Басталуы | Ұйымдастыру кезеңіПсихологиялық дайындық:Жарқын, жарқын үніміз,Болашақтың күніміз.Бастауыш шақ үйінің,Жайнап тұрған гүліміз.Сәлеметсіздер ме қонақтар,Қош келдіңіз, бәріңіз.Өткеді пысықтау «Гүл теру» - Балалар, ненің суретін көріп тұрсыңдар?-Бәйшешек туралы не білесіңдер?- Дұрыс айтасыңдар! Бәйшешек – өте әдемі көктемгі гүл, бәйшешекті «көктем жаршысы» деп те атайды. Бәйшешек нәзік әрі сынғыш болғанымен қорғаныш қасиетке ие. Олардың түбіндегі пиязы улы болғандықтан бірде - бір кеміргіштің тиісуге батылы бармайды. Бәйшешектің пиязы улы болғандықтан адамдар үшін де қауіпті.Олай болса бәйшешек теруге кірісейік. Терген бәйшешектерімізді себетке апарып салайық.Сұрақ-жауап - «Қараторғай» әңгімесін кім жазған? - Қамбарата не жасады?- Оқушылар қандай сөзге түсінбей қалды?- Атаның қонағы кім болып шықты?Осы Қамбаратаның айтқан сөзін сен қалай түсінесің?- Жарайсыңдар, балалар!- Үй жұмысына қатыстыңдар, мәтінді жақсы түсініпсіңдер!Шығармадағы негізгі ой: құстарды қорғау, олардың пайдасын білу, оларға үнемі қамқор болу.Топқа бөлу: (Қағаз қиындылары арқылы) І топ – Қошақан ІІ топ Ботақан ІІІ топ Бұзауқан ІV топ ҚұлыншақҚызығушылықты оятуТоппен жұмысПостер қорғауӘр топ өзінің түлігі туралы айтып , қорғайды. |
Ортасы
| Жаңа сабақҚазақ халқы көшпелі болған. Төрт түліктің жайымен жазда жайлауға, қыста қыстауға көшкен. Малдың еті, сүті тамақ болған. Терісінен, жүнінен әр түрлі бұйымдар жасаған. Мал – халықтың байлығы. Қала халқын мал өнімдеріменауыл қамтамасыз етеді. Малшы еңбегі өте ауыр. Жазда ыстықта, қыста суықта мал соңында жүреді. Бабаларымыз төрт түлікке ерекше көңіл бөлген. Әрі ас-ауқаты, әрі киімі, әрі көлігі, қымызы – ем, әрі жегжат-жұратымен жасайтын алыс-берісінің көзі, байлығы болғандықтан, қазақ үшін осы төрт түлік мал аса қымбатты дүние болғаны белгілі. Қайда болмасын, бірін-бірі танысын-танымасын, кездесе қалған қазақ «мал-жан аман ба?» деп амандық-саулық сұрасқан. Қазақтар малды тек пайдаланып қана қоймаған, олардың бабын тауып бағып-күтудің де жай-жапсарын, қасиетін, ерекшелігін жақсы білген, сынаған. Ендеше, бүгінгі жаңа сабағымыздың тақырыбы – Асқар Тоқмағамбетовтың «Түлік туралы сабақ» өлеңі. Автор туралы мағлұмат.Асқар Тоқмағамбетов (1905-1983) қазіргі Қызылорда облысы, Тереңөзек ауданында дүниеге келді. Көрнекті ақын, әрі жазушы. Оның «Батыр Әлия», «Ажалды жеңген алыптар», «Берлин көшесінде». т.б. өлеңдер жинағы, «Жыр күмбезі» тарихи романы бар. А. Тоқмағамбетов – қазақ поэзиясында поэма жанрын өрнектеуде жемісті еңбек еткен адам.Видео (тыңдалым)Оқулықпен жұмыс:-Тізбектей оқу(оқылым)-Рөлге бөліп оқыту.- Балалар, өлеңде не жайында айтылған?- Түлік туралы сабаққа кімдер қатысты?- Кім сұрақ қойды? (Болат)- Не жөнінде сұрады? (қойдың неше түрі бар?)- Марат көп сөйлегенмен қойдың түрін айта алдыма?- Болат тағы қандай сұрақтар қойды?- Болат пен Маратқа тағы кім қосылды? (Мұрат)- Ол қандай сұрақ қойды? «Жабағы деген жүн ғой» деген - Мұраттың сөзіне келісесіндер ме? (Жабағы қойдың жүні одан иіріп киімдер тоқиды).Топпен жұмыс:Олай болса балалар, әр топ түліктердің жасына қарай атап берсін. І топ : Қой өсу жасына орай қозы, марқа, тоқты, бағылан, тұсақ, азбан, ісек, қошқар, саулық деп аталады. Ешкіні жасына қарай лақ, туша, бөрте, шыбыш, серке деп бөледі. ІІ топ: Ал түйе өзінің өсу жолында бота, тайлақ, буыршын, буырлыш, науша, бұзбаша, інген, атан, бура деп аталады.ІІІ топ : Сиырды жасына қарай бұзау, торпақ, тана, тайыншща, қашар, құнажын, дөнежін, сиыр, өгіз, бұқа деп атаған. ІV топ : Жылқыны жасына қарай құлын, жабағы, тай, құнан, байтал, дөнен, бесті, бие, ат, сәурік (суйрік), айғыр деп атайды.Шығармашылық тапсырма:І топ : Тыйым сөздер ІІ топ: Мақал ІІІ топ: Қандай теңеулер білеміз? Ата-аналарың қалай еркелетеді?ІV топ: Синквейн стратегиясы ( бес жолды өлең): Синквейн француздың «бес» деген сөзінен шыққан, яғни бес жолды өлең жазу әдісі.- Бірінші жолда - Құлыншақ-ау ,құлыншақ, (зат есім)- Екінші жолда – Тентексің –ау ұрыншақ. (сын есім)- Үшінші жолда – Шапқылайсың даламен, (етістік)- Төртінші жолда – Дос болсайшы құлыншақ, - Бесінші жолда - Мен сияқты баламен. |