Материалдар / Мемлекеттік білім беру стандартын ескере отырып, мектеп жасына дейінгі балалардың сөйлеу тілін дамытуда TРИЗ технологиясын қолда
2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

Мемлекеттік білім беру стандартын ескере отырып, мектеп жасына дейінгі балалардың сөйлеу тілін дамытуда TРИЗ технологиясын қолда

Материал туралы қысқаша түсінік
Жоба қатысушылары: Тәрбиешілер, балалар, ата-аналар. Мақсаты: - мектеп жасына дейінгі балалармен жұмыс жасауда Лулля шеңберлерімен ойындарды қолданудың өзектілігін негіздеу; - Люллия үйірмелерімен танысу үшін жұмыс әдістерімен және жұмыс түрлерімен әріптестерінің топтық жұмысын ұйымдастыру мектеп жасына дейінгі балаларды дамытуда Лулля шеңберлерін (Tриз технологиясы) қолданумен танысу арқылы педагогтардың кәсіби шеберліктерін арттыруға жағдай жасау
Авторы:
Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ
27 Қырқүйек 2022
141
0 рет жүктелген
Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі
770 тг 578 тг
Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
logo

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Жоба.


Мемлекеттік білім беру стандартын ескере отырып, мектеп жасына дейінгі балалардың сөйлеу тілін дамытуда TРИЗ технологиясын қолдану.


Жобаның тақырыбы «Лулля шеңберлері»

Жоба түрі: Дамытушы

Мерзімі: Ұзақ мерзімді

Топ: Ересек

Жоба қатысушылары: Тәрбиешілер, балалар, ата-аналар.

Мақсаты: - мектеп жасына дейінгі балалармен жұмыс жасауда Лулля шеңберлерімен ойындарды қолданудың өзектілігін негіздеу;

- Люллия үйірмелерімен танысу үшін жұмыс әдістерімен және жұмыс түрлерімен әріптестерінің топтық жұмысын ұйымдастыру мектеп жасына дейінгі балаларды дамытуда Лулля шеңберлерін (Tриз технологиясы) қолданумен танысу арқылы педагогтардың кәсіби шеберліктерін арттыруға жағдай жасау

Тапсырмалар

1. Осы тақырып бойынша түзету-дамыту әдебиеттерін қарастыру..

2. Жоба тақырыбы бойынша әдістемелік қолдау

3. пәндік-кеңістіктік ортаны байыту үшін дидактикалық көмекші құралдар жинақтау

4. Жобаны іске асырудың ұзақ мерзімді іс-шаралар жоспарын жасау.

5. Жоба тақырыбы бойынша ата-аналармен өзара әрекеттесу.

6. Байланыстырып сөйлеуді дамыту.

7. Белсенді және пассивті сөздік қорын байыту

8. Танымдық белсенділікті дамыту.

9. Ұсақ моториканы және қолды үйлестіруді дамыту.

Жобаны іске асыруға арналған ресурстар: ішкі ресурстар:

1. Ұйымдастырылған объектілік-кеңістіктік ортасы бар топтық бөлме.

2. Жобаны іске асыруға қатысқысы келетін педагогтар мен ата-аналар: материалды таңдау және «Сиқырлы шеңберлер» оқу құралын жасау.

3. Әдістемелік қолдау: Жоба тақырыбы бойынша педагогикалық және балалар әдебиеті, ҰОҚ әдістемелік құралдар.

4. Айқын - иллюстрациялық материалдар: көркем шығармалар, фотосуреттер.


Балалар үшін индикативті көрсеткіштер (нәтижелер)

1. Сөйлеуді дамыту деңгейін арттыру

2. Шығармашылық ойлауды дамыту

- өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын нығайту.

Педагогтарға :

1. «Тыныштық шеңберлер» TРИЗ-технологиясының оқу үдерісіне енгізу.

Ата-аналар үшін:

1. Ата-аналардың жоспарланған іс-шараларға қатысуы және белсенділігі.

2. Қойылымның презентациясы: семинар, консультациялар, шеберлік сыныптары, ата-аналар жиналысы.


Түсіндірме жазба

Баланың жеке басының дамуының басты шарты - бұл баланың өз бетінше инициативалық және шығармашылық қабілеттерін көрсетуге мүмкіндік беріп, балалар қызметінің тартымды түрлерінің болуы. Жоғары сапалы ғана емес, сонымен қатар қызықты оқу процесін қамтамасыз ететін құралдың бірі - бұл Tриз әдістері мен тәсілдеріне негізделген шығармашылық тапсырмалар жүйесі.

Мектеп жасына дейінгі балаларға арналған ТРИЗ - бұл бағдарламаның тиімділігін арттыруға, балалар қызметінің түрлерін әртараптандыруға, балаларда шығармашылық ойлауды дамыта алатын ойындар, іс-шаралар мен тапсырмалар жүйесі, технология жеке тұлғаға бағытталған тәсілді табиғи түрде жүзеге асыруға мүмкіндік береді, бұл әсіресе мемлекеттік білім беру стандарты тұрғысынан маңызды.

Қазіргі заманғы инновациялық педагогикалық технология TРИЗ (өнертапқыштық есептер шығару теориясы) әдістері балада сәттілік қалыптастырады деп сенімді айта аламын. TРИЗ технологиясын қолдану балалардың сөйлеу тілін дамыту бойынша жұмыста ең жоғары нәтижеге қол жеткізуге мүмкіндік береді. Өйткені, ТРИЗ технологиясының әдістері балалардың ойлауын, қиялын, шығармашылық қабілеттерін және, әрине, мектеп жасына дейінгі балалардың сөйлеу тілін дамытуға бағытталған.

«Люлля шеңберлері» дидактикалық оқулығымен жұмыс жасаудың негізгі идеясы - айнала қоршаған әлемді танудағы балалардың айналдырушы белгілері мен олардың мағыналарын және проблемалық ситуацияларды шешуде психикалық әрекеттерді дамытуға педагогикалық жағдайлар жасау.


Люлля шеңберлері - балалардың интеллектуалды және шығармашылық қабілеттерін дамыту, сөйлеуді дамыту құралдарының бірі. Оқу міндеттері әр жас кезеңіндегі оқу іс-әрекетінің мазмұнына сәйкес қойылады.

Автордың пайдалану жағдайларын қолдана отырып, кез-келген ойынға арналған кез-келген лексикалық тақырып бойынша өз бетінше жұмыс жасай алуын «Лулля шеңберлері» дидактикалық оқулығының артықшылығы деп санаймыз.

Сондай-ақ, дидактикалық нұсқаулықтың жан-жақтылығын атап өтуге болады. Тек бірнеше шеңберді қолдана отырып, сіз ойынның әртүрлі нұсқаларын немесе жалғасқан ойынға қосымша ала аласыз. Балалар бос уақытында Лулия шеңберлерімен өз бетінше ойнайды, топта өңделген материалды педагогпен бірге бекітеді. Балалар тапсырмаларды біріктіреді, ойынның мақсаты мен барысын өздері анықтауға тырысады. Бұл көпфункционалды және ынтымақтастық, өзара әрекеттесу және тәуелсіздік дағдыларын қалыптастырады.


Жобаның мазмұны

Жоба шеңберіндегі іс-шаралар бірнеше бағытта жүзеге асырылды:

1.Ұйымдастырушылық-әдістемелік жұмыс

2. Дамушы пәндік-кеңістіктік ортаны ұйымдастыру

3. Балалармен жұмыс

4. Ата-аналармен қарым-қатынас


Жобаны іске асыру үшін келесі кезеңдер анықталды:

Дайындық.

Мақсаты: жобаны іске асыруға жағдай жасау.

Іс-шаралар:

- осы тақырып бойынша психологиялық-педагогикалық әдебиеттерді зерттеу.

- Жоба тақырыбы бойынша әдістемелік қолдауды таңдау

- топтың дамып келе жатқан тақырыптық-кеңістіктік ортасын байыту.

- ойындар мен жаттығулар жүйесін дамыту және «Тыныштық шеңберлер» ойындарын әр пән тақырыбы бойынша көрнекі материалдармен толықтыру.

Практикалық.

Мақсаты: жобаны барлық бағыттарда жүзеге асыру

Іс-шаралар:

- бірлескен және өздік жұмыстарда Лулияның шеңберлерін қолдана отырып, дидактикалық ойындар мен жаттығулар жүргізу.

- «TРИЗ технологиясы» тақырыбында шеберлік сыныптарын өткізу.

Тыныштық шеңберлері әдісі.

Қортынды.

Мақсаты: жобаның тиімділігін талдау, қорытындылау, сөйлеуді дамыту перспективаларын жоспарлау.

Іс-шаралар:

- педагогтың жұмысын талдау.

- Мастер-класс «TРИЗ технологиясын Мемлекеттік білім беру стандартын ескере отырып, мектеп жасына дейінгі балалардың сөйлеу тілін дамытуда қолдану.

Тыныштық шеңберлер әдісі.

-Тақырып бойынша презентация: «Лулия» әдістемелік шеңберлері.

- «Лулияның сиқырлы шеңберлері» жобасының нәтижелері »тақырыбында сөз сөйлеу


Біз өз тәжірибемізде келесі жұмыс түрлерін қолданамыз:

- жеке, топша және фронтальды сабақтарда.

- сөйлеуге, қарым –қатынасты дамытуға арналған ҰОҚ кезінде (сабақ бөлігі ретінде).

- тыс уақытта ойын әрекетінде.

- балалардың өзіндік іс-әрекетінде.

- Мемлекеттік білім стандартын ескере отырып, педагогтар мен ата-аналарға арналған шеберлік сыныптарын көрсету кезінде



Люлляның сөйлеу шеңберлерімен ойындарындығы кезеңдер: тәрбиеші, логопед ойынға тікелей қатысады.

Ойын материалының әмбебаптығын атап өту керек. Бірнеше сақинаны пайдаланып, сіз ойынның әртүрлі нұсқаларын немесе жалғасқан ойынға толықтырулар ала аласыз.

Бұл нұсқаулық балаларға өте ұнайды. Олар сақиналарды өздігінен ауыстырады, тапсырмаларды біріктіреді, ойынның мақсаты мен ережелерін өздері анықтауға тырысады.

Педагог жанама түрде екінші рольдегі ойындарға қатысу арқылы балалардың мінез-құлқы мен сөйлеуіне әсер етеді. Балалар жүргізушіні таңдайды, ойын әрекеттеріндегі тәртіпті белгілейді және сөйлеу барысында ойын нәтижесін рәсімдейді, бұл олардың сөйлеуін дамытуға және сөздік қорын байытуға ықпал етеді.

Педагог ұоқ немесе еркін ойын әрекетінде жалпы бақылауды жүзеге асырады. Балалар өз бетінше жоспар жасайды, дамытады және ойын аяқтайды, оны тұжырымдармен бірге және танымдық жұмыс барысында алынған сөйлеу дағдыларын қолданады.


Луллия шеңберлері бар ойындарды шамамен үш түрге бөлуге болады:

- сәйкестік ойындары. Терезелердің бірінде екінші сақинаны айналдыру арқылы жұп таңдалған сурет орнатылады;

- сақиналарды орналастыруда кездейсоқтық элементі бар ойындар. Бұл ойындарда балалар екі сақинаны бірдей айналдырады. Баланың жауабы терезеде қандай комбинацияның пайда болуына байланысты. Ойынның бұл нұсқасында бірінші сақинаның кез-келген суреті кез-келген сақинаның кез-келген суретімен үйлеседі;

- шығармашылық қиялын дамытуға арналған ойындар. Бұл ойындар үшін сақиналар бірінші типтегі ойындар үшін таңдалады, бірақ екі сақина да бұралмаған. Әрі қарай, бір қарағанда үйлесімсіз тіркесім туралы әңгіме қозғалады (қоянның күшіктерін өсіре бастауы қалай болуы мүмкін, ол оларға қалай қамқор болады, не үйретеді?). Біз балалармен жағдайлардың ертегі туралы алдын-ала келісеміз, демек сіз өзіңіздің қиялыңызға ерік бере аласыз.

Болашақта балалармен ұзақ уақыт жұмыс істегеннен кейін олардың қызметін кеңейтуге болады:

Балаларға секторларға орналастырылатын нысандар бейнеленген карточкаларды таңдау, мысалы: «Үй жануарларының бейнесі бар карталарды сәйкестендіру».

Мектеп жасына дейінгі балалардың нақты және фантастикалық тапсырмаларды өздігінен ойлап табуы.

Ерекшеліктері бар объектілердің практикалық маңыздылығы туралы әңгімелер құрастыру.

Жаңа педагогикалық технологияларды қолдана отырып, педагогикалық тәжірибені тарату.

Балалармен бірге топтарда педагогтардың , ата-аналардың бірлескен және дербес іс-шараларында «Люлля шеңберлерін» адаптивті қолдану балалардың сөйлеу тілінің даму деңгейінің жоғарылауына, сондай-ақ танымдық белсенділіктің дамуына ықпал ететініне сенімдіміз, қолдың ұсақ моторикасы, ойлау, қиял, эмоционалды ерік саласы дамиды.


Түсіндірме жазба

Бүгінгі күні көптеген әдістер, технологиялар бар, олардың көмегімен балаларда сөйлеуді дамыту процесін түзетуге болады. «Тыныштық шеңберлері» әдісі педагогикада өз орнын мықтап алды. Олар балалардың ойлау процестерін қалыптастыратын әмбебап дидактикалық құрал. Оларды мектеп жасына дейінгі балаларда сөйлеуді дамыту мәселелерін шешуде көптеген тәсілдермен пайдалануға болады.

Тапсырмалар:

сөйлеу кезінде жеткізілген дыбыстардың айтылуын бекіту;

фонематикалық процестерді дамыту;

сөздік қорын нақтылау және активтендіру;

сөздің буын құрамын жақсарту;

ұсыныстар құрылымын қалыптастыру;

келісімді сөйлеуді дамытуды жетілдіру.

Жұмыс оқу процесінің барлық блоктарында: түзету сабақтарында, балалармен жеке жұмыс кезінде және балалардың өз бетінше ойын әрекетінде жүзеге асырылады. Белгілі бір ойынды жоспарлау қазіргі уақытта жүзеге асырылып жатқан түзету тапсырмаларына және нақты балаларда белгілі бір уақыт аралығында туындайтын мәселелерге байланысты жүзеге асырылады.

Лулия шеңберлерін қолданатын жеке, кіші топтық және фронтальды логопедиялық сабақтарға арналған ойын жаттығуларының жүйесіне арналған ойындар топтамасы:

Мақсаты: бұл балаға дыбыстарды автоматтандыруға, артикуляциялық моториканы арттыруға, өзін-өзі басқаруға, фонематикалық естуді дамытуға, затты ойлап табуды үйретуге көмектеседі. Бұл ойындар барлық мектепке дейінгі тәрбиешілер үшін қызықты және пайдалы болуы мүмкін.


Артикуляциялық моториканы дамыту дағдыларын жетілдіретін ойындар.


«Тілге арналған жаттығу» ойыны

Мақсаты: артикуляция дағдыларын жетілдіру.


Ойын барысы:

Бір шеңберде артикуляциялық жаттығу бейнеленген суреттер, екінші шеңбер артикуляциялық жаттығуға сәйкес суреттер (саңырауқұлақ, әткеншек, қоршау, сағат, кесе) бар. Балалар, суреттерді тауып, таңдай отырып, сонымен бірге артикуляциялық жаттығуларды орындау дағдыларын бекітеді, артикуляциялық жаттығуларды атайды және осы жаттығуға үйренген өлең жолдарын бекітеді.



Сөйлеу мен сауаттылықтың дыбыстық жағын жақсартатын ойындар:


<
Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!
Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Жұптар» ойыны

Мақсаты: фонематикалық процестерді дамыту.



Ойын барысы:

Логопед суреттер - паронимдерді екі шеңберге орналастырады. Балаларды дыбысы жағынан ұқсас суреттерді біріктіруге шақырады.

(мысалы: аю - тостаған, мүйіз - қасық, рельс - су құйғыш, ешкі - .....т.б.)


«Сөйлемді ойлап тап - 1» ойыны

Мақсаты: жеткізілген дыбыстарды автоматтандыру және дифференциациялау, синтаксистік құрылымдарды қалыптастыру.


Ойын барысы:

1 нұсқа. Шеңберлерде автоматтандырылған дыбысы бар тақырыптық суреттер. Педагог пайда болған жұп сөздермен сөйлем ойлап табуды сұрайды.(мысалы: тышқан, көлік)

«Ұсыныспен кел - 2» ойыны

Мақсаты: жеткізілген дыбыстарды саралау, синтаксистік құрылымдарды қалыптастыру.



Ойын барысы:

Шеңберлерде ажыратылатын жұп дыбысы бар заттық суреттер бар. Логопед пайда болған жұп сөздермен сөйлем ойлап табуды сұрайды.

(мысалы: шана - шкаф (Шана шкафта. Шана шкафқа салынған. Шананың жоғарғы бөлігі мен шкаф ағаштан жасалған.)


«Дыбыс символы» ойыны

Мақсаты: фонематикалық талдауды дамыту.



Ойын барысы:

Педагог заттың басты дыбыс белгілерін бір шеңберге, екіншісіне заттық суреттерді таратады. Балаларды дыбыстық таңбаны өз атында дыбысы бар затпен үйлестіруге шақырады.

«Буынды бүктеу» ойыны

Мақсаты: фонематикалық процестерді дамыту.


Ойын барысы:

Педагог бір шеңберге дауыссыз дыбыстарды, екінші шеңберге дауысты дыбыстарды білдіретін әріптерді қояды. Бала атаған буынды жинайды немесе алынған буынды оқиды және осы буынмен сөзді, әріптер тіркесімін ойлап табады.

«Сөзді буынға бөл» ойыны

Мақсаты: сөздердің анализі мен синтезін дамыту.



Ойын барысы:

бір шеңберге силлабикалық схемалар, екінші шеңберге объектілік суреттер салады.

1 нұсқа. Балаларды схемаларын оның атында буын саны бірдей объектімен біріктіруге шақырады.

2 нұсқа. схеманы кездейсоқ түсіп қалған сөзбен қалай біріктіруге болатындығын түсіндіруді ұсынады, яғни сөзді берілген буындар санынан тұратын етіп өзгертеді.

(мысалы: екі ұпай - ҮСТЕЛ - ҮСТЕЛДЕР, үш ұпай - ҮСТЕЛ - ҮСТЕЛДЕР - ТҮСІНІК БӨЛМЕ)


«Буын» ойыны

Мақсаты: сөздердің анализі мен синтезін дамыту.



Ойын барысы:

зат шеңберіндегі суреттерді екі шеңберге орналастырады және заттарды буын санымен біріктіруді ұсынады.

(мысалы: кит, садақ)


«Сөз құра» ойыны

Мақсаты: силлабикалық талдау және синтез дағдыларын жетілдіру.


Ойын барысы:

Бір шеңберде басылған буын, ал екінші шеңберде де басылған буын бар. Педагог аталған сөзді қосуды немесе нәтижені оқуды сұрайды.

(мысалы: MA, PA ,СА, ТА)

«Бірінші дыбыс» ойыны

Мақсаты: сөздерді дыбыстық талдау дағдыларын жетілдіру.



Ойын барысы:

Педагог қатты дауысты дыбыстардан басталатын екі шеңберге заттық суреттерді салады. Суреттерді бірдей алғашқы дыбыстармен үйлестіруді ұсынады. (мысалы: садақ барабаны)


«Әріптер» ойыны

Мақсаты: сөздерге дыбыстық талдау жасау және дыбыстың әріппен байланысын дамыту.



Ойын барысы:

бір шеңберге әріптер салады, екінші шеңберге суреттер салады.

1 нұсқа. Педагог затты оның атауындағы бірінші дыбысты білдіретін әріппен үйлестіруді ұсынады. (мысалы: T- телефон)

2 нұсқа. Педагог егер оның бірінші әрпі кездейсоқ тастап кеткен әріп болса, объектінің қалай аталатынын сұрайды.