ХІХ ғасырдың соңы мен ХХ ғасырдың басындағы Қазақстанның әлеуметтік-демографиялық дамуы

САБАҚ:
Қазақстан тарихы
Күні:
СЫНЫП: 8 «Ә»
Сабақ тақырыбы:
Сабақ негізделген оқу
мақсаты
(мақсаттары)
Сабақ мақсаттары

Бағалау критерийі
Тілдік мақсат

Құндылықтарға баулу
Пәнаралық байланыс:
Алдыңғы оқу:
Жоспар
Жоспарланған
уақыт есебі
Басталуы
5 минут

Мектеп: «С. Қожанов атындағы жалпы орта мектебі» коммуналдық
мемлекеттік мекемесі
Мұғалімнің аты-жөні: Құралова Салтанат
Қатысқандар:
Қатыспағандар:
ХІХ ғасырдың соңы мен ХХ ғасырдың басындағы Қазақстанның
әлеуметтік-демографиялық дамуы
ХІХ ғ.с-ХХғ.б. Қазақстанның әлеуметтік- демографиялық дамуын
талдайды, біледі;
Барлық оқушылар: ХІХ ғасырдың соңы мен ХХ ғасырдың басындағы
Қазақстанның әлеуметтік-демографиялық дамуын талдайды
Оқушылардың басым бөлігі: реформалар мен көшіп-қонған халықтарды
біледі
Кейбір оқушылар: Нақты халық сандарын талдап, саралап айтады.
- ХІХ ғасырдың соңы мен ХХ ғасырдың басындағы Қазақстанның
әлеуметтік-демографиялық дамуын біледі;
- Көші-қон саларынан халықтың санының кемуін біледі;
Оқушылар:
Топта, жұпта жұмыс жұмыс жасайды;
Негізгі сөздер: демография, көпұлтты, санақ, этнос, реформа,көшіқон

«Ӛмiр бoйы бiлiм aлy әр қaзaқcтaндықтың крeдocынa aйнaлyы
қaжeт»
Н.Ә.Нaзaрбaeв.
Статистика, география, құқық
Қазақ халқының музыка мәдениеті
Жоспарланған жаттығу түрлері
Ресурстар
(төмендегі жазбаларды сіз
жоспарлаған жаттығу түрлері мен
ауыстырыңыз)
Шаттық шеңбері
А4, түрлі қаламсаптар,
«Гүл сыйлау» әдісі
желім, гүл
Топтарға біріктіремін Бір-біріне
сыйлаған ақ, қызыл, сары гүлдері арқылы
топқа бірігеді.
1 топ- Тәуелсіз
2 топ- Егемен
3 топ- Демократия оқушылар жайғасып
отырады
«Рухани жаңғыру: Ұмытылмас
есімдерді» еске алу

Рухани жаңғыруға бейбітшіліктің белгісі
көгершіндерді қондырамыз.
Қазақ халқының музыка мәдениетіне

Ортасы
20 минут

үлес қосқан азаматтарды қондырамыз.
Мақсат: Өнер жолы мен мәдениетке
қосқан ұлы тұлғалардың есімдеріді
тарихта мәңгі қалатынын жас ұрпақтың
бойына сіңіру.
Видео роликті көріп, өз ойларын жазады.
1 топ- Тәуелсіз- «Шаңырақ» әдісі Көп
ұлттардың бірігуі
2 топ- Егемен- «Венн диаграммасы»
салыстырады.

10 минут
3 топ- Демократия- «Жылдар сөйлейді»
ХІХ ғасырдың соңы мен ХХ ғасырдың
басындағы Қазақстанның әлеуметтікдемографиялық дамуын айтады.
3. Халықтың этникалық құрамы.
4. Қазақстандық қоғамның әлеуметтік
құрылымы
1897 жылы өлкеде халықтың саны 4147,8
мың адам, оның ішінде қазақтар 3354
мың, 1915 жылы 4205,2 мың, ал 1917
жылы- 3615,1 мың адам болды.
Сонымен, осы жылдар ішінде қазақтар
саны небәрі 231 мың адамға, яғни 6,8
пайызға өскен. Қорытындысында өлке
халқының құрамындағы қазақтардың
үлес салмағы 1897 жылғы 81,7 пайыздан
1917 жылғы 59,8 пайызға дейін кеміп
кетті. Қазақтар арасындағы
демографиялық жағдайдың нашарлауы,
бірінші кезекте оның табиғи өсуінің
төмен болуымен түсіндіріледі.
Қазақ халқы табиғи өсімінің төмен
деңгейіне көшпелі тұрмыс салтының
ауыр жағдайы, эпидемиялық аурулардың
кең таралуы және медициналық қызмет
көрсетудің болмауы себепті оның
қатарындағы, әсіресе балалар арасында
өлім-жітімнің жоғары болуы себеп
болды. Қазақтардың 1916 жылғы
көтерілісінің зардаптары да ерекше
келеңсіз роль атқарды. Көтерілісті
патшаның жазалау отрядтары басып,
жаныштап сол кезде осы ұлт-азаттық
қозғалысқа қатысушылар ғана емес,
сонымен қатар бейбіт тұрғындар да
мыңдап қаза тапқан еді. Қазақтардың
едәуір бөлігі империя шегінен Қытайға,

Туркияға және басқа елдерге үдере көшіп
кетті. 1916 жылы Жетісу облысынан ғана
шетелге 150 мыңға жуық қазақ көшіп
кетті.Қазақстанның байырғы халқының
үлес салмағының азаюына ғасырдың
басында орыстардың, уркраиндардың
және басқа да ұлт өкілдерінің
империяның ішкі аймақтарынан қоныс
аудару ағымының ерекше көп өскен
көші-қон үрдісі де қатты әсер етті.Халық
өсімі Столыпиннің аграрлық
реформасынан кейін қоныс
аударушылардың жаппай келуінен арта
тусті. XX ғ. басында Қазақ өлкесінде
құрылған «Қоныстандыру қоры»
қазақтардың жерін тартып алып,
қоныстанушыларға берумен айналысты.
Қаладағы ірі әлеуметтік топ-сауда
буржуазиясы (20,3%), одан кейін
жұмысшылар мен қызметкерлер (33,1%).
XIX ғ. соңы - XX ғ. басында өлкеде 19
жаңа қала болды. Ақмола облысындағы
ұсақ қалалар саны – 20. 1897 жылғы
тұңғыш халық санағы бойынша: Оралда 36446, Верныйда –22744, Семейде –
20216, Қостанайда – 14175 адам тұрған.
Қала халқының көбеюі жолдары:
1.Қоныстанушылардың көптеп келуі.
2.Жатақтар санының артуы.
3.Ішкі демографиялық өсім.
4.Сауда қатынасының дамуы.
Аяқталуы
5 минут

Үйге: «Қазақстан неліктен көпұлтты
елге айналды?» эссе
Қосымша мәліметтер
Саралау – оқушыға
Мейлінше қолдау
Көрсетуді қалай
жоспарлайсыз? Қабілетті
оқушыға тапсырманы
қалай түрлендіресіз?

Бағалау – оқушы білімін
тексеруді қалай
жоспарлайсыз?

Пән аралық байланыс –
Денсаулық және қауіпсіздік,
ИКТ-мен байланыс.
Құндылықтар мен байланыс
(тәрбие элементі).

Рефлексия
Сабақтың мақсаты
мен оқу міндеттері
орындалдыма?
Бүгін оқушылар
Не үйренді? (тапсырмалар
сәйкес болдыма?)
Жоспарыма
қандай өзгерістер енгіздім
және неге?
Қорытынды бағалау
Ең жақсы өткен нәрсені атап көрсетіңіз (оқыту мен оқуға қатысты)
1:
Қандай нәрсе немесе тапсырма сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (оқыту мен
оқуға қатысты)?
1:
Осы сабақтың барысын да барлық сынып немесе жекелеген оқушылар жөнінде келесі сабағыма
қажет болуы мүмкін қандай ақпаратты білдім?
1:
2: