Сор 8сынып

Жиынтық бағалауға арналған
әдістемелік ұсыныстар
Физика
8-сынып

ЖОБА

Әдістемелік ұсыныстар мұғалімге 8-сынып білім алушының «Физика» пәні бойынша
жиынтық бағалауды жоспарлау, ұйымдастыру және өткізуге көмек құралы ретінде
құрастырылған. Әдістемелік ұсыныстар «Физика» пәні бойынша ұзақ мерзімді оқу
бағдарламасы негізінде дайындалған.
Бөлім / ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалаудың тапсырмалары мұғалімге білім
алушылардың тоқсан бойынша жоспарланған оқу мақсаттарына жету деңгейін анықтауға
мүмкіндік береді.
Әдістемелік ұсыныстарда бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауды өткізуге
арналған бағалау критерийлері мен дескрипторлары бар тапсырмалар ұсынылған. Сондай-ақ,
жинақта білім алушылардың оқу жетістіктерінің мүмкін деңгейлері (рубрикалар)
сипатталған. Дескрипторлары мен балдары бар тапсырмалар ұсыныс түрінде берілген.
Әдістемелік ұсыныс негізгі орта білім беру
мектебі мұғалімдеріне, мектеп
әкімшілігіне, білім беру бөлімінің әдіскерлеріне, критериалды бағалау бойынша мектеп,
өңірлік үйлестірушілеріне және басқа да мүдделі тұлғаларға арналған.
Әдістемелік ұсыныстарды дайындау барысында ресми интернет-сайттағы қолжетімді
ресурстар (суреттер, фотосуреттер, мәтіндер, аудио және бейнематериалдар) қолданылды.

2

ЖОБА

МАЗМҰНЫ
1-ТОҚСАН .................................................................................................................................................. 4

«Жылу құбылыстары» бөлімі бойынша жиынтық бағалау................................................... 4
2-ТОҚСАН ................................................................................................................................................ 12

Термодинамика негіздері» бөлімі бойынша жиынтық бағалау .......................................... 12
3-ТОҚСАН ................................................................................................................................................ 19

«Тұрақты электр тогы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ............................................... 19
«Электромагниттік құбылыстар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау............................... 23
4-ТОҚСАН ................................................................................................................................................ 28

«Жарық құбылыстары» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ............................................... 28

3

ЖОБА

1-ТОҚСАН
БӨЛІМ БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ
«Жылу құбылыстары» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
8.3.1.1 – молекула-кинетикалық теорияның негізгі қағидаларын
Оқу мақсаттары
дәлелдейтін мысалдар келтіру және тәжірибені сипаттау
8.3.1.2 – температураның мәндерін әр түрлі шкала (Цельсий,
Кельвин) бойынша өрнектеу
8.3.2.2 – жылу берілудің түрлерін салыстыру
8.3.2.5 – жылу алмасу процесі кезінде алған немесе берген жылу
мөлшерін анықтау
8.3.2.7 – отынның жануы кезінде бөлінген жылу мөлшерін
анықтау
Бағалау критерийлері

Білім алушы
• Молекулалы-кинетикалық теорияның негізгі қағидаларын
қолданады
• Температураның мәндерін әр түрлі шкала (Цельсий,
Кельвин) бойынша өрнектейді
• Жылу алмасу процесі кезінде алған / берген жылу
мөлшерін анықтайды
• Жылу берілудің түрлерін салыстырады
• Отынның жануы кезінде бөлінген жылу мөлшерін
анықтайды

Ойлау дағдыларының
деңгейлері

Білу және түсіну
Қолдану

Орындау уақыты

25 минут

Тапсырма
1. Контейнерлерде бірдей газдың молекулалары берілген. Дөңгелекшелер газ
молекулаларын, стрелкалар газ молекулаларының қозғалыс бағытын және жылдамдығын
сипаттайды. Ұзын стрелка жоғары жылдамдықты сипаттайды.
Қай контейнердегі газдың тығыздығы жоғары және температурасы төмен?

[1]
2. Абсолют нөл температураның мәні қандай?
А) 273 °С
В) 100 °С
С) 0 °С
D) -273 °С
[1]
4

ЖОБА

3. Массасы 5 кг цинк бөлігін 100 ºС-қа қыздыру үшін 20 кДж энергия берілді. Цинктің
меншікті жылу сыйымдылығын анықтаңыз.
[2]
4. 1 суретте энергияның суда тасымалдануын зерттейтін екі тәжірибе көрсетілген.

Cурет 1
Тәжірибе 1
Тәжірибе 2
Суық су астынан бірқалыпты баяу
Суық су жоғары жағынан бірқалыпты
қыздырылып жатыр. Жоғарыдағы мұз баяу қыздырылып жатыр. Арнайы тор
бөлігі су қайнамастан бұрын ериді.
көмегімен суда астында ұстап тұрған мұз
бөлігі жоғарыдағы су қайнап бастаған кезде
де қатты күйде болады.
(а) Шыны арқылы энергияның (жылудың) тасымалдану процесі қалай аталады?
_____________________________________________________________________________ [1]
(b) Бірінші тәжірибеде төмендегі судан жоғарыдағы мұзға энергияның берілуін сипаттайтын
негізгі процестің атын жазыңыз.
_____________________________________________________________________________ [1]
Жоғарыдағы (b) процесс қалай жүзеге асатынын сипаттаңыз.
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
с) Неліктен 2-тәжірибеде, төмендегі мұз бөлігі жоғарыдағы су қайнап бастаған кезде де
ерімеді? Екі себебін ұсыныңыз.
1. ___________________________________________________________________

[1]

2. ___________________________________________________________________
[2]
5. Массасы 500 г таскөмір толық жанғанда бөлінетін жылуды пайдаланып, су массасының
қанша мөлшерін 20 ºС-тан 70 ºС-қа дейін қыздыруға болады? Судың меншікті жылу
сыйымдылығы 4200 Дж/(кг·ºС), таскөмірдің меншікті жану жылуы 30 МДж/кг.
[4]
Жалпы балл: 13
5

ЖОБА

Бағалау критерийлері

Тапсы
рма №

Молекулалы-кинетикалық
теорияның негізгі
қағидаларын қолданады
Температураның мәндерін
әр түрлі шкала (Цельсий,
Кельвин) бойынша
өрнектейді
Жылу алмасу процесі
кезінде алған / берген жылу
мөлшерін анықтайды

1

Жылу берілудің түрлерін
салыстырады

4

Отынның жануы кезінде
бөлінген жылу мөлшерін
анықтайды

Жалпы балл

2

3

5

Білім алушы

Дескриптор

Балл

Тығыздығы жоғары және температурасы
төмен газ орналасқан контейнерді
анықтайды
Абсолют нөл температураның мәнін
Цельсиймен есептейді

1

Жылу мөлшерінің формуласын
қолданады
Цинктің меншікті жылу сыйымдылығын
есептейді
а) Шыны арқылы берілетін жылу берілу
түрін анықтайды
б) Судан мұзға берілетін жылудың берілу
түрін жазады
Жылу берілу процесін сипаттайды
с) Төмендегі мұзға жылу берілмеудің екі
себебін сипаттайды
Жылу мөлшерін есептеу формуласын
қолданады
Таскөмірдің толық жанғандағы бөлінетін
жылу мөлшерін есептейді
Суды қыздыруға қажетті жылу мөлшерін
есептейді
Судың массасын есептейді

1

6

1

1
1
1
1
2
1
1
1
1
13

ЖОБА

«Жылу құбылыстары» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне
қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Бағалау критерийлері

Оқу жетістіктерінің деңгейі
төмен

орташа

Молекулалы-кинетикалық
теорияның негізгі
қағидаларын қолданады

Молекула-кинетикалық теорияның
негізгі үш қағидасын барлық нақты
жағдайларда қолдану қиындық
тудырады.

Молекула-кинетикалық
теорияның негізгі үш қағидасын
кез келген жағдайды
түсіндіргенде кіші-гірім қатеге
жол береді.

Молекула-кинетикалық теорияның
негізгі үш қағидасын барлық
жағдайда дұрыс қолданады.

Температураның мәндерін әр
түрлі шкала (Цельсий,
Кельвин) бойынша
өрнектейді
Жылу алмасу процесі кезінде
алған / берген жылу
мөлшерін анықтайды

Температураның өлшем бірлігін
ХБЖ-не түрлендіру қиындық
тудырады.

Температураның өлшем бірлігін
ХБЖ-не түрлендіру кезінде қате
жібереді.

Температураның өлшем бірлігін
ХБЖ-не дұрыс түрлендіреді.

Жылу алмасу процесі кезінде алған Жылу алмасу процесі кезінде
немесе берген жылу мөлшерін
алған немесе берген жылу
анықтау қиындық тудырады.
мөлшерін анықтайды,
есептеулерден қате жібереді.

Жылу алмасу процесі кезінде
алған/ берген жылу мөлшерін
анықтайды.

Жылу берілудің түрлерін
салыстырады

Жылу берілу түрлерін айыру
қиындық тудырады.

Тәжірибелерді сипаттауда
қиындықтар туғызады.

Тасымалдану процесі
сипаттайды.

Отынның жануы кезінде
бөлінген жылу мөлшерін
анықтайды

Отынның жануы кезінде бөлінген
жылу мөлшерін анықтау қиындық
тудырады.

Отынның жануы кезінде бөлінген Отынның жануы кезінде бөлінген
жылу мөлшерін анықтайды,
жылу мөлшерін анықтайды.
есептеулерден қате жібереді.

7

жоғары

ЖОБА

«Заттың агрегаттық күйлері» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары

Бағалау
критерийлері

8.3.2.10 – балқу/кристалдану кезіндегі жұтылатын/бөлінетін жылу
мөлшерінің формуласын есептер шығаруға қолдану
8.3.2.11 – заттың балқу және қатаю үдерісі
кезіндегі температураның уақытқа тәуелділік графигін талдау
8.3.1.5 – молекула-кинетикалық теория негізінде заттың сұйық күйден
газ күйіне және кері айналуын сипаттау
8.3.2.13 – булану және конденсациялану кезіндегі температураның
уақытқа тәуелділік графигін талдау
Білім алушы
• Балқу/кристалдану кезіндегі жұтылатын/бөлінетін жылу
мөлшерінің формуласын қолданады
• Заттың балқу және қатаю үдерісі кезіндегі температураның
уақытқа тәуелділік графигін талдайды
• Молекула-кинетикалық теория негізінде заттың сұйық күйден
газ күйіне және кері айналуын сипаттайды
• Заттың булану және қайнау үдерісін сипаттайды

Ойлау
дағдыларының
деңгейлері

Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары

Орындау уақыты

25 минут

Тапсырма
1. Өлшемі 2×5×10 см қорғасын пластинкасы балқу температурасынан 27 ºС-қа суыған кезде
қанша энергия бөлінеді?
ρ =11,3·103 кг/м3, λ = 2,5 ∙ 104 Дж/кг, с қор=140 Дж/(кг∙ °С), ?0 = 327 °С
[4]
2. Iшіне мұз бөліктері және термометр салынған химиялық стақан жылы бөлмеде 15 минутқа
қалдырылды.

5 минутқа дейін cтақанның ішінде су көрінбеді. 15 минуттан кейін стақанда кейбір мұз
бөліктері қалды.
Қай график термометр көрсетуінің өзгеруін көрсетеді?

8

ЖОБА

[1]
3. а) Затқа жылу энергиясы бірқалыпты беріліп жатыр. Зат температурасының уақыт
бойынша өзгеруі 1 суретте көрсетілгендей.

1 сурет
1 суреттегі А нүктеге сәйкес келетін температурада зат қатты күйде болады.
Суреттегі бөліктерде заттың күйі және оның температурасы қалай өзгеретінін
тұжырымдаңыз.
АВ бөлікте ……………………………………………………………………...
ВС бөлікте ……………………………………………………………………..
СD бөлікте …………………………………………………………………….

[1]
[1]
[1]

b) Суық суы бар контейнерге бу жіберілді.
Контейнердегі судың температурасында қандай өзгеріс болатынын тұжырымдаңыз.
Тұжырымдама …………………………………………………………………………………. [1]
4. а) Төменде қайнау туралы үш тұжырым берілген.
1. Сұйық белгілі температурада қайнайды.
2. Қайнау кезінде сұйықтың ішіндегі кез келген нүктеде бу пайда болуы мүмкін.
3. Жылу энергиясы берілмесе қайнау тоқтайды.
Булану туралы төмендегі эквивалентті тұжырымдарды толықтырыңыз.
1. Сұйықтың булануы ..........................................................................................
2. Булану кезінде ..................................................................................................
3. Жылу энергиясы берілмесе булану ...............................................................

[1]
[1]
[1]

b) Электрлік қыздырғыш плитка үстінде тұрған ыдыстағы су 100 oС-та қайнап жатыр.
20 минутта 0,075 кг су бу түрінде жоғалды. Судың меншікті булану жылуы 2,25∙106 Дж/кг.
Қайнап тұрған суда 0,075 кг судың буға айналуы үшін жұмсалған энергияны есептеңіз.
[2]
Жалпы балл: 14
9

ЖОБА

Бағалау критерийлері

Балқу/кристалдану кезіндегі
жұтылатын/бөлінетін жылу
мөлшерінің формуласын
қолданады

Тапсы
рма № Білім алушы
1

Дескриптор

Балл

Пластинаның массасын анықтайды
Кристалдану кезіндегі бөлінетін жылу
мөлшерін есептеу формуласын қолданады
Суу кезіндегі бөлінетін жылу мөлшерін
есептеу формуласын қолданады
Пластина суыған кезде бөлінетін энергияны
есептейді

1
1
1
1

Заттың балқу және қатаю
үдерісі кезіндегі
температураның уақытқа
тәуелділік графигін
талдайды

2

Балқу кезіндегі температураның уақытқа
тәуелді графигі арқылы құбылысты
сипаттайды

1

Молекула-кинетикалық
теория негізінде заттың
сұйық күйден газ күйіне
және кері айналуын
сипаттайды

3

a) Графиктің АВ бөлігіндегі заттың күйін
анықтайды
Графиктің ВС бөлігіндегі заттың күйін
анықтайды
Графиктің СD бөлігіндегі заттың күйін
анықтайды
b) Контейнердегі судың температурасында
қандай өзгеріс болатынын тұжырымдайды

1

a) 1) Сұйықтың булану процесін сипаттайды

1

2) Булану кезінде қандай құбылыс
болатынын сипаттайды
3) Жылу энергиясы берілмесе қандай
құбылыс болатынын сипаттайды
b) Жылу мөлшерін есептеу формуласын
қолданады
Қайнау кезінде суды буға айналдыруға
қажетті жылу мөлшерін есептейді

1

Заттың булану және қайнау
үдерісін сипаттайды

4

Жалпы балл

1
1
1

1
1
1
14

10

ЖОБА

«Заттың агрегаттық күйлері» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Бағалау критерийлері

Оқу жетістіктерінің деңгейі
төмен

орташа

жоғары

Балқу/кристалдану кезіндегі
жұтылатын/бөлінетін жылу
мөлшерінің формуласын
қолданады

Кристалдану кезіндегі бөлінетін
жылу мөлшерінің формуласын
есептер шығаруға қолдану
қиындық тудырады.

Бөлінетін жылу мөлшерінің
формуласын есептер шығаруға
қолданады, есептеулерде
қателіктерге жол береді.

Бөлінетін жылу мөлшерінің
формуласын есептер шығаруға
қолданады.

Балқу және қатаю нүктелері
арқылы заттың агрегаттық
күйін анықтайды

Балқу және қатаю нүктелері
арқылы арқылы заттың
агрегаттық күйін сипаттау
қиындық тудырады.

Балқу және қатаю нүктелері
арқылы арқылы заттың
агрегаттық күйін анықтайды,
тұжырымдама жасағанда кішігірім қате жібереді.

Балқу және қатаю нүктелері
арқылы арқылы заттың агрегаттық
күйін анықтайды.

Заттың балқу және қатаю
үдерісі кезіндегі
температураның уақытқа
тәуелділік графигін талдайды

Заттың балқу және қатаю үдерісі
кезіндегі температураның
уақытқа тәуелділік графигін
талдау қиындық тудырады.

Заттың балқу және қатаю үдерісі Заттың балқу және қатаю үдерісі
кезіндегі температураның уақытқа кезіндегі температураның уақытқа
тәуелділік графигін талдау кезінде тәуелділік графигін талдайды.
кіші-гірім қателерге жол береді.

Молекула-кинетикалық теория
негізінде заттың сұйық күйден
газ күйіне және кері айналуын
сипаттайды

Графиктің бөлігіндегі заттың
күйін анықтауда қиындық
тудырады.

Контейнердегі судың массасында Контейнердегі судың массасында
болатын өзгерісті сипаттауда
болатын өзгерісті сипаттайды.
кіші-гірім қателерге жол береді.

Заттың булану және қайнау
үдерісін сипаттайды

Заттың булану және қайнау
үдерісін түсіндіру қиындық
тудырады.

Заттың булану және қайнау
үдерісін түсіндіргенде қателерге
жол береді.

11

Заттың булану және қайнау
үдерісін түсіндіреді.

2-ТОҚСАН
БӨЛІМ БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ
Термодинамика негіздері» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары

8.3.2.17 – термодинамиканың бірінші заңының мағынасын түсіндіру
8.3.2.22 – жылу қозғалтқыштарындағы энергияның түрленуін
сипаттау
8.3.2.20 – іштен жану қозғалтқышының, бу турбинасының жұмыс
істеу принципін сипаттау
8.3.2.19 – жылу қозғалтқышының пайдалы әрекет коэффициентін
анықтау
8.3.2.21 – жылу қозғалтқыштарын жетілдіру жолдарын ұсыну

Бағалау критерийлері

Білім алушы
• Термодинамиканың бірінші заңын есеп шығарғанда қолданады
• Жылу қозғалтқыштарындағы энергияның түрленуін сипаттайды
• Іштен жану қозғалтқышының жұмыс істеу принципін
сипаттайды
• Жылу қозғалтқышының пайдалы әрекет коэффициентін анықтау
әдісін сипаттайды және жылу қозғалтқыштарын жетілдіру
жолдарын ұсынады

Ойлау дағдыларының
деңгейлері

Қолдану

Орындау уақыты

20 минут

Тапсырма
1. Изотермиялық сығылу кезінде газ қоршаған денеге 800 Дж жылу мөлшерін береді. Газдың
ішкі энергиясының өзгерісі қандай?
[2]
2. Белгілі бір процесс кезінде газ 5 МДж жұмыс атқарды. Осы кезде ішкі энергия 2 МДж-ға
кемиді.
a) Газға берілген энергия қайда жұмсалатынын термодинамиканың бірінші заңы негізінде
түсіндіріңіз және формуласын жазыңыз.
[2]
b) Газға қандай жылу мөлшері берілгенін есептеңіз.
[1]
3. Идеал жылу машинасында қыздырғыштан алынатын әр килоджоуль энергия есебінен
300 Дж жұмыс атқарылады, ал тоңазытқыш температурасы 280 К.
a) Қоршаған ортаға бөлінген энергияны анықтаңыз.
[1]
b) Машинаның ПӘК-ін есептеңіз.
[1]
c) Идеал машинаның ПӘК-ін анықтайтын Карно формуласын жазыңыз.
[1]
4. Велосипед 25 км/сағ жылдамдықпен қозғалып, 100 км жолда 1,7 л бензин жұмсайды, ал
двигательдің ПӘК-і 20 %. Бензин тығыздығы 700 кг/м3.
a) Бензиннің массасын анықтаңыз.
[1]
b) Бензин толық жанғанда бөлінетін жылу мөлшерін есептеңіз.
[1]
c) ПӘК-інің формуласы арқылы пайдалы жұмысты анықтаңыз.
[1]
Жалпы балл: 11
12

ЖОБА

Бағалау критерийлері

Тапсырма
№

Термодинамиканың бірінші
заңын есеп шығарғанда
қолданады

1

Жылу қозғалтқыштарындағы
энергияның түрленуін
сипаттайды

2

Іштен жану қозғалтқышының
жұмыс істеу принципін
сипаттайды

3

Жылу қозғалтқышының
пайдалы әрекет
коэффициентін анықтау әдісін
сипаттайды және жылу
қозғалтқыштарын жетілдіру
жолдарын ұсынады

4

Дескриптор

Балл

Білім алушы
Термодинамиканың бірінші заңын
қолданады.
Газдың ішкі энергиясының өзгерісін
анықтайды.
a) Қай процесске байланысты екендігін
анықтайды және термодинамиканың
бірінші заңының формуласын жазады.
b) Газға қандай жылу мөлшері берілгенін
анықтайды.

1

a) Қоршаған ортаға бөлінген энергияны
анықтайды.
b) Машинаның ПӘК-ін есептейді.
c) Идеал машинаның ПӘК-ін анықтайтын
Карно формуласын жазады.
a) Бензиннің массасын анықтайды.
b) Бензин толық жанғанда бөлінетін жылу
мөлшерін есептейді.
c) ПӘК-інің формуласы арқылы пайдалы
жұмысты анықтайды.

1

Жалпы балл

1
2

1

1
1
1
1
1

11

13

ЖОБА

«Термодинамика негіздері» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Бағалау критерийлері
Термодинамиканың бірінші
заңын есеп шығарғанда
қолданады

төмен
Термодинамиканың бірінші
заңын есеп шығарғанда
қолдану қиындықтар
тудырады.

Оқу жетістіктерінің деңгейі
орташа
жоғары
Термодинамиканың бірінші
Термодинамиканың бірінші заңын
заңын кез келген нақты
кез келген нақты жағдаяттарда
жағдаяттарда қолданғанда
дұрыс қолданады.
қателерге жол береді.

Жылу қозғалтқыштарындағы
энергияның түрленуін
сипаттайды

Жылу
қозғалтқыштарындағы
энергияның түрленуін
сипаттау қиындық
тудырады.

Жылу қозғалтқыштарындағы
энергияның түрленуін
сипаттауда кішігірім қателерге
жол береді.

Іштен жану қозғалтқышының
жұмыс істеу принципін
сипаттайды

Іштен жану
қозғалтқышының жұмыс
істеу принципін түсіндіруге
қиындық тудырады.

Іштен жану қозғалтқышының
Іштен жану қозғалтқышының
жұмыс істеу принципін
жұмыс істеу принципі дұрыс
түсіндіреді, бірақ жауаптарында қалыптасқан.
кішігірім қателерге жол береді.

Жылу қозғалтқышының
Жылу қозғалтқыштарының
пайдалы әрекет коэффициентін ПӘК-ін арттыру жолдарын
анықтау әдісін сипаттайды
ұсыну қиындық тудырады.
және жылу қозғалтқыштарын
жетілдіру жолдарын ұсына
алады

Жылу қозғалтқыштарындағы
энергияның түрленуін сипаттайды.

Жылу қозғалтқыштарын
Жылу қозғалтқыштарын жетілдіру
жетілдіру жолдарын ұсына
жолдарын дұрыс ұсынады.
алады, тұжырымдама жасағанда
қателерге жол береді.

14

ЖОБА

«Электростатика негіздері» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары

8.4.1.1 - электр зарядын сипаттау
8.4.1.5 - Кулон заңын есептер шығаруда қолдану
8.4.1.6 - электр өрісі және оның күштік сипаттамасы
ұғымдарының физикалық мағынасын түсіндіру
8.4.1.10 - конденсаторлардың құрылысын және қолданылуын
сипаттау

Бағалау критерийлері Білім алушы
• Үйкеліс арқылы денені электрлендіру құбылысын
сипаттайды
• Кулон заңын есептер шығаруда қолданады
• Электр өрісі және оның күштік сипаттамасы
ұғымдарының физикалық мағынасын анықтайды
• Конденсаторлардың құрылысын және қолданылуын
сипаттайды
Ойлау
дағдыларының
деңгейлері

Қолдану

Орындау уақыты

25 минут

Тапсырма
1. Эбонит таяқшаны құрғақ жүнге үйкегенде ол теріс заряд алды. Неліктен эбонит
таяқша теріс зарядқа ие болды?
A) Таяқша жүннен электрондар алды
B) Таяқша жүннен нейтрондар алды
C) Таяқша жүнге электрондар берді
D) Таяқша жүнге нейтрондар берді
2. Кеңістікте орналасқан екі нүктелік зарядтар көрсетілген. Олардың зарядтары
сәйкесінше -12 мкКл және 3 мкКл. k = 9·109 Н∙м2/Кл2.

[1]

Нүктелік зарядтар вакуумда орналасқан және олардың ара қашықтығы 8 см деп
есептеп әсерлесу күшінің сандық мәнін анықтаңыз.

[2]
15

ЖОБА

3. С нүктесіндегі электр өрісі тарапынан ? = −3·10−7 Кл зарядқа 0,035 Н күш әсер
етеді. Осы С нүктесіндегі электр өрісінің кернеулігін анықтаңдар.
P

[2]
4. а) Конденсаторды қолдану аймағына екі мысал келтіріңіз.
[1]
b) Суретте конденсаторларды жалғау тәсілдері көрсетілген.

1 сурет бойынша жалпы сыйымдылықты анықтау формуласын жазыңыз.
2 сурет бойынша жалпы сыйымдылықты анықтау формуласын жазыңыз.

[1]
[1]
Жалпы балл: 8

16

ЖОБА

Бағалау критерийлері
Үйкеліс арқылы денені
электрлендіру құбылысын
сипаттайды
Кулон заңын есептер шығаруда
қолданады

Тапсыр
Дескриптор
ма № Білім алушы
1
Үйкеліс арқылы дене қалай
электрленетінін анықтайды.
2

Электр өрісі және оның күштік
сипаттамасы ұғымдарының
физикалық мағынасын
анықтайды

3

Конденсаторлардың құрылысын
және қолданылуын сипаттайды

4

Балл
1

Кулон заңын жазады.

1

Зарядтардың әсерлесу күшін есептейді.

1

Зарядтардың электр өрістерінің күш
сызықтырын суретке салып көрсетеді.
С нүктесіндегі электр өрісінің
кернеулігін анықтайды.

1

Конденсаторды қолдану аймағына екі
мысал келтіреді.
Конденсаторларды жалғау тәсіліне
сәйкес жалпы сыйымдылықты
анықтайтын формуласын жазады.

1

Жалпы балл

1

2

8

17

ЖОБА

«Электростатика негіздері» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Бағалау критерийлері

Оқу жетістіктерінің деңгейі
төмен

Үйкеліс арқылы денені Электрондардың бір денеден
электрлендіру
екінші денеге ауысуы арқылы
құбылысын сипаттайды денелер зарядталатынын сипаттау
қиындық тудырады.
Кулон заңын есептер
шығаруда қолданады

орташа
Электрондардың бір денеден
екінші денеге ауысуы арқылы
денелер зарядталатынын
түсіндіргенде қателерге жол береді.

Кулон заңын біледі, бірақ есептер Кулон заңын біледі, есептер
шығарғанда қолдану қиындық
шығарғанда қолданады, бірақ
тудырады.
есептеулерде қате жібереді.

жоғары
Электрондардың бір денеден
екінші денеге ауысуы арқылы
денелер зарядталатынын түсіндіре
алады.
Кулон заңын біледі, есептер
шығарғанда қолданады.

Электр өрісі және оның Кернеуліктің векторлық шама
күштік сипаттамасы
екенін ескермей, қателіктерге жол
ұғымдарының
береді.
физикалық мағынасын
анықтайды

Кернеуліктің векторлық шама
екенін біледі.
Есептеулерде кіші-гірім қателерге
жол береді.

Кернеуліктің векторлық шама
екенін біледі. Есептеулерде қателер
жібермейді.

Конденсаторлардың
құрылысын және
қолданылуын
сипаттайды

Конденсаторларды жалғау
тәсілдерін қатысты есептеулерде
кіші-гірім қателер жіберді.

Конденсаторлардың құрылысын
біледі және қолданылуын
сипаттайды.

Конденсаторлардың құрылысын
біледі бірақ қолданылуын
сипаттау қиындық тудырады.

18

ЖОБА

3-ТОҚСАН
БӨЛІМ БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ
«Тұрақты электр тогы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары

8.4.2.2 - электр схемасын графикалық бейнелеуде электр тізбегі
элементтерінің шартты белгілерін қолдану
8.4.2.11 - өткізгіштерді тізбектей және параллель жалғауда тізбек
бөлігі үшін Ом заңын қолданып, электр тізбектеріне
есептеулер жүргізу
8.4.2.13 - Джоуль-Ленц заңын есептер шығару үшін қолдану

Бағалау критерийлері

Білім алушы
• Электр схемасын графикалық бейнелеуде электр тізбегі
элементтерінің шартты белгілерін қолданады
• Өткізгіштерді тізбектей және параллель жалғауда тізбек
бөлігі үшін Ом заңын қолданып, электр тізбектеріне
есептеулер жүргізеді
• Токтың энергетикалық параметрлерін табу үшін тұрақты
ток заңдарын есептер шығаруда қолданады

Ойлау дағдыларының
деңгейлері

Қолдану

Орындау уақыты

25 минут

Тапсырма
1.
Суретте оқушы екі шамды да ток көзіне қосу үшін қандай кілттерді пайдаланады?
A) 1 және 2
B) 1, 2 және 3
C) 1 және 3
D) 2 және 3

2.
60 Вт, 240 В белгісі бар төрт шам номинал режимде жұмыс жасау үшін қай сұлба
бойынша жалғау тиімдірек?

[1]

[2]
19

ЖОБА

3. 1 суретте электр тізбегі көрсетілген.

1 сурет
а) Электр тізбегі ток көзіне қосылғанда шам жанады, бірақ амперметр бағдаршасы (стрелка)
кейін қарай ауытқиды. Амперметр дұрыс жұмыс жасау үшін тізбекке қандай өзгеріс жасау
қажет?
[1]
b) Амперметр қандай шаманы өлшейді?
[1]
с) Шамдағы потенциалдар айырымы 6 В болса, шамнан өтетін ток күшін есептеңіз.
[2]
d) Шам тізбекте 30 мин қосылып тұрса қанша энергия бөлінеді?
[2]
Жалпы балл: 9

20

ЖОБА

Бағалау критерийлері
Электр схемасын
графикалық бейнелеуде
электр тізбегі
элементтерінің шартты
белгілерін қолданады
Өткізгіштерді тізбектей
және параллель жалғауда
тізбек бөлігі үшін Ом
заңын қолданып, электр
тізбектеріне есептеулер
жүргізеді
Токтың энергетикалық
параметрлерін табу үшін
тұрақты ток заңдарын
есептер шығаруда
қолданады

Жалпы балл

Тапсыр
Дескриптор
ма № Білім алушы
1
Электр шамының жануы үшін қай кілттерді
қосу керек екендігін анықтайды

2

3

Балл
1

Паралель және тізбектей жалғауларды
ажыратады

1

Электр шамының жануы үшін тізбекті
жалғану нүктесін табады

1

a) Амперметр дұрыс жұмыс жасау үшін
тізбекке қандай өзгеріс жасау қажеттігін
анықтайды
b) Амперметр қандай шаманы өлшейтінін
анықтайды

1

c) Шамнан өтетін ток күшін анықтайтын
формуланы қолданады
Шамнан өтетін ток күшін есептейді
d) Джоуль-Ленц заңын қолданады

1

Бөлінетін энергияны анықтайды

1
9

21

1

1
1

ЖОБА

«Тұрақты электр тогы» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Бағалау критерийлері

Оқу жетістіктерінің деңгейі
төмен

орташа

жоғары

Электр схемасын графикалық
бейнелеуде электр тізбегі
элементтерінің шартты
белгілерін қолданады

Электр схемасына талдау жасау
қиындық тудырады.

Электр схемасын түсінеді, сапалы Электр схемасын түсінеді, дұрыс
есептерге талдау жүргізгенде кіші- талдайды сапалы есептер
гірім қателіктерге жол береді.
шығарғанда қолдана алады.

Өткізгіштерді тізбектей және
параллель жалғауда тізбек
бөлігі үшін Ом заңын
қолданып, электр тізбектеріне
есептеулер жүргізеді

Өткізгіштерді тізбектей және
параллель жалғауда тізбек
бөлігін есептеуге аранлған
заңдылықтарды қолдану
қиындық тудырады.

Өткізгіштерді тізбектей және
параллель жалғауда тізбек
бөлігіне арналған заңдылықтарды
біледі, бірақ қолданғанда қате
жібереді.

Өткізгіштерді тізбектей және
параллель жалғауда тізбек бөлігіне
арналған заңдылықтарды нақты
сапалы есептер шығаруға
қолданады.

Токтың энергетикалық
параметрлерін табу үшін
тұрақты ток заңдарын есептер
шығаруда қолданады

Кедергінің физикалық
мағынасын, оның өлшем бірлігін
сипаттайды, жұмыс және қуат
формулаларын есептеуде
қиындық тудырады.

Кедергінің физикалық мағынасын,
оның өлшем бірлігін сипаттайды,
жұмыс және қуат формулаларын
есептеуде кезінде кіші-гірім
қателіктерге жол береді.

Кедергінің физикалық мағынасын,
оның өлшем бірлігін сипаттайды,
жұмыс және қуат формулаларын
есептеулер жүргізеді.

22

ЖОБА

«Электромагниттік құбылыстар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары

8.4.3.1 - магниттердің негізгі қасиеттеріне сипаттама беру және
магнит өрісін күш сызықтары арқылы графикалық
бейнелеу;
8.4.3.5 - магнит өрісінің тогы бар өткізгішке әсерін сипаттау
8.4.3.6 - электрқозғалтқыштың және электр өлшеуіш құралдардың
жұмыс істеу принципін түсіндіру

Бағалау критерийлері

Білім алушы
• Магнит өрісін күш сызықтарын графикалық түрде
бейнелейді
• Жолақ магнит пен соленоидтың магнит өрістерін
салыстырады
• Электрқозғалтқыштың және электр өлшеуіш құралдардың
жұмыс істеу принципін сипаттайды

Ойлау дағдыларының
деңгейлері

Қолдану

Орындау уақыты

25 минут

Тапсырма
1. 1-суретте жолақ магнитке жақын орналасқан төрт компас көрсетілген.

1 сурет
Қай компастың бағдаршасы (стрелка) дұрыс бағытталған?
[1]

23

ЖОБА

2. 2-суретте соленоид және оған өте сезімтал вольтметр жалғанған.

2 - сурет
Қандай жағдайда вольтметрдің көрсеткіші нольге тең?
А) Магнитті соленоидақа жақын қозғалтпай ұстағанда
В) Магнитті соленоидтан алыстатқанда
С) Магнитті соленоидқа жақындатқанда
D) Соленоидты магнитке жақындатқанда
[1]
3. 3-суретте магнит полюстарының арасына ілінген иілгіш жұмсақ сым көрсетілген. Сым 12 В
ток көзіне қосылған. Бастапқы кезде кілт ажыратулы тұрады.

3-сурет
а) Кілтті қосқанда сым неліктен орнынан қозғалып кететінін түсіндіріңіз.
b) Сымның қай жаққа ауытқитынын анықтаңыз.
с) Сым қозғалғанда энергияның түрленуін жазыңыз.

[1]
[1]
[1]

24

ЖОБА

d) 4-суретте катушкаға оралған сым орамдары қатты оське кигізіліп, магнит өрісінде
орналастырылған.

4-сурет
Катушканы ток көзіне жалғап осы суретті толықтырыңыз.
Катушканы ток көзіне жалғағанда қандай құбылыс орын алады?

[1]
[1]
Жалпы балл: 7

25

ЖОБА

Бағалау критерийлері
Магнит өрісін күш сызықтарын
графикалық түрде бейнелейді
Жолақ магнит пен соленоидтың
магнит өрістерін салыстырады
Электрқозғалтқыштың және
электр өлшеуіш құралдардың
жұмыс істеу принципін
сипаттайды

Жалпы балл

Тапсыр
Дескриптор
ма № Білім алушы
1
Тұрақты магниттің магнит өрісінің күш
сызықтарын сызады.
2
3

Электромагнттік индукция құбылысын
сипаттайды.
a) Кілтті қосқанда сым неліктен орнынан
қозғалып кететінін анықтайды.
b) Сымның қай жаққа ауытқитынын
анықтайды.
c) Сым қозғалғанда қай энергия қандай
энергияға түрленетінін анықтайды.
d) Токтың бағытын көрсетеді.
Орын алған құбылысты сипаттайды.

26

Балл
1

1
1
1
1
1
1
7

ЖОБА

«Электромагниттік құбылыстар» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Бағалау критерийлері

Оқу жетістіктерінің деңгейі
төмен

Магнит өрісін күш сызықтарын
графикалық түрде бейнелейді

орташа

Магнит өрісінің күш сызықтарын Магнит өрісінің күш
сызып көрсету қиындық
сызықтарын дұрыс салып
тудырады.
көрсеті қиындық тудырады.

жоғары
Магнит өрісінің күш
сызықтарының табиғатын терең
түсінген, күш сызықтарын
сызып көрсетеді.

Жолақ магнит пен соленоидтың Электромагниттік индукция
магнит өрістерін салыстырады құбылысын сипаттау қиындық
тудырады.

Электромагниттік индукция
құбылысын сипаттауда қате
жібереді.

Электромагниттік индукция
құбылысын біледі және
түсіндіре алады.

Электрқозғалтқыштың және
электр өлшеуіш құралдардың
жұмыс істеу принципін
сипаттайды

Электрқозғалтқыштың және
электр өлшеуіш құралдардың
жұмыс істеу принципін
түсіндіргенде кіші-гірім
қателерге жол береді.

Электрқозғалтқыштың және
электр өлшеуіш құралдардың
жұмыс істеу принципін
түсіндіреді.

Электрқозғалтқыштың және
электр өлшеуіш құралдардың
жұмыс істеу принципін сипаттау
қиындық тудырады.

27

ЖОБА

4-ТОҚСАН
БӨЛІМ БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ
«Жарық құбылыстары» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаттары

8.5.1.4 – жазық айнада дененің кескінін алу және оны сипаттау
8.5.1.7 – жарықтың сыну заңын пайдаланып есептер шығару
8.5.1.8 – тәжірибеге сүйене отырып толық ішкі шағылу
құбылысын түсіндіру
8.5.1.13 – жұқа линзада сәуленің жолын салу және кескінге
сипаттама беру

Бағалау критерийлері

Білім алушы
• Жазық айнада дененің кескінін алу және оны
сипаттайды
• Тәжірибеге талдау жүргізіп, толық ішкі шағылу
құбылысын анықтайды
• Жұқа линза формуласын есептер шығару үшін
қолданады
• Жұқа линзада сәуленің жолын салады және кескінге
сипаттама береді

Ойлау дағдыларының
деңгейлері

Қолдану

Орындау уақыты

20 минут

Тапсырма
1. Жазық айнада тура кескін пайда болды.

Кескіннің басқа сипаттамалары дұрыс көрсетілген жауапты таңдаңыз.

А
В
С
D

Бүйір жағы бойынша
Сызықтық ұлғаюы
төңкерілген (сол жағы оңға) (объектіге қарағанда үлкен)
жоқ
ия
ия
жоқ
ия
жоқ
ия
ия

Жалған
ия
жоқ
ия
жоқ
[1]

28

ЖОБА

2.

Жарық сәулесі шыныдан ауаға 400 түсу бұрышымен өтіп жатыр. Шыны-ауа шекарасы
үшін шекті бұрыш 42°. Қай суретте жарық сәулесінің жүрісі дұрыс көрсетілген?

3.

Фокус қашықтығы 10 см болатын жинағыш линзадан 30 см қашықтықта объект
орналасқан. Кескіннен линзаға дейінгі қашықтықты анықтаңыз.
А) 30 см
В) 10 см
С) 20 см
D) 15 см

[1]

[1]
4.

OX нәрсесі жинағыш линзаның алдында орналасқан. Линза IY кескінін пайда етеді.
4.1 суретте нәрседен кескінге дейін екі сәуле көрсетілген.

4.1 - сурет
а) 4.1 суретте
линзаның бас фокусын және фокус қашықтығын мұқият белгілеңіз
[2]
X тан Y ке үшінші сәулені сызыңыз.
[1]
29

ЖОБА

b) Кескінді сипаттау үшін төмендегі берілген сөздерді қолдануға болады.
4.1 суреттегі кескінді сипаттайтын сөздерді таңдаңыз.
Шын
Жалған
Үлкейтілген
Кішірейтілген
Төңкерілген
Тура
Кескіннен линзаға дейінгі қашықтық
нәрседен линзаға дейінгі қашықт