«Doctor Bear» витамин қоспасының ветеринариялық-санитариялық сараптамасы

МРНТИ:

Нұрланқызы Мөлдір, Қалжанова Томирис

Семей қаласының «Шәкәрім атындағы университеті» КеАҚ

Ғылыми жетекшісі: Ветеринария ғылымдарының докторы, профессор Дюсембаев С.Т.

«Doctor Bear» витамин қоспасының ветеринариялық-санитариялық сараптамасы

«Doctor Bear» витамин қоспасы - хош иісі бар балдың тәтті дәмі мен жаңғақтардың тағамдық құндылығы бірге ағзаға пайдалы құнды заттарды құрайды. Ол ағзаға жағымды әсер етеді. Өзара әрекеттесу кезінде екі өнімнің де ерекше құрамы емдік әсерді күшейтеді. Ағзаға қажетті заттармен қаныққандықтан, әл-ауқатты жақсарады. Қан айналымының жақсаруына байланысты ішкі ағзалардың жұмысы қалыпқа келеді. Үнемі қолданған кезде витамин қоспасы қан тамырларын тазартуға, олардың икемділігін арттыруға көмектеседі.

Балдың сапасын ветеринариялық санитариялық сараптау кезінде «Ветеринариялық зертханалар мен балды ветеринариялық санитариялық ережелеріне сәйкес» болуы керек. Бұл заңнамада балдың сапасын анықтау әдістері мен реті жазылады. Балды сараптауға алмас бұрын иесінен ветеринариялық анықтама алып, пасеканың паспортын қарайды. Егер де сол қағазда бал қандай да бір антибиотиктар мен залалсыздандырылған десе, онда сараптаушылар сол балдан қалған антибиотиктердің мөлшерін анықтайды. Ветеринариялық анықтама мен куәлікті ветеринар мамандары ғана беруі тиіс.

Органолептикалық және зертханалық зерттеулерді МЕСТ 19792-87 талаптарына сәйкес тексереді. Сынаманың қалған мөлшерін иесіне қайтармайды оны техникалық утилизацияға жібереді. Ветеринариялық заңнаманы бұзған жағдайда; қылмыстық, административтік т.б. жауапкершіліктерге тартылады. Ветеринариялық сараптаудың қорытындысы болып әкелінген сынаманың жарамды және жарамсыз болуы, соған байланысты құжаттар тағайындалады. Ол ветеринариялық сертификат түрінде беріледі.

Сынама алу. Нарықтағы ветеринариялық-санитариялық сараптама зертханасында зерттеу үшін әрбір жеткізілген бірліктен салмағы 100 г балдың бір реттік сынамалары алынды, судың массалық үлесін ареометрмен анықтаған кезде бал сынамасының массасы екі есе артты. Жақтаулардағы бал үлгілері 5х5 см өлшемдегі әрбір бесінші фото жиектемеден алынды. Жақтаудан алынған бал ұяларының үлгілері әр қаптамадан бірдей мөлшерде алынады. Ветеринариялық зертханада балға қосымша зерттеулер жүргізу кезінде сынама кемінде 500 г болуы тиіс, бұл ретте бал сынамасы мөрленді, жартысы ветеринариялық зертханаға жіберілді, ал екіншісі зерттеу нәтижелері алынғанға дейін сақталды (бақылау ретінде). Іріктелетін сынамаларға арналған ыдыс санитарлық талаптарға сай болуы, шыны, қыртысты тығындармен немесе бұрандалы қақпақтармен жабылуы тиіс.

Балдың органолептикалық көрсеткіштерін анықтау.

Түсті анықтау. Бал түтікке немесе түссіз шыны цилиндрге құйылады (егер бал кристалданған болса, ол 45-50°C температурада су ваннасында алдын-ала ерітіледі). Балдың түсі күндізгі жарықта көзбен анықталады.

Хош иісті анықтау. Шыны бюкске (стаканға) 30-40 г бал қойылады, қақпақпен жабылады және су ваннасында 40-45°C температурада 10 минут қыздырылады. Бюкс ваннадан алынады, қақпақ алынып, мұрын арқылы қысқа дем алынады.

Дәмді анықтау. Балдың дәмін бағалау үшін оңтайлы температура 30°C болып саналады, сондықтан зерттеу алдында сынама су ваннасында жылытылады.

Консистенцияны анықтау. Консистенциясы шпательді балға батыру арқылы анықталады, температурасы 20°C, шпатель алынып, балдың ағу сипаты бағаланады:

- сұйық бал-шпательде кішкентай, жиі тамшылармен ағып жатқан балдың аз мөлшері;

- тұтқыр бал-шпательде сирек, ұзартылған тамшылармен ағып жатқан балдың едәуір мөлшері;

- өте тұтқыр бал-шпательде балдың едәуір мөлшері бар, ол ағып жатқанда ұзын сымдарды құрайды;

- тығыз консистенциялы бал-шпатель қысыммен балға батырылады.

Зертханалық әдістер.

Судың құрамы. Азық-түлік базарларында ылғалдылығы 21% бал шығаруға рұқсат етіледі. Судың жоғарылауы балдың жетілмегендігі, судың бұрмалануы немесе сұйық қант шәрбаты болуы мүмкін. Мұндай балды сатуға жол берілмейді, өйткені ол тез ашыту процесіне ұшырайды. Балдағы судың мөлшері гидрометрмен немесе рефрактометриялық жолмен анықталады.

Жалпы қышқылдық. Табиғи балдың құрамында аз мөлшерде органикалық және бейорганикалық қышқылдар бар. Жалпы қышқылдық әдетте қалыпты градуспен көрсетіледі-бұл мл мөлшері 0,1 н. 100 г балды титрлеуге кеткен каустикалық натрий ерітіндісі. Гүл мен балдың жалпы қышқылдығы-1-4о. Қышқылдық құрамының жоғарылауы балдың қышқылдануының және сірке қышқылының жиналуының немесе қышқылдардың қатысуымен сахарозаның жасанды инверсиясының көрсеткіші болып табылады.

Балдың фальсификациясының анықтамасы. Ветеринардың тәжірибесінде табиғи балға әртүрлі қоспалар қосылатын жағдайлар болуы мүмкін: қант, қант шәрбаты, ұн немесе крахмал.

Қант шәрбаты қоспасын анықтау. Қыздырған кезде табиғи бал қант шәрбатымен оңай араласады. Органолептикалық көрсеткіштер бойынша фальсификацияның бұл түрін анықтау өте қиын. Мұндай бал ашық түсті, дәмі ерекше, хош иісі әлсіз, консистенциясы сұйық. Сондықтан, егер қант шәрбаты балының қоспасына күдік болса, зертханалық әдістер қолданылады. Бұл түрдегі жалғандық диастаз белсенділігін, инверттелген қанттың мөлшерін, минералды заттардың мөлшерін едәуір төмендетеді және сахарозаның мөлшерін арттырады.

Минералды заттардың құрамы. Глюкоза, сахароза, қант шәрбаты, қант балынан жасанды төңкерілген қант қосылған кезде минералдардың мөлшері балда айтарлықтай төмендейді. Бұл жалғандықтардың күлділігі 0,1% - дан төмен . Бұл көрсеткіш балды тексеру кезінде қосымша болып табылады.

Балдың құрамында тез және пайдалы көмірсулар мен биологиялық белсенді заттар бар, ал жаңғақ дәндері дәмді тағам және дәрумендер, минералдар, май қышқылдары мен талшықтардың көзі болып табылады. Бал мен жаңғақ қоспасы екі өнімнің қасиеттерін тамаша үйлестіреді.

Балдың құрамында рибофлавин мен аскорбин сияқты дәрумендер бар. Өнімде фруктоза мен глюкозаның үлкен құрамы бар. Сондай-ақ, бұл қоспаның үлкен артықшылығы-пайдалы дәрумендердің (мырыш, магний, кальций) болуы.

Жаңғақтарға келетін болсақ, бұл өнімнің байлығы бұрынғыдан кем түспейді. Құрамында май, ақуыздар мен аминқышқылдары бар. Өнімдердің жоғары концентрациясының арқасында пайдасы екі есе артады.

Рецептті жасау кезінде әртүрлі жаңғақтар қолданылады: грек жаңғағы, бадам, фундук, кешью, күнбағыс тұқымдары, асқабақ тұқымдары, кептірілген өрік, инжир.

Жаңғақтардағы дәрумендер мен микроэлементтер. Химиялық құрамына байланысты жаңғақ ең құнды дақылдардың біріне жатады. Жемістерде негізінен майлар (67% дейін) және ақуыздар (21% дейін) бар, ал көмірсулар жалпы қоректік заттардың тек 7% құрайды. Биологиялық белсенді компоненттер: К,Р,С дәрумендері, омега-3, аминқышқылдары (глутамин, аспарагин, цистин және т.б.), сондай-ақ, жаңғақтарда А дәрумені мен В тобының, магний, мырыш, калий және кальцийдің мөлшері өте жоғары.

Қорытынды. Бал қосылған жаңғақтар иммунитетке пайдалы екені сөзсіз. Жемістердегі аскорбин қышқылы организмнің қорғаныш функцияларын ынталандырады және сақтайды, ал К дәрумені ақуыз синтезі процесінде өте қажет - патогендік микроорганизмдермен инфекцияға иммундық жауап болады. Бал, өз кезегінде, ағзаның қорғаныс тосқауылын күшейтетін биохимиялық реакциялардың катализаторы ретінде де белгілі. Сонымен қатар, ол қабынуға қарсы қасиеттерге ие, сондықтан оны жаңғақтармен біріктірудің артықшылықтары айқын ғана емес, сонымен қатар көп қырлы. Мидың жұмысына пайдасы, ең алдымен, құрамында глюкозаның көп мөлшері бар балмен байланысты. Бұл орталық жүйке жүйесінің қалыпты жұмыс істеуі және интеллектуалды белсенділік үшін өте қажет. Жаңғақтар өз кезегінде когнитивті процестерді реттеуге көмектеседі. Май қышқылдары, сондай-ақ А және Е дәрумендері қысқа және ұзақ мерзімді есте сақтау қабілетіне жақсы әсер етеді. В дәрумендері мен аскорбин қышқылы жүйке жүйесінің қызметі үшін өте маңызды. Олар күнделікті қажеттілікті қамтамасыз етіп қана қоймай, резервтік қорды құру үшін жаңғақтарда жеткілікті мөлшерде кездеседі. Сонымен В1 дәрумені (тиамин) жүйке жасушаларын энергиямен қамтамасыз ету үшін қажет. Рибофлавин (B6) Альцгеймер ауруының дамуына жол бермейді. В5 дәрумені (пантотен қышқылы) стресстен кейін жүйке жасушаларын қалпына келтіру үшін қажет. Когнитивті функция, есте сақтау, логикалық ойлау және есептеу қабілеті организмдегі С витаминінің мөлшеріне тікелей байланысты.

Пайдаланылған әдебиеттер:

Серикова А.Т., Дюсембаев С.Т., Тихомирова Е.Ю.-Практикум по ветеринарно-санитарной экспертизе продуктов растениеводства, рыбоводства и пчеловодства.-2014-132с

Дюсембаев С.Т., Серикова А.Т., Ветеринариялық-санитариялық сараптау практикумы-204-261б

Боровков М.Ф. Ветеринарно-санитарная экспертиза с основами технологии и стандартизации продуктов животноводства СПб.: Издательство «Лань», 2007. – С.390-416.

Ежкова, М.С. Ветеринарно-санитарная экспертиза. Ч.2. Биологическая безопасность сырья и продуктов животного происхождения - Казань: КНИТУ, 2013. - 188 с.

"ПРАВИЛА ВЕТЕРИНАРНО - САНИТАРНОЙ ЭКСПЕРТИЗЫ МЕДА ПРИ ПРОДАЖЕ НА РЫНКАХ"