін, құрылысын зерттейтін ғылым саласы. Органикалық қосылыстар – көміртектің қосылыстар химиясы. Олардың құрамында міндетті түрде сутек және көміртек атомы болады. Олардың құрамында С,О,Н, N , S , P атомдары да болады. Ал кейбір органикалық қосылыстардың құрамына S , P , галогендер және металдар кіреді. Табиғатта органикалық қосылыстардың 18 млн-астам түрлері бар. Ал бейорганикалық қосылыстардың 500 мың-ақ түрі бар

4 слайд
Органикалық қосылыстар • Балқу мен қайнау температурасы төмен болады. • Молекулаішілік байланысы ковалентті. • Жанғыш. • Орг. Реакциялар қайтымды, өте баяу және күрделі. • Судан басқа органикалық ерігіштерде жақсы ериді. Бейорганикал ық қосылыстар • Қайнау және балқу температурасы жоғары. Қыздыруға тұрақты. • Молекулаішілік байланыс қарапайым молекулаларда иондық. • Жанғыш емес. • Б Реакциялар қайтымсыз, жылдам және қарапайым. • Суда жақсы ериді.

5 слайд
Көмісутек тер Оттек ті Азотт ы Органикал ық қосылыстар

6 слайд
Алифатты • Қаныққан көмірсутектер: • Алкандар • Циклоалкандар • Қанықпаған көмірсутектер: • Алкендер • АЛкиндер • Алкадиендер Ароматты • Біржүйелі • КөпжүйеліКөмірсутектер

7 слайд
Алкандар • Жалпы формуласы: С nH2n+2 • С атомдары sp3 гибридтелген • С атомдарының арасында тек сигма байланысы бар. • Алкандарды атағанда –ан жұрнағы жалғанады. • Қаныққан, өйткені құрамында дара байланыс бар. Алкенде р • Жалпы формуласы: CnH2n • С атомдары sp 2 гибридтелген. • С атомдарының арасында қос байланыс бар , яғни сигма және пи байланыс. • Алкендерді атағанда –ен жұрнағы жалғанады. • Қанықпаған, өйткені құрамында қос байланыс бар. Алкинде р • Жалпы формуласы : CnH2n-2 • С атомдары sp гибридтелген. • С атомдарының арасында қос (үш) байланыс, яғни сигма және 2 пи байланыс бар. • Алкиндерді атағанда –ин жұрнағы қосылады. • Қанықпаған, өйткені құрамында үш байланыс бар.Алифатты көмірсутектер

8 слайд

9 слайд
Алкил радикалдары Акилдерді атағанда –ил жұрнағы қосылады. Химиялық қасиеттері ұқсас. Құрамы СН2- тобы арқылы айырмашылығы болатын қосылыс. Алкан молекуласынан бір сутегі атомы үзілгенде, көмірсутек радикалы түзіледі. Жалпы формуласы СнН2н+1

10 слайд
Ең ұзын тізбекті таңдаймыз Тізбекті нөмірлеуді радикалы жақын тұрған жағынан бастаймыз Радикалды атағанда алфабиттік ретпен атаймызКөмірсутектердің номенклатурасы

11 слайд
• Метан — табиғатта көп тараған көмірсутек. Метан өсімдіктер мен жануарлар организмдерінің ауа қатыспай ыдырауы нәтижесінде түзіледі. Батпақты суларда, тас көмір шахталарында кездеседі. Табиғи газ, негізінен, метаннан тұрады (80 — 97%). Мұнай өндіргенде бөлінетін газдың құрамында да метан көп болады. Көмірдің кен орындарында кездесетін метанның мөлшері табиғи газ құрамындағы метанмен салыстырғанда едәуір артық деп болжануда. Алкандардың • Шахталардағы қопарылыстың көбі метанның кесірінен болатындықтан, бұл газ ерте кезден "шахтерлердің қас жауы" деп аталады. Ағашты, шымтезекті, тас көмірді құрғақ айдаған кезде, мұнайды крекингілегенде метан түзіледі.табиғатта • Алкандар, негізінен, табиғатта кездеседі. Газ тәрізді алкандарды табиғи газ бен мұнайға серіктес газдардан алады. Сұйық алкандар мұнайдың, қатты алкандар мұнай мен озокериттің құрамында болады.алынуы

12 слайд
Алкандарды синтездеп алудың бірнеше жолдары 1. Алкандарды лабораторияда қанықпаған көмірсутектерді Ni, Pt, Pd өршіткілері қатысында гидрлеп алады: H2C = CH2 + H2 → H3C - CH3 2. Вюрц реакциясы бойынша, алкандардың галогентуындыларына металл натриймен әсер етіп алады: 2СН3СІ + 2 Na → С2Н6 + 2 NaCI

13 слайд
Егер Вюрц реакциясын әр түрлі алкандардың галогентуындыларының қатысында жүргізсе, алкандардың қоспасы түзіледі. Мысалы, йодметан мен йодэтанның қатысуында Вюрц реакциясы нәтижесінде этан, пропан және бутанның қоспасы түзілуі мүмкін: 2СН3І + 2 Na → СН3 - СН3 + 2 Nal СН3І + 2 N а + С2 H5I → CH3 - С2Н5 + 2 Nal 2 С2Н5 I + 2Na → С2Н5 — С2Н5 + 2 Nal

14 слайд
3. Алкандарды көмірді гидрлеп алуға да болады. Жай заттардан алкандарды синтездеу реакциясының теориялық тұрғыдан маңызы зор. Бұл реакция жай заттардың (бейорганикалық) органикалық қосылыстарға өту мүмкіндігін көрсетеді. Реакция 500°С температура шамасында, өршіткі (темір оксидтері) қатысында жүреді: nC+(n+1)H2 → CnH2n+2 Немесе метанды синтездеу реакциясы Ni катализаторы қатысында жүреді: С + 2Н2 → СН4 + 75 кДж Бұл реакцияны метанның айырылу реакциясымен салыстырып, өздерің реакцияның қайтымдылығы жөнінде қорытынды жасаңдар. Қандай жағдайлар тепе-теңдікті метанды алу жағына қарай ығыстыратынын айтыңдар.

15 слайд
4. Алкандарды синтездеу мақсатында катализатор қатысында ( Co, Ni) көміртек ( II) оксиді мен сутектің қоспасын (синтез-газды) да пайдаланады: nCO +(2n+1) H2 → CnH2n+2 + nH2O 5. Метанды лабораторияда натрий ацетаты (сірке қышқылының тұзы) мен натрий гидроксидін балқытып алады: CH3COONa + NaOH → CH4 + Na2CO3 Басқа қышқылдардың тұздарын пайдаланып, өзге алкандарды алуға болады.

16 слайд
Вюрц Шарль Адольф (1817-1884) Француз химигі, академик. Ғылыми жұмыстары органикалық және бейорганикалық химияға байланысты.[1] Алкилгалогенидтерге металл натриймен әсер етіп, парафин көмірсутектерін синтездеу әдісін (Вюрц реакциясы) тапты. Алкиламиндерді ашып, метиламин мен этиламиндерді синтездеді. Этилен оксиді, этилен- гликоль, сүт кышқылы, фенол, т.б. көптеген органикалық заттарды синтездеді. "Теориялық химияның кейбір мәселелері туралы дәрістері", "Жаңа химияның алғашқы сабақтары", т.б. кітаптардың авторы.

17 слайд

18 слайд

19 слайд

20 слайд

21 слайд

22 слайд

23 слайд

24 слайд

25 слайд

26 слайд