Балқаш көлі Аралдың тағдырын қайталауы мүмкін бе? 

Балқаш көлі Аралдың тағдарын қайталауы мүмкін бе?

Өздеріңіз білетіндей Балқаш көлінің экологиялық жағдайы мәз емес.
Балқаш көлі Арал көліндей апаттық қауіпке айналмаса да, алдағы
уақытта Балқаш көлін өліп бара жатқан су қоймаларының қатарына
жатқызуымыз әбден мүмкін.
Орталық Қазақстанда суға қатысты дау туындады. Балқаш тартылып бара
жатыр. Шұғыл түрде шара қолданбасақ, бірнеше жылда Аралдың тағдырын
қайталауы мүмкін. Ал, экология министрлігі «аландауға негіз жоқ»- дейді.
Балқашқа құятын Іле өзенің ортақ пайдалану тетіктері туралы Қытаймен
келіссөз жүргізіліп жатқанын алға тартады
Балқашқа құятын судың 80% Іле өзенінен келеді. Соңғы жылдары көрші
Қытай мемлекеті өзеннің суын шаруашылыққа көптен пайдалану салдарынан
көлдің деңгейі түсіп кетті. Ақырғы екі жылдың ішінде көкше көлдің деңгейі
жарты метрге төмендеп кеткен.
Жалпы аумағы 18000 гектарды алып жатқан Балқаш көлінде су көлемі 100
текше шақырым. Тереңдігі орташа есеппен 6 метрге жуық. Балқаш көліне бес
өзен құяды десек, соның басым бөлігі Іледен келеді.
Іле өзенінен Балқаш көліне 12 куб киллометр су келу керек.
Сараптамаларға сүйініп, сол мөлшерде су келмеген жағдайда, көкше көлдің
жағдайына байланысты дабыл қағу керек деп есептеймін. Қазіргі таңда

Балқаш көліне 13,6 куб киллометр су келіп жатыр. Демек Балқаш көлінің
экологиялық мәселесіне алаңдайтын негіз жоқ.
Қытайға трансшекаралық келісім-шартты созу тиімді ме?
Соңғы жылдары Іле өзенінің суын Қытай елі молынан пайдаланып жүр.
Бүгінгі күнге дейін көрші мемлекет өзен бойына Қырықсу қоймасын салып,
егістік алқаптарын 500 мың гектарға ұлғайтқан. Бұл ретте жауапты
ведомство трансшекаралық өзендерді пайдалану туралы екіжақты келісім
жасауға бар күшін салуда. Алайда шаруа тым баяу жүруде.
Біздің мемлекет Қытай жағымен келісім-шартта кездесетін түрлі
терминдерді біріздендіру мәселелерін талқылаумен жүр. Содан бері 5 жыл
өтті, жұмыс жылжыған жоқ. Әрине Қытай мемлекетіне бұл үдірістерді созу
тиімді екенін атап өткім келеді. Осылайша уақыт өткен сайын Іленің суы азая
береді.
Балқаштық ғалымдар көлді сақтап қалудың тағы бір жолы – шағын
шығанақтарды азайту дейді, бірақ бұл да уақытша амал. Егер су лайықты
мөшерде келмесе көл деңгейі төмендей бермек.