Оптикалық – талшықты технологияларға негізделген мониторинг түрлері мен таратылған оптикалық мониторинг жүйесі

Оптикалық – талшықты технологияларға негізделген мониторинг түрлері
мен таратылған оптикалық мониторинг жүйесі
Наурыз Қ.Ж., аға оқытушы
«Радиотехника, электроника және телекоммуникациялар» кафедрасы,
энергетикалық факультеті
С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті,
Нұр-Сұлтан қаласы, Қазақстан
Төмендегі 1-суретте қазіргі
технологиялары берілген [1, 2].

таңдағы

қолданыстағы

мониторингтеу

Сурет 1. Қолданыстағы мониторингтеу технологиялары
Кез - келген деректерді тарату желісі сияқты, үлестірілген оптикалық
мониторинг жүйесі келесілерден тұрады [3]:
- белсенді элементтерден (жазба құрылғылары - анықтаушылар);
-пассивті элементтерден (оптикалық кабельдер, шкафтар, байланыстырушы
элементтер және т.б.).
Төмендегі 2-суретте таратылған талшықты – оптикалық мониторинг
жүйесінің сұлбасы көрсетілген [1, 2].

Сурет 2. Таратылған талшықты – оптикалық мониторинг жүйесінің сұлбасы

Мониторинг жүйесінің элементтері өзара әрекеттесуі тұтастай жүйенің
өнімділігін анықтайды, ал талшықты - оптикалық сенсорлар көптеген
конструкцияларға ие [3]:
 толық диэлектрикалық;
 жарылысқа төтеп бере алатын;
 кішігірім (диаметрі 0,15 мм-ден басталады)
Талшықты - оптикалық сенсорлар бірнеше тәсілмен орнатылуы мүмкін [4]:
 жерге, бетонға, құрылым үстіне, электр кабелінің ішіне;
 талшықты - оптикалық сенсорлардың қызмет уақыты 25 жылдан асады;
 талшықты - оптикалық сенсорлар кейбір жағдайларда стандартты
телекоммуникациялық талшықты - оптикалық кабель, яғни байланысты
ұйымдастыруға қолдануға болады.
Сонымен қатар талшықты - оптикалық сенсорлар келесідей ерекшеліктерге
ие [1, 2]:
- оптикалық талшықтағы сигналға найзағай разрядтары, электр тасымалдау
жолдарына жақын орналасуы, ток импульстары әсер етпейді;
 пассивті, қуаттауды қажет етпейді, яғни сенсор сигналы ол - жарық,
оптикалық талшық арқылы таралады;
 талшықты - оптикалық сенсорлар химиялық және механикалық әсерлерге
шыдамды, сонымен қатар коррозияға, әсіресе химиялық ерітінділерге, майларға,
суға төзімді;
 талшықты - оптикалық сенсорлар кең диапозондағы температураларда
жұмыс істейді, стандартты талшықты - оптикалық сенсорлар – 40 0 С - ден + 85 0 Сге, ал арнайы сенсорлар – 270 0 С - ден +700 С 0 дейінгі температураға арналған.
Пайдаланушы - операторлар үшін ыңғайлы интерфейс жүйенің маңызды
компоненті болып табылады. Қазіргі жүйелер жинақталған статистикалық
деректерді талдау және оқиғаларды автоматтандырылған тануды айтарлықтай
жақсарту үшін нейрондық желілерді пайдаланады. Келесі 3-суретте магистральдық
құбырды бақылауға арналған шешімнің мысалын көруімізге болады [3].

Сурет 3. Магистральдық құбырдың жағдайын бақылауға арналған шешімнің мысалы

Қолданылған дереккөздер тізімі
1 Волоконно-оптическая система мониторинга
инфраструктурных
энергетических объектов (ВОСМ) для нужд ПАО «Россети». Қолжеткізім
режимі: https://www.ruscable.ru/other/fotonika2016-smirnov.pdf. Қолданыстағы
күні: 04.02.2021.
2 Серикпай Н. «Сарыарқа» газ құбыры бойында ТОК – сенсорын қолданып
мониторинг жүйесін ұйымдастыру» ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА. 5В071900 –
«Радиотехника, электроника және телекоммуникациялар» мамандығы.Нұр Сұлтан 2021. С.Сейфуллин атын. ҚазАТУ. - 91 б.
3 Дмитрий Гиберт. Кабели-датчики для распределенного оптического
мониторинга.
Қолжеткізім
режимі:
https://vols.expert/usefulinformation/volokonno-opticheskie-kabeli-datchiki-dlya-primeneniya-vpromyishlennosti/. Қолданыстағы күні: 06.02.2021.
4 Степанов К.В. Волоконно – оптическая сенсорная система с повышенной
акустической
чувствительностью
на
основе
фазочувствительного
рефлектометра. МГТУ им. Н.Э.Баумана. 05.11.07 – Москва – 2021. – 130 с.