Сабақтың
ортасы
5
минут
8
минут
5
минут
10
минут
|
Мағынаны тану
сатысы:
«Вilimland.kz» білім
порталынан тақырып бойынша бейнежазба
көрсетіледі.
Мұғалім ақынның
шығармашылығына, «Шығамын тірі болсам, адам
болып» өлеңінің
шығу тарихына
тоқталады.
Бұл өлеңді ақын өзінің ұстазы Нұрғалиға арнаған. Сұлтанмахмұттың
өміріне өзгеріс лебін сепкен адамның бірі – Нұрғали Бекбауов. Ол
жас шәкіртінің ақындық қабілетін, алғырлығын, ғылым-білімге
құштарлығын танып-біліп, қалаға барып оқуға кеңес береді. Ұстаз
ақылымен 1912 жылы оқу іздеп, Троицк қаласына келеді. Надандықтың
тамырына балта шабуды армандайды.
Өлең 1913 жылы жазылып, 1922
жылы Қазан қаласында «Адасқан өмір» кітабында жарияланған. С.
Торайғыровтың «Шығамын тірі болсам, адам болып» өлеңіндегі
лирикалық қаһарман – ақынның өзі, яғни ақынның тұлғасы танылып тұр.
Лирикалық шығармаларда ақын тұлғасы өлең кейіпкерімен тұтасып,
кірігіп кетеді. Ақын өз атынан сөйлей отырып, сол дәуірдегі
ұрпақтың мұрат-мақсатын, арман-аңсарын, сезім-күйін жырға
қосады.
Лирикалық кейіпкер - ақынның
өзі. Ақын қоғам
өмірі,
заман, адам туралы
толғанғанда, өзін «мен» деп,
«біз» дей отырып, сол ортаның адамы,
белгілі бір ұрпақ буынның өкілі ретінде
сөзінеді.
Автордың бейнесі — әдеби
шығармадағы жазушының өз тұлғасының көріну
қалпы.
Сөзмаржан:
жиһан – әлем, дүние
жүзі
асылық – астамшылық, күпірлік
емес
серт ету – уәде
беру
Топтық
тапсырма:
Әр топқа тапсырма
таратылады.
Өлеңді түсініп оқып, өлеңнің
жанрын, тақырып, идеясын топта «пирамидалық талқылау» әдісі арқылы
табады. Топ мүшелері өз пікірін жеке жазып, ортада
талқылап ортақ пікір қалыптастырады. Әр топ таратылған қағаздағы
тапсырмаға байланысты жеке өз ойларын жазады. Қағазды бұру арқылы
бір-бірінің жауабымен танысады. Жауаптарымен танысып ортақ пікірді
қағаз ортасына жазып, ойларын
қорғайды.
ҚБ. Топ мүшелері бір-бірін «Екі
жұлдыз, бір тілек» әдісі арқылы бағалайды.
Дескриптор:
-
өлеңнің жанрын, тақырып,
идеясын анықтайды;
-
ортақ пікірді жазып, ойларын
қорғайды.
2-
тапсырма:
Жұптық
жұмыс:
Берілген өлең жолдарын
кейіпкерге берілген сипаттамамен сәйкестендіре отырып, автор
бейнесін ашу:
Тебем деп, тірі болсам
надандықты,
Серт етіп, өзіме-өзім еткем егес.
|
|
Жауапкершілігі
жоғары
|
Мен – балаң, жарық күнде сәуле
қуған,
Алуға күнді барып белді
буған.
|
Надандықты
сүймейді
|
Жұлдыз болып көрмеймін елдің
бетін,
Болмасам, толған айдай балқып
туған
|
Мақсат
қойғыш
|
Бұл сөзім асып айтқан асылық
емес,
Ойында оты барлар асылық
демес.
|
Білімге
құмар
|
Жатқаным көрде тыныш жақсы
емес пе,
Жүргенше өмір сүріп, надан
болып.
|
Артық кетіп, асылық
сөйлемейді
|
ҚБ. Күлегештер арқылы
бағалау
Дескриптор:
-
өлең жолдарын
сәйкестендіреді;
-
автор бейнесін
ашады.
Жеке
жұмыс:
«Сұрақтан басталып,
сұрақпен аяқталатын эссе» әдісімен әр оқушыға өлеңінің
идеясы негізінде 1 минут ішінде бір сұрақ жазу тапсырылады. Сол
сұраққа өзі жазбаша жауап береді. Жазба жұмысының соңында тағы бір
сұрақ жазып, жұмысын аяқтайды.
Дескриптор:
-
өлеңнің идеясын
түсінеді;
-
жазба жұмысын
орындайды
ҚБ. Әр оқушы өзін-өзі
бағалайды.
|
Вilimland.kz
слайд №
2
слайд №
3
слайд №
4
слайд №
5
слайд №
6
|