2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

3.5. Тасмола археологиялық мәдениеті. (1- сабақ)

Материал туралы қысқаша түсінік

Археологиялық ескерткіштерді сипаттай отырып «мұртты» обалар құрылысының ерекшелігін, обалардың шығу тарихын түсіндіру.

Джаксылыкова Разия Джуманиязовна

26 Наурыз 2024

1 рет жүктелген

Қазақстан тарихы Презентация 5 сынып

Материал тегін

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

...

Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!

Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

1 слайд
Сабақтың тақырыбы: §3.5. Тасмола археологиялық мәдениеті. (1- сабақ)

2 слайд
• Б.з.д. V ІІ – ІІІ ғасырларда Орталық Қазақстан аумағын мекендеген адамдар ерекше жерлеу құрылыстарын қалдырған. • Олар шартты түрде «мұртты» обалар деп аталады.

3 слайд
• Обалар үлкен, кіші қорғандардан және шығыс бағытта доғаланған тізбек тастардан тұрады. • Тас тізбектердің ұзындығы 20 метрден 200 метрге дейін созылған.

4 слайд
• Тізбектер мұртқа ұқсас болғандықтан археологиялық ескерткішті зерттеуші ғалымдар «мұртты» обалар деп атаған. • Ең алғашқы ескерткіш Павлодар облысы, Екібастұз ауданы, Тасмола деген жерден табылған соң, археологиялық ескерткіш кешені Тасмола мәдениеті деп аталды.

5 слайд
• Қазақстан аумағында 300 – ден астам «мұртты» оба ескерткіштері анықталды. • Олардың тараған аумағы – Орталық, Солтүстік және Шығыс Қазақстан жерлері. • «Мұртты» обалардың көпшілігі Орталық және Солтүстік Қазақстан аймақтарында шоғырланған. • Геродот мәліметтеріне сүйене отырып ғалымдар Сарыарқаның солтүстік – батысын аргипейлер, орталығын исседондар, шығысын аримаспылар мекендеген деп болжам жасады.

6 слайд
• «Мұртты обалар» — көне қорымдар тобы, • сақ дәуірінің аса ірі ескерткіші. • Алматы облысы Іле өзенінің • жағалауынан 3 км жерде, Желшағыр • тауының бөктеріндегі Шылбыр • қойнауында.

7 слайд
«Мұртты» обалардың төрт түрі кездеседі Бірінші түрі – үлкендеу қорғанның шығыс жағынан салыеған кішілеу қорған обалар. Кіші қорғанның шығыс жағынан «мұрт» сияқты тас тізбек кетеді .

8 слайд
• Екінші түрі – екі қорған оңтүстіктен солтүстікке қарай қатар салынады және екі қорғанның оңтүстік және солтүстік шегінен шығысқа қарай мұрт (доға) сияқты тас құрылыс жүргізіледі.

9 слайд
• Үшінші түрінде – алдымен бір үлкендеу қорған салынады, соның үстінен тағы бір кіші қорған тұрғызылады.Үлкен қорғанның шығыс жағынан тас «мұрт» жасалады .

10 слайд
• Төртінші түрі – үшіншіге ұқсас, яғни бірінің үстінен бірі салынған екі қорғаннан тұрады.

11 слайд
М.Қ. Қыдырбаев (1932 - 1982) • Көрінекті ғалым, археолог, Тасмола мәдениетін алғаш зерттеуші.

12 слайд

13 слайд
Үй жұмысы: • Тақырыпты оқу.