Аллельді және аллельді емес ген-дердің өзара әрекеттесуі. Эпистаз. Комплиментарлық. Полимерия 10.2.4.4 - аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуін салыстыру

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Биология

Бөлім:

Координация және реттелу

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сынып: 10

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Аллельді және аллельді емес ген-дердің өзара әрекеттесуі. Эпистаз. Комплиментарлық. Полимерия

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

10.2.4.4 - аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуін салыстыру

Сабақтың мақсаты

• аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуін ажыратады.

• аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуін типтеріне есептер шығарады

Құндылықтар

Құндылық:заң мен тәртіп :Құзыреттілік: қоғамға қызмет

• Құндылық: жасампаздық және жаңашылдық:Құзыреттілік: шығармашылық

Аптаның дәйек сөзі:

• «Шығармашыл бала – ойлы бала»

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5минут

Ұйымдастыру кезеңі Оқушылармен амандасу. Сыныпты түгендеу. Сыныпта психологиялық ахуал тудыру.

Өткенді қайталауға арналған сұрақтар:

-Тұқымқулаушылықтың хромасомалық теориясын кім ашты?

-Хромасомалық теория не жайлы айтылады?

-кроссинговер дегеніміз не?

-Коньюгация дегеніміз не?

Оқушылар өткен тақырыптарды еске түсіру мақсатында сұрақтарға жауап береді.

ҚБ. Оқушылар жауабын тыңдап кері байланыс беріліп отырады.

Слайд-1,2

Сабақ ортасы

35 мин

«Ой қозғау» мұғaлім жаңа сабақтың тақырыбы мен мақсатын анықтау үшін оқушылаpға сыни тұрғысынан ойлауға бағытталған тақтада сурет көрсетіп, жетелеуші сұрақтар қоюды.

- Ген деген не?

- Гендердің өзара әрекеттесуі деген не?

- Гендердің өзара әрекеттесуінің қандай түрлері бар?

-Неге ұрпақтарында олардың ата-аналарына тән емес белгілер пайда болады?

1-тапсырма. Жұптық жұмыс.

«Ассоциация» әдісі

1-қадам

Шеңбер сызып ортасына тақырыптың атын жазылады.

2-қадам

Дәптерлеріне сол тақырыпқа байланысты жаңа термин сөздер болады.

3-қадам

Жазылған термин сөздерге анықтама беру.

• Ген

• Аллель

• Эпистаз

• Полимерия

• Комплиментарлық

Топтық жұмыс: «Жарнама» әдісі.

Әр топ өздеріне берілген (түрлендірілген) тапсырмады орындап, жауабын ортада айтады.

1-топ: Суретпен жұмыс.

Суретте берілген аллельді гендердің әрекеттесу типтерін ажыратыңыз.

2-топ: Кестемен жұмыс.

Кестедегі берілген аллельді емес гендердің әрекеттесу типтерін сипаттаңыз.

3-топ: Есептер шығару

Қоян жүнінің боялуы (альбинизмге қарама-қарсы) доминантты генмен анықталады. Түстің түсі басқа хромосомада орналасқан басқа генмен бақыланады және сұр түсті қара түстен басым (қоян-альбиностарда гендер түсі өзін көрсетпейді).

Қара түсті генді алып жүретін альбинос, қояннан туған сұр қоянның айқасуынан алынған гибридті формалар қандай белгілер болады?

Шешуі:

* А-түстің болуы, a-түстің болмауы (альбинизм)

* B-сұр түс, b-қара түс

* Р: a a a a AAB × AABB

* G: АВ, аВ аb

* F: АаВb, ааВb

сұр альбинос

Жеке жұмыс. 63-бетте берілген есептермен жұмыс.

ЕБҚ оқушы тапсырмасы

«Биологиялық диктант» әдісі:

Бір геннің екі немесе бірнеше белгілердің дамуына әсер етуін........деп атайды.

Аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуінің 4 типі:.......

.........дегеніміз-бір гендердің қызметін оған аллельді емес басқа бір геннің тежеуі.

Полимерия құбылысын ......... ..........жылы ашты.

Комплементарлы құбылысқа кері жүретін құбылыс-............

Оқушылар сабақ мақсаты мен тақырыбын ашу мақсатында суреттерді пайдалана отырып, мұғалімнің жетектеуші сұрақтарына жауап береді.

Оқушылар тапсырма дескрипторына сәйкес жұмысты орындайды.

Оқушылар алған білімдерін пайдаланып, есептер шығарады.

Оқушы бос орындарға қажетті сөздерді енгізеді.

Сабақ барысында тапсырмаларды орындау арқылы белсенділік танытады.

Тапсырма дескрипторы:

• Тақырыпта кездесетін термин сөздерді біледі.

• Термин сөздердің анықтамасын сипаттайды.

Жалпы балл -2

ҚБ: бірін-бірі бағалау

(жауаптар тыңдалып, сол арқылы оқушылар бірін-бірі тексереді)

Тапсырма дескрипторы:

-стимуляторлардың (өсіргіш заттар) өсімдіктердің өсуіне әсер ету механизмін сипаттайды.

-фитогармондардың түрлерін атап, өсуіне әсер ететін факторларды анықтайды.

Жалпы балл -6

ҚБ: Өз ойын дұрыс мағынада білдіріп, талқылауға

белсенділікпен қатысқан оқушыға «Жарайсың!»

деген мадақтау сөзімен ынталандыру.

Тапсырма дескрипторы:

- аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуін типтеріне есептер шығарады

Жалпы балл -2

Дескриптор:

аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуінің ортақ қасиеттерін анықтайды.

Жалпы балл-6

Биология

10-сынып ЖМБ Алматы, Мектеп 2020ж

Сабақтың соңы

5-минут

Кері байланыс.

• Не қызық болды?

• Нені білдім?

• Әлі де білгім келеді?

Үйге тапсырма: & 26,27 қайталап оқу.

Стикерлерге бүгінгі сабақта:

• Не қызық болды?

• Нені білдім?

• Әлі де білгім келеді?

деген сұрақтарға жауап жазып, ақ параққа жабыстырады.

Слайд-13

Стикерлер

А₄ парақ