1 слайд
4 «Ә» сыныбы4 «Ә» сыныбы
Ашық тәрбие сағатыАшық тәрбие сағаты
2 слайд
“ Зергерлік− ұлттық
өнер”
3 слайд
МақсатыМақсаты
Мақсаты
Зергерлік өнердің қыр - сырын өздеріне меңгерту,
қазақ халқының салт-дәстүрі,әдет - ғұрыптары
негізінде ұлттық тәрбиені құрметтеуге,
зергерлік өнер туралы тың мәліметтер бере
отырып білімді қалыптастыру.
4 слайд
ЕскертуЕскерту
•
Бір - бірімізді
тыңдаймыз.
•
Қолымызды тік
көтеріп , орнымыздын
тұрып жауап береміз.
•
Айғайлап сөйлемейміз.
5 слайд
алық арасында зергерлер өте
жоғары құрметке ие болып, елдің
сүйікті адамына айналған.
Көптеген археологиялық
қазбалар мен этнографиялық
зерттеулер Қазақстан жерінде
ерекше шеберлікпен жасалған
бұйымдарды бізге жеткізді. «Зергер» парсы тілінен ауысқан «Зәргәр» сөзі. Парсы тілінде
алтыннан, күмістен суырып, созған жіңішке сымды «зәр» дейді.
Қазақтың зергерлік өнері – тамырын тереңнен алатын дәстүрлі
мәдениеттің көрікті және көрнекті саласы. Зергер болу киелі
де қасиетті өнер саналған. Оған ең алдымен табиғаттан
дарыған тума талант керек. Екіншіден, ол – атадан балаға
немесе ұстаздан шәкіртке ауысып отыратын тылсым сыры бар,
халықтың дәстүрлі дүниетанымымен, тарихи болмыс-бітімімен,
салт-дәстүрімен байып отыратын қастерлі кәсіп.
Зергерлердің аса көп жасайтыны – әйелдердің әшекей
бұйымдары. Қазақ әйелдері кеуделеріне алқа, құлақтарына
сырға, шаштарына шолпы, білектеріне білезік, саусақтарына
жүзік таққан.
Бір-біріне үзбелеп бекітілген үлкенді-кішілі өрнекті алқалардан
құралатын салмақты да салтанатты өңіржиектер аса көз
тартарлық әсем болады.
6 слайд
Зергерлік бұйымдардың тағылуы
Зергерлік
бұйымдардың
түрлері
БасқаИ ы қ қ а
Белге
Қ о л ға
А я қ қ а Мойын
және
кеудеге Басқа Белге А я қ қ а Мойын
және
кеудеге
7 слайд
Қолға тағатын
зергерлік
бұйымдарҚ ұ д а ғ и
ж ү з ік Сақина
Жүзік Б іл е з ік Бес
білезік Қолға тағатын
зергерлік
бұйымдар Сақина Жүзік Бес
білезік
8 слайд
Сырға
Қыз-келіншектердің
аса сүйіп тағатын
әсемдік
бұйымдарының бірі –
сырға. Қазақ зергерлері
жасайтын ай сырға, тас
көзді сырға, күмбез
сырға, салпыншақ
сырға деп аталатын
сырғалардың түрлері
өте көп.
9 слайд
•
Шашбау- шашбаулар бір жағынан әшекей
болып саналса, екіншіден, қыз шашының
ұзындығы мен қалыңдығын көрсетіп
тұрады. Шашбау асыл тастар мен күміс
теңгелерден жасалып , қыз бұрымының
ұшына тағылады.Шолпының тәрбиелік мәні
де зор. Жас қыздарға аналары: «Секеңдеп
қатты жүруге болмайды. Шолпыңның
сылдырлаған дауысы қатты естілсе, сені
әдепсіз қыз екен деп айтады» деген сияқты
тәлім – тәрбие беріп отырған.
Кейде бұрымға тағылған шолпы мен
шашбаулардың салмағы үш келіге дейін
жеткен, сөйтіп ол қыздардың жүрісі мен
бойын тік ұстау мәнерін қалыптастырған.
10 слайд
БілезікБілезік - әдетте сыңар
қолға немесе екі қолға
екеуін, кейде бір қолға
екеуін бірден тағатын
болған. Білезіктің
тұтас және құрамды
бөліктерден тұратын
түрлері де бар.
11 слайд
.. •
Жүзік, сақина
Әйелдердің
саусақтарына тағылатын
зергерлік бұйымдардың
бір түрі – жүзік немесе
сақина деп аталады.
•
Олар жасалу түрі мен
қолдану ретіне қарай
отау жүзік,құс мұрын
жүзік, тасбақа жүзік
т. б. деп аталған.
12 слайд
Құдағи жүзіктер . Батыс
Қазақстандық «құдағи
жүзіктер» екі бастаудың,
екі шаңырақтың ілік
жекжат болуын
бейнелейді. Бұл жүзікті
келінге деген жылы
қабағы, қамқорлығы үшін
қыз шешесі құдағиына
салады.
13 слайд
.П..П. Бес білезік
•
Олардың ішінде
шынжырмен жалғасып
жататын бірнеше жүзігі
бар білезіктер де
кездеседі. Оларға неше
түрлі өрнектер салып, тас
қондырып, қарала
жүргізіп, сіркелеп, бұрала
ширатып әсемдеген. Олар
көбіне күмістен соғылады.
14 слайд
Тұмарша
күмістен жасалған іші
қуыс ыдыс және ол
үшбұрышты, төрт
бұрышты, түтікше
формасында жасалады.
Тұмарлар ішіне қағазға
жазылған Құран
сүрелерін сақтап жүрген.
Оның тіл көзден, пәле–
жаладан қорғайтын
қасиетіне сенген.
15 слайд
16 слайд
17 слайд
Әсемдік үшін жиыңдар,
Беретін көпке сыйым бар.
Қазақ халқына жарасқан,
Бұл зергерлік бұйымдар.
18 слайд
НАЗАР АУДАРЫП НАЗАР АУДАРЫП
ТЫҢДАҒАНДАРЫҢЫЗҒА ТЫҢДАҒАНДАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!РАХМЕТ!
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз