11 сынып. Құрмалас сөйлем қайталау
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
1 слайд
2 слайд
Екі немесе одан да көп жай сөйлемдерден Екі немесе одан да көп жай сөйлемдерден
құралып, күрделі ойды құралып, күрделі ойды
білдіретін сөйлемдерқұрмалас сөйлем деп білдіретін сөйлемдерқұрмалас сөйлем деп
аталады.аталады.
2 слайд
Екі немесе одан да көп жай сөйлемдерден Екі немесе одан да көп жай сөйлемдерден құралып, күрделі ойды құралып, күрделі ойды білдіретін сөйлемдерқұрмалас сөйлем деп білдіретін сөйлемдерқұрмалас сөйлем деп аталады.аталады.
3 слайд
Құрмалас сөйлем күрделі ойды Құрмалас сөйлем күрделі ойды
білдіреді.білдіреді.
Құрмалас сөйлемнің бірінші сыңары Құрмалас сөйлемнің бірінші сыңары
екіншісімен ұласпалы интонациямен екіншісімен ұласпалы интонациямен
айтылады.айтылады.
Құрмалас сөйлемнің сыңарлары Құрмалас сөйлемнің сыңарлары
интонациялық жағынан тиянақсыз интонациялық жағынан тиянақсыз
болады.болады.
Құрмалас сөйлемнің алғашқы сыңары Құрмалас сөйлемнің алғашқы сыңары
аяқталған ойды білдіре алмайды, аяқталған ойды білдіре алмайды,
бүтіннің бір бөлшегі болып саналады.бүтіннің бір бөлшегі болып саналады.
3 слайд
Құрмалас сөйлем күрделі ойды Құрмалас сөйлем күрделі ойды білдіреді.білдіреді. Құрмалас сөйлемнің бірінші сыңары Құрмалас сөйлемнің бірінші сыңары екіншісімен ұласпалы интонациямен екіншісімен ұласпалы интонациямен айтылады.айтылады. Құрмалас сөйлемнің сыңарлары Құрмалас сөйлемнің сыңарлары интонациялық жағынан тиянақсыз интонациялық жағынан тиянақсыз болады.болады. Құрмалас сөйлемнің алғашқы сыңары Құрмалас сөйлемнің алғашқы сыңары аяқталған ойды білдіре алмайды, аяқталған ойды білдіре алмайды, бүтіннің бір бөлшегі болып саналады.бүтіннің бір бөлшегі болып саналады.
4 слайд
4 слайд
5 слайд
1. Ыңғайлас СҚС (Соединительные ССП)1. Ыңғайлас СҚС (Соединительные ССП)
2. Қарсылықты СҚС (Противительные ССП)2. Қарсылықты СҚС (Противительные ССП)
3. Себеп-салдар СҚС (Причинно-следственные ССП)3. Себеп-салдар СҚС (Причинно-следственные ССП)
4. Кезектес СҚС (Последовательные ССП) 4. Кезектес СҚС (Последовательные ССП)
5. Талғаулы СҚС (Разделительные ССП)5. Талғаулы СҚС (Разделительные ССП)
6. Түсіндірмелі СҚС «Іліктес» деп те аталады. (Разъяснительные СПП)6. Түсіндірмелі СҚС «Іліктес» деп те аталады. (Разъяснительные СПП)
5 слайд
1. Ыңғайлас СҚС (Соединительные ССП)1. Ыңғайлас СҚС (Соединительные ССП) 2. Қарсылықты СҚС (Противительные ССП)2. Қарсылықты СҚС (Противительные ССП) 3. Себеп-салдар СҚС (Причинно-следственные ССП)3. Себеп-салдар СҚС (Причинно-следственные ССП) 4. Кезектес СҚС (Последовательные ССП) 4. Кезектес СҚС (Последовательные ССП) 5. Талғаулы СҚС (Разделительные ССП)5. Талғаулы СҚС (Разделительные ССП) 6. Түсіндірмелі СҚС «Іліктес» деп те аталады. (Разъяснительные СПП)6. Түсіндірмелі СҚС «Іліктес» деп те аталады. (Разъяснительные СПП)
6 слайд
1. Шартты бағыныңқы СбҚС (СПП условия)1. Шартты бағыныңқы СбҚС (СПП условия)
2. Қарсылықты бағыныңқы СбҚС (СПП противительные)2. Қарсылықты бағыныңқы СбҚС (СПП противительные)
3. Себеп бағыныңқы СбҚС (СПП причины)3. Себеп бағыныңқы СбҚС (СПП причины)
4. Мезгіл бағыныңқы СбҚС (СПП времени)4. Мезгіл бағыныңқы СбҚС (СПП времени)
5. Қимыл-сын бағыныңқы СбҚС (СПП образа действия)5. Қимыл-сын бағыныңқы СбҚС (СПП образа действия)
6 слайд
1. Шартты бағыныңқы СбҚС (СПП условия)1. Шартты бағыныңқы СбҚС (СПП условия) 2. Қарсылықты бағыныңқы СбҚС (СПП противительные)2. Қарсылықты бағыныңқы СбҚС (СПП противительные) 3. Себеп бағыныңқы СбҚС (СПП причины)3. Себеп бағыныңқы СбҚС (СПП причины) 4. Мезгіл бағыныңқы СбҚС (СПП времени)4. Мезгіл бағыныңқы СбҚС (СПП времени) 5. Қимыл-сын бағыныңқы СбҚС (СПП образа действия)5. Қимыл-сын бағыныңқы СбҚС (СПП образа действия)
7 слайд
Жалғаулықтар : және, әрі, да, де та, теЖалғаулықтар : және, әрі, да, де та, те
Мысалы: Биыл жайлауда болдым және ағамның үйіне Мысалы: Биыл жайлауда болдым және ағамның үйіне
бардым.бардым.
Оспан жүгіре жөнелді, мен де артынан ілестім. Менде әрі Оспан жүгіре жөнелді, мен де артынан ілестім. Менде әрі
құжат жоқ, әрі үйдің нөмірі жоқ. құжат жоқ, әрі үйдің нөмірі жоқ.
7 слайд
Жалғаулықтар : және, әрі, да, де та, теЖалғаулықтар : және, әрі, да, де та, те Мысалы: Биыл жайлауда болдым және ағамның үйіне Мысалы: Биыл жайлауда болдым және ағамның үйіне бардым.бардым. Оспан жүгіре жөнелді, мен де артынан ілестім. Менде әрі Оспан жүгіре жөнелді, мен де артынан ілестім. Менде әрі құжат жоқ, әрі үйдің нөмірі жоқ. құжат жоқ, әрі үйдің нөмірі жоқ.
8 слайд
Жалғаулықтар :бірақ, дегенмен, сонда да, алайда, сөйтсе де, Жалғаулықтар :бірақ, дегенмен, сонда да, алайда, сөйтсе де,
сөйткенмен, әйтсе де, солай бола тұрса да, солай болғанмен сөйткенмен, әйтсе де, солай бола тұрса да, солай болғанмен
т.б.т.б.
Мысалы: Баянның даусы жақсы, бірақ ол өлең Мысалы: Баянның даусы жақсы, бірақ ол өлең
айтуға ұялады. Менде ондай өнер бар деп ойламаймын, айтуға ұялады. Менде ондай өнер бар деп ойламаймын,
дегенмен биді өнерім жеткенше билеп беремін. дегенмен биді өнерім жеткенше билеп беремін.
8 слайд
Жалғаулықтар :бірақ, дегенмен, сонда да, алайда, сөйтсе де, Жалғаулықтар :бірақ, дегенмен, сонда да, алайда, сөйтсе де, сөйткенмен, әйтсе де, солай бола тұрса да, солай болғанмен сөйткенмен, әйтсе де, солай бола тұрса да, солай болғанмен т.б.т.б. Мысалы: Баянның даусы жақсы, бірақ ол өлең Мысалы: Баянның даусы жақсы, бірақ ол өлең айтуға ұялады. Менде ондай өнер бар деп ойламаймын, айтуға ұялады. Менде ондай өнер бар деп ойламаймын, дегенмен биді өнерім жеткенше билеп беремін. дегенмен биді өнерім жеткенше билеп беремін.
9 слайд
Жалғаулықтар :Жалғаулықтар :
өйткені, сондықтан, себебі, сол үшін, неге десең, сол себепті өйткені, сондықтан, себебі, сол үшін, неге десең, сол себепті
т.б.т.б.
Мысалы: Менің кім Мысалы: Менің кім
екенімді Жұмабайға айтып берді, сондықтан ол менімен екенімді Жұмабайға айтып берді, сондықтан ол менімен
қысылмай сөйлесті. Біз кешке мектепке барамыз, өйткені қысылмай сөйлесті. Біз кешке мектепке барамыз, өйткені
онда салтанатты кеш болады. онда салтанатты кеш болады.
9 слайд
Жалғаулықтар :Жалғаулықтар : өйткені, сондықтан, себебі, сол үшін, неге десең, сол себепті өйткені, сондықтан, себебі, сол үшін, неге десең, сол себепті т.б.т.б. Мысалы: Менің кім Мысалы: Менің кім екенімді Жұмабайға айтып берді, сондықтан ол менімен екенімді Жұмабайға айтып берді, сондықтан ол менімен қысылмай сөйлесті. Біз кешке мектепке барамыз, өйткені қысылмай сөйлесті. Біз кешке мектепке барамыз, өйткені онда салтанатты кеш болады. онда салтанатты кеш болады.
10 слайд
Жалғаулықтар :Жалғаулықтар :
не, немесе, я, яки, не (я) болмаса, әлде, әйтпесе, әдетте не, не, немесе, я, яки, не (я) болмаса, әлде, әйтпесе, әдетте не,
мейлі т.б.мейлі т.б.
Мысалы:Ертерек үйге дәрігер шақыру керек немесе Мысалы:Ертерек үйге дәрігер шақыру керек немесе
ауруханаға бару керек. Сіз менің жалақымды беріңіз, әйтпесе ауруханаға бару керек. Сіз менің жалақымды беріңіз, әйтпесе
біз қоштасамыз.біз қоштасамыз.
10 слайд
Жалғаулықтар :Жалғаулықтар : не, немесе, я, яки, не (я) болмаса, әлде, әйтпесе, әдетте не, не, немесе, я, яки, не (я) болмаса, әлде, әйтпесе, әдетте не, мейлі т.б.мейлі т.б. Мысалы:Ертерек үйге дәрігер шақыру керек немесе Мысалы:Ертерек үйге дәрігер шақыру керек немесе ауруханаға бару керек. Сіз менің жалақымды беріңіз, әйтпесе ауруханаға бару керек. Сіз менің жалақымды беріңіз, әйтпесе біз қоштасамыз.біз қоштасамыз.
11 слайд
Жалғаулықтар:Жалғаулықтар:
не, немесе, я, яки, не (я) болмаса, әлде, әйтпесе, әдетте не, не, немесе, я, яки, не (я) болмаса, әлде, әйтпесе, әдетте не,
мейлі т.б.мейлі т.б.
Мысалы:Ертерек үйге дәрігер шақыру керек немесе Мысалы:Ертерек үйге дәрігер шақыру керек немесе
ауруханаға бару керек. Сіз менің жалақымды беріңіз, әйтпесе ауруханаға бару керек. Сіз менің жалақымды беріңіз, әйтпесе
біз қоштасамыз.біз қоштасамыз.
11 слайд
Жалғаулықтар:Жалғаулықтар: не, немесе, я, яки, не (я) болмаса, әлде, әйтпесе, әдетте не, не, немесе, я, яки, не (я) болмаса, әлде, әйтпесе, әдетте не, мейлі т.б.мейлі т.б. Мысалы:Ертерек үйге дәрігер шақыру керек немесе Мысалы:Ертерек үйге дәрігер шақыру керек немесе ауруханаға бару керек. Сіз менің жалақымды беріңіз, әйтпесе ауруханаға бару керек. Сіз менің жалақымды беріңіз, әйтпесе біз қоштасамыз.біз қоштасамыз.
12 слайд
Жалғаулықтары жоқ. Бірінші сөйлемнен кейін қос нүкте Жалғаулықтары жоқ. Бірінші сөйлемнен кейін қос нүкте
қойылады Бірінші сөйлем сонша, соншама,соншалық, сондай, қойылады Бірінші сөйлем сонша, соншама,соншалық, сондай,
сол деген сөздерісол деген сөздері
болса – сызықша қойылады.болса – сызықша қойылады.
Мысалы: Қорыққаны сонша – орнынан тұра алмай қалды. Өз Мысалы: Қорыққаны сонша – орнынан тұра алмай қалды. Өз
жөні бар әркімнің: аққу – көкте, көбелек – шөпте. жөні бар әркімнің: аққу – көкте, көбелек – шөпте.
12 слайд
Жалғаулықтары жоқ. Бірінші сөйлемнен кейін қос нүкте Жалғаулықтары жоқ. Бірінші сөйлемнен кейін қос нүкте қойылады Бірінші сөйлем сонша, соншама,соншалық, сондай, қойылады Бірінші сөйлем сонша, соншама,соншалық, сондай, сол деген сөздерісол деген сөздері болса – сызықша қойылады.болса – сызықша қойылады. Мысалы: Қорыққаны сонша – орнынан тұра алмай қалды. Өз Мысалы: Қорыққаны сонша – орнынан тұра алмай қалды. Өз жөні бар әркімнің: аққу – көкте, көбелек – шөпте. жөні бар әркімнің: аққу – көкте, көбелек – шөпте.