1 слайд
Түгендеу жүргізу тәртібі
2 слайд
Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп берудің күмәнсіз
сенімділігін қамтамасыз ету үшін субъектілер кемінде
жылына бір рет мүлік пен міндеттемелерге түгендеу
жүргізуі тиіс, түгендеу барысында олардың бар-жоғы,
жағдайы мен бағасы тексеріліп, құжатпен расталады.
Бухгалтерлік есептің бұл тәсілінің көмегімен субъектінің
құралдары жайлы, олардың іс жүзінде бар-жоқтығы
жайлы есеп мәліметтері осы көрсеткіштердің сәйкестігін
қамтамасыз ету мақсатымен салыстырылады және
реттеледі.
3 слайд
Шаруашылық іс-әрекет барысында бухгалтерлік есеп
мәліметтерімен тауарлы-материалдық қорлардың нақты қолда
бары арасында айырашылық туындауы мүмкін:
•
табиғи себептерге байланысты;
•
құралдарды қабылдаған немесе босату кезіндегі
жетіспеушілік;
•
есептеу кезінде қателіктер – арифметикалық қателіктер,
алғашқы құжаттардағы жаңылысытар, құжаттық
мәліметтерін қате көрсету;
•
ұрлық, қымқыру, кем өлшеу – материалдық
құндылықтарды қабылдау мен босату кезіндегі, ақша және
басқадай заттарды беру кезінде кем беру, есептеу сондай-ақ
құралдарды тікелей сіңіріп кету.
4 слайд
Түгендеу жүргізу тәртібі:
1. Толық. Барлық шаруашылық жүргізуші субъектілерге
қатысты. Әдетте түгендеуді мынандай мерзімдерде
өткізеді:
•
негізгі құралдарға – кемінде жылына бір рет;
•
ғимараттарды, үйлерді және негізгі құралдардың т.б
жылжымайтын объектілерін – 2-3 жылда бір рет;
•
күрделі қаржы – жылына бір рет;
•
аяқталмаған өндіріске – 1 қаңтарға қарай;
•
күрделі жөндеудің, алдағы кезеңдердің шығындарын –
тоқсанында бір реттен кем емес;
•
балансаралық есептер – әрбір айдың бірінші күнінде;
•
қаржылық органдармен есептесулерді – тоқсан сайын;
•
баланстық басқа баптарын – келесі есепті жылдың “
қаңтарына.
5 слайд
2. Жекелеген. Қаражаттардың бір түрін қамтиды.
Жыл бойы материалдық-құндылықтарды сақтау
мақсатымен жүйелі түрде жүргізіледі.
3. Жоспарлы. Жоспар бойынша белгіленген мерзімде
өткізіледі.
4. Кенеттен. Материалдық-жауапкершілікті
тұлғалар ауысқанда басшынын өнімі, тергеу
органдарының талабы бойынша.
5. Жоспардан тыс. Стихиялық апаттан кейін,
сондай-ақ қаражатты ай сайын түгендеу.
6 слайд
•
құндылықтарды сақтауды қамтамасыз ету
жөніндегі алдын-ала жұмысты жүргізеді;
•
түгендеу өткізуді ұйымдастырады;
•
түгендеу барысына тұрақты бақылау жүргізеді;
•
тауарлы-материалдық қорларға түгендеу
жүргізудің дұрыстығына бақылау жасайтын
тексерушілерді ұйымдастырады;
•
қоймалық есеп жүргізу мен түгендеудің аралық
кезеңдерде құндылықтарды сақтаудың дұрыстығын,
түгендеудің қорытындысын тексеруі;
•
қажет жағдайда қайтадан толық түгендеу
өткізеді;
7 слайд
Түгендеуді материалды-жауапты тұлғалар ауысқанда,
аудиторлық тексеруде, тергеу органдарының
талаптары бойынша және тағы басқа жағдайларда
өткізеді.
Түгендеу қорытындылары салыстыру ведомосіне
жазылады. Оларды тек есептік мәліметтерде
ауытқуы анықталған құндылықтар ғана кіреді.
Орталық түгендеу комиссиясы салыстыру ведомосін
жасаудың дұрыстығын тексеруі тиіс және түгендеу
аяқталғаннан кейін 10 күннен кеш емес мерзімде
субъект басшысы бекіткен хаттамада өзінің шешімін
айқындап жазып қояды.
8 слайд
Тауарлық-материалдық құндылықтардың табиғи кему нормасынан
артып, кем шығуын сондай-ақ құнды затты білдіру салдарынан
жоғалтуды кінәлі адамдар есебіне жатқызады. Түгендеу кезінде
айқындалған мүліктің шын мәнінде қолда барының бухгалтерлік есеп
мәліметтерімен айырмашылығы былайша танылады:
•
артық шығу – кіріс болып және негізі емес қызметтен түскен табыс
ретінде кіріске алынуға тиіс;
•
кем шығі – шығындыру;
•
нақты санының жетпеуі мен оның табиғи кему нормасы шегінде
бүлінуі ҚР СҚ 2-бабының 2 тармағына сәйкес шығындарға
жатқызылады.
•
мүлік санының жетпеуі мен оның нормадан тыс бүлінуі кінәлі адамдар
есебіні жатқызылады. Егер кінәлі адамдар айқындалмаса және сот
өндіріп алуға қарсылық білдірсе, материалдық қорлардың жетпей қалуы
мен бүлінуін субъект шығындарға жатқызады.
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз