Ақан Сері, Ақжігіт Қорамсаұлы
— ақын, әнші, композитор.
Артем Ким
Ақан сері, Ақжігіт Қорамсаұлы (1843 жылы бұрынғы
Көкшетау облысы, Үлкен Қоскөлдің маңы — 1913 жылы,
сонда) — ақын, әнші, композитор.
Әкесінің есімі Қорамса, шешесі —
Жаңыл. Ақан сері жас кезінен
өнерімен көзге түсіп, кейін
ақындық, әншілік өнері
кемелденген соң алты алашқа аты
мәлім сері атанған. Әуелі ауылда,
содан соң Қызылжардағы Уәли
(Ахметуәли) молдадан оқыған. 16 —
17 жасынан өнер жолына түскен.
Шоқанның қазасына көңіл айтып,
оны Көкшенің биігіне, теңіздегі
кемеге теңейді, “40 темірдің
қылауын қосқан өнерпаз” деп
бағалайды.
Ақан сері бірінші әйелі Жұман
қызы Бәтимадан туған жалғыз
ұлы Ыбан (Ыбырайым) тілсіз,
мылқау болған. Бәтима өлген
соң Ұрқия атты қызға үйленіп,
онымен ұзақ отаспаған.
Ақанның «Хат жаздым қағаз
алып, қалам, сия» деп
басталатын өлеңі осы Ұрқияға
арналған. Ақын өмірінде —
өшпес із қалдырған адам —
Ақтоқты сұлу. Ақтоқтыға
үйленуді тағдыр Ақанға
жазбаған. Ақанның «Ақ
көйлек», «Аужар», «Алтыбасар»,
«Ғашық жарға», «Тағрипың» деп
аталатын терең сырлы, ғажайып
сезімге толы әндері осы
Ақтоқтыға арналған.
Информация на русском языке
кан-Серэ Корамса-улы родился в 1843 году в ауле Косколь, ныне аул Акан-Серэ
Айыртауского района Северо-Казахстанской области. Происходит из подрода
Есенбай рода Карауыл племени Аргын.Настоящее имя Акжигит, но с детства его
ласкательно звали Аханом. Его зажиточный отец Корамса был из рода Аргын
Караул. Арабской грамоте он научил сына у аульного муллы, а в 13 лет отправил
Ахана в Петропавловск учиться в медресе. Но религиозные догмы тому быстро
наскучили и он вернулся домой, но сумев немного научиться в городе русскому
языку.
С юных лет он выделялся тягой к музыке и поэзии, а его постоянное участие в
празднествах и состязаниях закрепило за ним приставку — серi (каз. — поэтпесенник). Довольный сыном отец предоставил ему все атрибуты
преуспевающего степняка. Он помог ему купить молодого жеребца Кулагера,
ставшего позже знаменитым скакуном, щенка гончей Базар ала, молодого
беркута по кличке Караторгай (за год беркут ловит ему 60 лисиц) и охотничьего
ястреба по кличке Кокжендет (Сивый палач). К славе акына добавилась и слава
ловкого охотника. И вскоре Ахан Серэ становится известен всей степи.