Қысқа мерзімді жоспарлар

Оқу сабағының жоспары №

SQL деректер қорын әзірлеу: деректер типтері, бір кестелік мәліметтер базасы.

(сабақтың тақырыбы)

Модуль /пән атауы ЖББП 8 Информатика

Педагог ____________ дайындады

20_ жылғы "___" ____________

1. Жалпы мәліметтер

Курс, топ __________________

Сабақтың түрі практикалық

Өткізу формасы: жаңа білімді, дағдыларды бекіту сабағы

2. Мақсаты:

• Студенттерге SQL тілінің негізгі деректер типтері мен кесте құрылымын үйрету;

• Бір кестелік мәліметтер базасын құру мен қолдануды меңгерту;

• Деректермен жұмыс істеу негіздерін тәжірибе арқылы бекіту.

Міндеттері:

• SQL тіліндегі деректер типтерімен таныстыру;

• Бір кестелік деректер қорын құру ережелерін түсіндіру;

3. Күтілетін нәтижелер

• Студент SQL тіліндегі деректер типтерін ажыратады;

• Бір кестелі деректер қорын өз бетінше құрып, онымен жұмыс істей алады;

• Кестеге мәліметтер қосып, түрлі сұраулар арқылы деректерді шығарады;

• Практикалық тапсырмаларды нақты және дәл орындайды;

4. Қажетті ресурстар

презентация, стикерлер, үлестірме қағаздар, компьютер, кітап

5. Сабақтың барысы

1. Ұйымдастыру бөлімі (5 мин)

-амандасу

-аудитория дайындығын тексеру

-студенттерді түгендеу

2. Білімді бақылау (5 мин)

Сұрақтарға жауап беріңдер.

1) Реляциялық мәліметтер қоры дегеніміз не?

2) Негізгі кілт (Primary Key) дегеніміз не және ол не үшін қажет?

3) Сыртқы кілт (Foreign Key) дегеніміз не?

4) Реляциялық мәліметтер қорында кестелер арасындағы байланыс түрлерін атаңдар

Білімді бағалау критерийлері:

• Реляциялық мәліметтер қорының анықтамасын біледі;

• Негізгі және сыртқы кілттердің рөлін түсінеді;

• Кестелер арасындағы байланыс түрлерін ажырата алады (1:1, 1:N, N:M);

• Мысал арқылы түсіндіре алады;

3. Жаңасын баяндау әдісі. Ауызша (4 мин)

SQL деректер қорын әзірлеу — Structured Query Language (SQL) пайдаланып, мәліметтер қорын жобалау, құру және басқару процесі. Оған келесі негізгі кезеңдер кіреді:

1. Талаптарды анықтау: Қандай деректер сақталатыны, олардың өзара байланысы қандай, қандай сұраныстар орындалатыны анықталады.

2. Логикалық модель құру: Кестелер, өрістер (бағандар), олардың атрибуттары мен кілттері (PK, FK) жобаланады.

3. Физикалық модель құру: Деректер базасын нақты SQL-серверде (MySQL, PostgreSQL, SQL Server) іске асыру—CREATE TABLE, ALTER TABLE т.б. операторларын қолдану.

4. Деректер типтерін таңдау: Әр өрістің сақтайтын ақпарат түріне сай деректер түрі тағайындалады.

5. Тестілеу және оңтайландыру: Индекстер, шектеулер (constraints), сұраныстар өнімділігін тексеру.

Топқа бөлу:

1-топ – DataTypes

2-топ – SingleTable

3-топ – SQL Designers

Топтық жұмыс (10 мин)

Әр топ өз тақырыбына сай бір SQL кестесін жобалап, келесі талаптарды орындайды:

1. Кестеге 5-тен кем емес өріс енгізу

2. Әр өріске деректер типін дұрыс таңдау

3. Кесте ішінде негізгі кілтті (Primary Key) анықтау

4. SQL арқылы кесте құру кодын жазу (CREATE TABLE)

Соңында топ өз кестесін сынып алдында таныстырады (атауы, өрістері, типтері, кілті және не үшін солай таңдағанын түсіндіреді)

Білімді бағалау критерийлері:

• SQL деректер типтерін дұрыс қолданады;

• Негізгі кілтті анықтай алады;

• CREATE TABLE құрылымын жаза біледі;

• Өз шешімін топ ішінде түсіндіріп, дәлелдей алады;

5.Материалды бекіту Жеке жұмыс. Деңгейленген тапсырмалар шығару (15 мин)

1. "Мектеп" деген кесте құру қажет. Оның ішінде келесі өрістер болсын:

• Оқушының ID нөмірі (бүтін сан)

• Аты-жөні (мәтін)

• Туған жылы (сан)

• Сыныбы (мәтін)

Жауап:

• Бұл кесте оқушылар жайлы ақпарат сақтайды.

• ID – әр оқушыны жеке ажырататын негізгі кілт болады.

• Аты-жөні мен сыныбы мәтіндік тип болады.

• Туған жылы бүтін сан түрінде сақталады.

2. “Студенттер” кестесіне жаңа студент туралы ақпарат енгізу керек:

• ID: 202

• Аты-жөні: Аружан Сағындық

• Туған жылы: 2002

• Мамандығы: Бағдарламалау

Жауап:

Бұл студент туралы мәлімет кестеге келесі түрде енгізіледі:
Студенттің ID нөмірі — 202
Аты — Аружан Сағындық
Туған жылы — 2002
Мамандығы — Бағдарламалау

3. "Қызметкерлер" кестесінде жалақысы 250 000 теңгеден жоғары адамдарды таңда.

Жауап:

• Кестеде барлық қызметкерлердің тізімі бар.

• Жауап ретінде тек жалақысы 250 000 теңгеден жоғары қызметкерлердің аты-жөні көрсетіледі.

• Бұл жалақы фильтрі арқылы алынған ақпарат.

4. "Курстар" кестесінде әр курс үшін келесі ақпарат болу керек:

• Курстың ID нөмірі

• Атауы

• Кредит саны

• Басталу күні

Жауап:

• Курстың ID — негізгі кілт.

• Атауы мәтіндік өріс.

• Кредит саны нақты сан (мысалы, 3.0).

• Басталу күні — күн түрінде сақталады (мысалы, 2025-09-01).

5. "Сатып алушылар" кестесінде клиенттің аты-жөні, телефоны және тіркелген күні көрсетіледі. Қандай деректер типтерін қолдануға болады?

Жауап:

• Аты-жөні – мәтіндік дерек (VARCHAR).

• Телефон – мәтін түрінде сақталады (нөмір ретінде өңделмейді).

• Тіркелген күні – күн форматы (DATE).

Білімді бағалау критерийлері:

• Деректер типтерін дұрыс сәйкестендіреді

• Кесте құрылымының логикасын түсінеді

• Ақпаратты талдап, қай тип қолданылатынын дәлелдейді

6. Сабақтың қорытындысын шығару Бағалау парағы бойынша (5 мин)

Рефлексия: “Бүгінгі сабақтағы менің орным”

Студенттер төмендегі үш сөйлемді өз ойымен толықтырады:

1. Бүгін мен білдім, ...

2. Маған ең қызықты болғаны ...

3. Келесі жолы мен ... жақсы істеуге тырысамын.

7. Үй тапсырмасы. (1 мин)

Өз ойыңнан шағын мәліметтер қорының бір кестесін жобала.

Мысалы: "Кітапхана", "Мектеп", "Жұмысшылар" сияқты.

Ол кестеде кемінде 4 баған болсын. Әр бағанға дұрыс деректер типін тағайында (мәтін, сан, күн және т.б.).

Әр баған не үшін қажет екенін қысқаша түсіндір..