Қазақ гидронимдері

Ұ

Қысқамерзімдіжоспар

Мектеп:«Жарқын жалпы орта білім беретін мектебі»КММ

Күні: Мұғалімнің аты-жөні: Каукенова М.А.

Сынып: 9- сынып Қатысқандар: Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы

Қазақ гидронимдері

Оқыту мақсаттары

9.3.3.2 қазақ гидронимдерін жіктеп, мағынасын түсіндіреді және транслитерациясын үш тілде ұсынады

Сабақтың мақсаты

Барлығы:Қазақ гидронимдерінің мағынасын сипаттайды және транслитерациясын үш тілде ұсынады

Көпшілігі: Қазақ гидронимдерін пайда болу тәсілдеріне қарай ажырата алады.

Кейбірі:Жергілікті компонент бойынша қазақ гидронимдерінің түрлерін зерттей отырып, олардың транслитерациясын ұсынады.

Сабақтың ортақ мақсаты

Қазақ гидронимдерінің мағынасын түсіне отырып, мазмұнына қарай ажыратып, транслитерациясын ұсына алады.

Бағалау критерийлері

Білу:Қазақ гидронимдерінің мағынасын түсіне отырып, олардың үш тілде транслитерациясын айқындай алады.

Түсіну:Қазақ гидронимдерінің түрлерін сипаттай отырып, ерекшеліктерін ажыратады.

Қолдану: Жергілікті компонент бойынша қазақ гидронимдерінің түрлерін зерттейді, транслитерациясын ұсына алады.

Құндылықтарға баулу

"Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясының тарихтың, мәдениет пен тілдің біртұтастығында көрсетілген туған жеріміздің тарихында бірнеше мыңжылдықтар бар, оның беттерінде ата-бабаларымыздың ұлы істері сақталған. Қазақстандағы барлық ұлттың тілдерін дамыту үшін жағдай жасау, үштілділік қағидатын енгізу терминдердің транслитерациясын ұсынуында көрініс табады.

Тілдік мақсаттар

Оқылым-Тыңдалым:Мәтіндегі негізгі мағлұматтарды оқиды, бірін-бірі тыңдайды

Айтылым:Жұптық, топтық жұмыс жасау барысында бір-бірімен пікір алмасады, ойларын ортаға салады, дәлелдейді диалогқа түседі

Жазылым: негізгі терминдерді, ақпараттарды зерттеу нысандарын жазады Пән бойынша сөздер мен терминдер: Негізгі ұғымдарды меңгереді: гидроним, пелагоним, лимноним, потамоним, гелоним, өзен-река-river, көл-озеро-lake, теңіз-море-sea, батпақ-болото-marsh, Ертіс-Иртыш-Irtish

Пәнаралық байланыс

Тарих - Шығыстанушы ғалымдардың еңбектерінен топонимика туралы мәліметтер алуға болады

Алдыңғы білімі

Қазақстандағы ішкі сулардың түрлері

Сабақтың кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған жаттығулар түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы

10 мин

Ұйымдастыру.

Психологиялық ахуал қалыптастыру:

«Аялы алақан» әдісі. Оқушыларшеңбер құрады. Бір-біріне жағымды тілек айту арқылы қолдарын ұстап үлкен шеңбер құрады. "Трубочкалар" әдісі арқылы топқа бөлінеді.

Тақырып бойынша қандай оқу мақсатына жету керегін түсіндіреді.

Күтілетін нәтиже:қазақ гидронимдердерінің мағынасын сипаттайды және транслитерациясын үш тілде ұсынады. Қазақ гидронимдерін пайда болу тәсілдеріне қарай ажырата алады. жергілікті компонент бойынша қазақ гидронимдерінің түрлерін зерттей отырып, олардың транслитерациясын ұсынады.

«Кезбе тілші» әдісі арқылы алдыңғы тақырып бекітіледі.

1. Қазақстанның ішкі суларын ата.

2. Қазақстанның ішкі сулары жататын алаптарын атаңдар.

3. Қазақстандағы өзендер саны

4. Қазақстандағы ең ірі мұздық

5. Жер асты суларының негізгі ерекшеліктері

Дескриптор:

- Қазақстанның ішкі суларын, алаптарын атай алады;

- Өзендерді картадан көрсете алады;

-Жер асты суларының ерекшеліктерін ажырата алады.

қалыптастырушы бағалау: қолпаштау

Трубочкалар

Сабақтың ортасы

25 мин

Үй тапсырмасын қорытындылай, оқушыларға бейнебаян көрсетіледі. Оқушылардың бүгінгі сабақтың тақырыбы қандай екенін білу. Оқушылар оқулық және қосымша мәтінмен танысады.

1-тапсырма (Жж).«КЖС (конструктивті-жүйелі сызба)» әдісіарқылы оқушылар жұптық жұмыс жасай отырып, сызбаның сұрақтарына жауап береді. Сызбаны құрастыру арқылы қазақ гидронимдерінің мағынасын сипаттайды және транслитерациясын үш тілде ұсынады. (10 мин)

Терминдердің транслитерациясын ұсыныңыз

Теңіз-море-sea, батпақ-болото-marsh, теңіз, Каспий, Шу, Іле

Қалыптастырушы бағалау- жұлдызша әдісі.

КБ

https://www.youtube.com/watch?v=bwVFF8pUlug

Кітаптағы мәтін, атлас картасы, карточка, жұлдызша

2-тапсырма. (Т) "Кластер" әдісін құрастыру арқылыҚазақ гидронимдерін пайда болу тәсілдеріне қарай ажырата алады.

Лимнонимдер

Пелагонимдер

Гелонимдер

Потамонимдер

қалыптастырушы бағалау: Бас бармақ әдісі

КБ

3-тапсырма (Ж). "Кинолента" әдісі арқылыжергілікті компонент бойынша қазақ гидронимдерінің түрлерін зерттейді. Ертіс өзені бойынша қазақ гидронимдерінің түрлерін зерттей отырып, олардың транслитерациясын ұсынады

"Ертіс өзені атауының сыры" тақырыбында оқушылар берілген мәтінмен жұмыс жасай отырып, өз жауаптарын жаза отырып бір-біріне желімдейді. Ұзын кинолента шығады.

Қалыптастырушы бағалау: Шапалақ әдісі

КБ

Ватман, маркер, стикер

Қиынды мәтін, интернет, қағаз, маркер, желім.

Сабақтың соңы

Кері байланыс

5 мин

Оқушылардың рефлексиясы

"Блоб ағашы" әдісі. Оқушылар осы сабақ бойынша өздерінің жұмыстарын саралай келе, өз орындарын белгілейді.

Мұғалім оқушылардың тұрған орны туралы пікірлерін сұрайды.

Cабақтың мақсатына жеттік пе? (2минут)

Үйге тапсырма беру (1 минут)

Қазақ гидронимдерінің түрлеріне су объектілерінен мысал келтіріңдер.

Шығыс Қазақстан облысының су гидронимдерін талдай отырып, таныстырылым дайындау.

Блоб ағашының карточкасы

Саралау- Сіз оқушыларға қандай тәсілмен көмектесесіз? Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырма бересіз?

Қабілеті орташа оқушыларға кітаптағы 140 беттегі 1,2 тапсырманыберуге болады.

Қабілеті жоғары оқушыларға жеке ақпарат көздері арқылы қосымша мәліметтермен жұмыс жасай отырып, ізденіс тапсырмасы, "Кинолента" әдісінде ақпаратты үш тілділікте ұсынады.

Бағалау-Оқушылардың білімін қалай тексересіз? Дескрипторлар арқылы:

Пәнаралық байланыс АКТ қолдануДенсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау

Сабақ барысында серіктесін бағалау,өзін-өзі бағалау, бағалау критерийлері,форматиті бағалау

Сабақ барысында қолпаштау,бас бармақ , шапалақ, жұлдызша әдістері қолданылады.

Дескриптор:

-гидронимдердің мағынасын және оның түрлерін ажырата алады;

- гидроним түрлерінің негізгі ерекшеліктерін айқындайды;

-гидронимдердің транслитерациясын ұсына алады.

- жергілікті компонент бойынша қазақ гидроним түрлерін зерттей алады;

Сабақ жоспарын әзірлеу үшін тарих пән мұғалімінің кеңесі қажет болды.

АКТ- интернет желісінен қосымша ақпарат алу арқылы жұмыс жасайды

Сабақта сергіту жаттығулары мен белсенді жұмыс түрлерін қолдану

Сабақтағы шаралар барысы оқушылардың денсаулығымен қауіпсіздігне қатер төндірмейді.