Шығыстың жарық жұлдызы, әлемнің «Екінші ұстазы» атанған атамыз, Әбу Насыр әл-Фарабиге 1150 жыл

1 слайд

2 слайд
Шығыстың ғұлама ойшылы Әбу Насыр әл-Фараби 870 жылы бүгінде Отырар аталатын, Арыс өзенінің Сырға барып құятын сағасындағы Фараб қаласында дүниеге келді. Қазіргі Оңтүстік Қазақстан облысындағы Отырар қаласының маңайындағы орта- ғасырлық қала.

3 слайд
Фарабидің толық аты-жөні Әбу-Насыр Мұхаммед Иби Мұхаммед ибн Ұзлағ ибн Тархан Әл-Фараби. Әл-Фараби түрік тайпасының дәулетті бір ортасынан шыққаны бізге мәлім, бұған дәлел оның толық аты жөнінде "Тархан" деген атаудың болуы. Туған жері қазақтың ежелгі қаласы Отырарды арабтар Барба-Фараб деп атап кеткен, осыдан барып ол Әбу Насыр әл-Фараби, яғни Фарабтан шыққан Әбу Насыр атанған. Отырар қаласы IX ғасырда тарихи қатынастар мен сауда жолдарының торабындағы аса ірі мәдениет орталығы болған. Әбу Насыр бала күнінен ғылымға үйір болып өсті, оның бақытына қарай сол заманда Отырарда аса бай кітапхана бар еді. Әл-Фараби парсы, грек тілдерін үйренеді, осы тілде ғылыми трактаттар оқиды. Фараб пен Бұқарада бастапқы білім алған соң әл-Фараби өз білімін жетілдіру мақсатында Бағдатқа аттанады. Білімге деген құштарлығының арқасында әл-Фараби сол уақыттағы ғылым мен білімнің ордасы саналған Дамаск, Халеб, Каир, Шаш, Самарқан, Бұхара, Мерв, Нишапур, Рей, Хамадан қалаларында да болып, білімін үнемі жетілдірумен болды. Сол қалаларда оқыды, еңбек етті. Шығыстың осы шаһарларында ол өз дәуірінің ең көрнекті ғалымдарымен, көркем сөз деректерімен танысады, тәлім-тәрбие алады.

4 слайд
Әбу Насыр Әл-Фараби-әлемге әйгілі ойшыл , философ, социолог, мате-матик, астроном, ботаник, лингвист, физик, музыка, логика зерттеушісі. Жаратылыстану, астрономия, меди-цина, математика, философия сала-ларынан 200 жуық трактат жазған. Фараби Аристотельдің әлеуметтік- қоғамдық идеяларын дамыта отырып, өз тарапынан да 1. “ Субстанция туралы сөз”. 2. “ Бақытқа жету”. 3. “ Кемеңгерлік меруерті. 4. “ Заңдар жайлы кітап”. 5. “ Аспан денелерінің қозғалыстары- ның мәңгілігі жайлы кітап”. 6. “ Мемлекеттік қайраткерлер дің нақыл сөздері” 7. “ Адам тәнінің ағзалары туралы” 8. “ Ізгі қала тұрғындарының көз- қарасы”т.б. еңбектерін жазды. Аль-Фараби 70-ке жуық тілді меңгерген .

5 слайд
Әл—Фарабидің “Музыка туралы үлкен кітап” деген шығармасы әлемнің көптеген тілдеріне аударылып, музыка теориясының “Әліппесіне” айналған. Ғалым бұл еңбегін- де математикалық тәсілдерді пайдалану арқылы музыка- лық дыбыстарды тұңғыш рет қағаз бетіне түсіріп, нотаны алғаш дүниеге әкелді. Ол музыкалық теорияны ғана емес, музыкалық аспаптарды да қолдан жасап, сол аспап- тарда шебер ойнай білген.

6 слайд
• Қандай ғылым болса да,ол-адам санасына дербес, ерекше мәндерді ұғыну арқылы ұялайды. • Адамға ең бірінші білім емес, тәрбие берілуі керек, тәрбиесіз берілген білім адамзаттың қас жауы, ол келешекте оның бар өміріне апат әкеледі. • “ Білімсіз адамгершілік молаймайды, білімсіз адам өзгенің абзал қасиеттерін тани алмайды. Жан- дүниені тәрбиелемей үлкен жетістікке жету жоқ. Ғылым мен тәрбие ұштасса ғана рухани салауат - тылыққа жол ашылмақ. Мінез-құлқын түзей алма - ған адамның ақиқат ғылымға қолы жетпейді" Н а қ ы л с ө з д е р і

7 слайд
Фарабидің өлең шумақтары А.Нысаналиннің қазақ тіліндегі аудармаларында нәзік сезім мен сұлу сырға толы екені көрінеді. Бауырым, қанша сүйгенмен, Өтеді өмір күйбеңмен. Шындыққа бас тік алаулап, Пенделіктен бол аулақ. Қағаздың түсіп бетіне Сызықтай бейне тартылған, Тап болып жігер сарқылған, Кездейсоқ өмір өтіне Қайыспай тұрса нар тұлғаң. Сонда да беріп кетеміз Жүректің отын молында. Арманды аңсап өтеміз Біз ұлы мұрат жолында …Аль-Фараби поэзиясынан

8 слайд
“ Бір ел-бір кітап” республикалық акциясы аясында 2020 жылы Ұлы Айбайдың 175 жылдығы мен Шығыс ғұламасы әл-Фарабидің 1150 жылдық мерейтойларына орай М.Әуезовтың “Абай жолы” роман эпопеясы мен Ә.Әлімжановтың “Ұстаздың оралуы романы таңдалды.”

9 слайд
Абай атамыздың “Болмасаң да ұқсап бақ, бір ғалымды көрсеңіз!” деген нақыл сөзін өздеріңізге өмірлік бағдарға алыңыздар” «Кітап –алтын сандық: іші толған қазына, құт, оқы, оқы, ойыңа тұт!» Кітап оқыңыздар!