§18.Эстроген мысалында гормондардың «нысана-жасушаға» әсер ету механизмі

1 слайд
•Аралық ми, гипофиз- гипоталамус жүйесі, тыныс алу және тыныс шығару орталығы, •кері байланыс, термореттелу. КІЛТ СӨЗДЕР: •-әр кілт сөздің дұрыс мазмұны үшін - 1 балл; ДЕСКРИПТОР: «Бір қадам алға..» әдісі

1 слайд

2 слайд
https:// wordwall.net/resource/ 82589652 Ресурс: •-әр тапсырманың дұрыс жауабы үшін - 1 балл; ДЕСКРИПТОР: «Еске түсірейік» әдісі

2 слайд

3 слайд
«Ой қозғау» әдісі. Жүйкелік- гуморальдық реттелу және гомеостаз ұғымдарының қандай ұқсастықтары бар? Липидтерге нелер жатады? Олардың жасушалар мен ағзалардағы рөлі қандай?

3 слайд

4 слайд
Дәйек сөз немесе цитата: "Үйлесімділік жоқ жерде, ретсіздік үстемдік етеді." — Иоганн Вольфганг фон Гёте

4 слайд

5 слайд
Инсулин Қызықты фактілер: •Инсулиннің тарихы: 1921 жылы Фредерик Бантинг пен Чарльз Бест инсулинді ашып, оны алғаш рет қант диабетімен ауыратын жасөспірімге енгізді. Бұл қант диабетімен ауыратындардың өмірін құтқарған маңызды оқиға болды.

5 слайд

6 слайд
Эстроген Қызықты фактілер: •Эстрогеннің денсаулыққа әсері: Эстроген деңгейінің төмендеуі әйелдерде менопауза кезінде сүйек тығыздығының азаюына (остеопорозға) әкелуі мүмкін. Спортшы әйелдердегі эстрогеннің деңгейі тым төмен болғанда, бұл репродуктивті функцияға әсер етіп, етеккір циклінің бұзылуына (аменорея) әкелуі мүмкін.

6 слайд

7 слайд
§18.Эстроген мысалында гормондардың «нысана-жасушаға» әсер ету механизмі 11.1.7.2 - гормондардың әсер ету механизмін түсіндіру;

7 слайд

8 слайд
Дәйек сөз немесе цитата: "Гормондар – ағзадағы үнсіз хабаршылар: олар нысана-жасушаға дәл жеткізіліп, өмірлік процестердің нәзік үйлесімін сақтайды." — Роберт Лефковиц

8 слайд

9 слайд
Теориялық білім: Инсулин мен эстроген мысалдарында гормондардың нысана - жасушаларға әсер ету механизмін сипаттайды; Құндылық: «жасампаздық және жаңашылдық» Практикалық дағдылар: Инсулин мен эстроген мысалдарында гормондардың нысана - жасушаларға әсер ету механизмін талдайды; Функционалдық сауаттылық: Инсулин мен эстроген мысалдарында гормондардың нысана - жасушаларға әсер ету механизмін түсіндіреді;

9 слайд

10 слайд
«Бейнетүсіндіру» әдісі. Гормон Нысана-жасушалар Әсер ету механизмі Нәтижесі Инсулин Бұлшықет, бауыр, май тіндерінің жасушалары 1. Инсулин бета-жасушалардан бөлінеді. 2. Жасушалардың мембранасындағы инсулин рецепторларымен байланысады. 3. Рецепторлардың сигналдық жолдары арқылы жасуша ішінде GLUT4 тасымалдаушысы белсендіріледі. 4. Глюкоза жасуша ішіне енеді. 1. Қан құрамындағы глюкоза деңгейінің төмендеуі. 2. Жасушаларда энергия көзі ретінде глюкозаны қолдану. 3. Гликогеннің синтезі (глюкозаның сақталуы). Эстроген Жыныс мүшелері, сүйек, ми және басқа тіндер 1. Эстроген қан айналымы арқылы таралады. 2. Нысана-жасушалардың цитоплазмалық немесе ядролық рецепторларымен байланысады. 3. Рецептор-эстроген кешені ДНҚ-ның белгілі бір аймақтарын белсендіреді. 4. Белгілі ақуыздардың синтезін тудырады. 1. Жыныстық даму мен репродуктивті функцияларды реттеу. 2. Сүйек тығыздығын арттыру. 3. Жасушалардың өсуін және олардың бөлінуін реттеу.

10 слайд

11 слайд
«Ойнайық та, түсінейік!» https://wordwall.net/resource/82591424

11 слайд

12 слайд
«Кілт сөздерді сәйкестендіру». Кілт сөздер Мазмұны 1.Гормон 2.Рецептор 3.Мембраналар 4.Нысана- жасушалар 5.Инсулин 6.Эстроген A.Әйелдердің жыныстық дамуын және репродуктивті функцияларын реттейтін негізгі жыныстық гормондардың бірі. B.Ұйқы безі арқылы бөлінетін гормон. C.Белгілі бір гормонға немесе басқа сигналды молекулаға жауап беретін жасушалар. D.Жасушаның сыртқы қабығы немесе оның ішкі құрылымдарына арналған бөлгіш құрылымдар. E.Жасушаның мембранасында немесе ішінде орналасқан арнайы ақуыздар, олар белгілі бір гормон немесе басқа химиялық заттармен байланысып, жасушаның белгілі бір жауап беру реакциясын іске қосады. F.Организмдегі белгілі бір мүшелер немесе тіндер арқылы бөлінетін химиялық заттар.  

12 слайд

13 слайд
-гормондардың айырмашылығын дұрыс сипаттағаны үшін -1 балл; -әр кілт сөздің дұрыс мазмұны үшін - 1 балл; Дескриптор: «Венн диаграммасы» Рецепторлы кешендер, тирозин, тироксин, адреналин, норадреналин, нәруызды гормондар, аминқышқылдары туындылары. Дескриптор:

13 слайд

14 слайд
- Инсулин гормоны мен нысана- жасушалардың өзара әрекеттесуін сипаттайды – 4 балл. - Эстроген гормоны мен жұмыртқа жолының нысана- жасушасына әсерін түсіндіреді – 4 балл. Дескриптор: «Ерекшелігі неде?» Жұптық/топтық жұмыс «Инсулин және эстроген гормондарының нысана жасушаларға әсері ол......» Дескриптор:

14 слайд

15 слайд
ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚ ТАПСЫРМАСЫ 1. Диаграммада қандағы глюкоза деңгейі сұйықтық бар резервуар ретінде көрсетілетін модель көрсетілген. Бұл модельде • диаграммадағы құбырлар глюкозаны қосуға немесе алып тастауға болатын «бағыттарды» білдіреді; • B арқылы резервуарға глюкозаның негізгі көзі; • ақуыздың бөлінуіне байланысты глюкоза аз мөлшерде С арқылы өтеді; • ұлпалардан сұйықтық резервуарға Е арқылы ағып кетеді; • D резервуарында қан глюкозасына айналатын көмірсулар бар; • А арқылы кез-келген артық глюкозаны D сақталған қосылыстардан өзгеше резервтік қосылыстарды алу үшін қолдануға болады.

15 слайд

16 слайд
ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚ ТАПСЫРМАСЫ (a) В арқылы өтетін «қандағы глюкозаның негізгі көзі» дегеніміз не? ……………………………………………………………… …… (1) (b) Ағзадағы инсулин мен глюкагон қан глюкозасының концентрациясын реттеуге қатысады (1) Осы гормондардың екеуін де шығаратын органды атаңыз. ……………………………………………………………… …… (1)

16 слайд

17 слайд
ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚ ТАПСЫРМАСЫ (2) Кестеде гормондардың бір немесе бірнеше әсерінің сипаттамасына сәйкес келетін белгілерді қойыңыз. Гормонның әсері инсулин   глюкагон D резервуарындағы көмірсулардың мөлшерін азайтады      А арқылы қан глюкозасының жоғалуына ықпал етеді    Ақуыздың ыдырауына ықпал етеді, сондықтан С глюкозасына көбірек түседі.    Е-де ағып кету жылдамдығын арттырады  

17 слайд

18 слайд
ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚ ТАПСЫРМАСЫ (2) (c) (1) D резервуарында сақталған көмірсуларды атаңыз …………………………………………………………………………………………………… (1) (2) А-да глюкоза айналатын сақтау қосылысын атаңыз …………………………………………………………………………………………………… (1) Дескриптор: - суреттегі В арқылы өтетін «қандағы глюкозаның негізгі көзін» сипаттайды – 1 балл; - инсулин мен глюкагон қан глюкозасының концентрациясын шығаратын мүшені атайды – 1 балл; - инсулин және глюкагон гормондарының әсерін сәйкестендіреді – 2 балл; - D резервуарында сақталған көмірсуларды атайды – 1 балл; - А-да глюкоза айналатын сақтау қосылысын атайды – 1 балл;

18 слайд

19 слайд
Кері байланыс Үй жұмысы 1 2 «БББ» Білгенім..... Білдім..... Білгім келеді.... §20.Өсу заттары. Өсімдіктерге өсу заттарының әсер ету механизмі. Ауксин мен гиберелиннің әсері. Білім алушылар...

19 слайд

20 слайд
Көрнекіліктер Мәтін

20 слайд