9- сынып.Мәтін талдау тәсілдері

1 слайд
Мәтін талдауға арналған белсенді әдістер

2 слайд
Мәтін – аяқталған толық мазмұнды білдіретін қарым-қатынастың, әсер етудің ерекше бірлігі. Ол хабарды сақтаушы және жеткізуші болып саналады.

3 слайд
Мәтін әртүрлі тәсілдермен (кітаптар, парақшалар, ғаламтор- форумдар мен жаңалықтар лентасы), нысандармен (көркем әдебиет, ғылыми-көпшілік мәтіндер, ресми құжаттар, қоғамдық маңызы бар оқиғалар туралы ақпараттар, кестелер, графиктер, диаграммалар, карталар) беріледі.

4 слайд
 Мәтінге талдау жасамас бұрын не істеуіміз қажет? Тиімді жолдарды, белсенді әдістерді анықтау маңызды.  Неге қол жеткіземіз? Мәтін талдауға кететін уақытты үнемдеуге, оқу сауаттылығын дамытуға, нәтижеге жетуге, білім сапасының артуына ықпал етеміз. Қандай стратегиялары,әдіс -тәсілдері бар?

5 слайд
Білім алушылардың оқыған мәтінін қаншалықты түсінгенін немесе түсінбегенін анықтау үшін мынадай сұрақтар қоюға болады: 1. Оқыған мәтініңізді өз сөзіңізбен баяндап беріңіз. 2. Мәтінді оқығаныңызды қалай немесе немен дәлелдер едіңіз? 3. Мәтін мазмұнын өзіңізше түсіндіріңіз. 4. Мәтінде берілген ақпараттарды жіктеп айтыңыз? 5. Қысқаша ғана бірнеше сөйлеммен негізгі ойды айтып беріңіз. 6. Мәтінде көтерілген негізгі ойдың басқа құбылыстардан, жағдаяттардан не болмаса ұғымдардан ерекшелігі неде? 7. Мәтіндегі көтерілген мәселеге қарама-қайшы не мәселе болуы мүмкін? 8. Мәтіндегі оқиғаның не құбылыстың әрі қарай өрбуін, оның себебі мен салдарын (нәтижесін) болжап айтыңыз.

6 слайд
«Түсін мені» әдісі:  1-қадам. Оқушылар мәтінді оқиды.  2-қадам. Оқыған мәтіннен негізгі, қосымша және детальді ақпаратты, факті мен көзқарасты, астарлы ойды анықтайтын сөзді дәптерлеріне жазуларын талап етемін.  3-қадам. Оқушылардың жауабын тыңдаймын.  4-қадам. Алдын ала даярлаған ақпараттармен салыстырамын .

7 слайд
«Алаңдардағы белгілер» әдісі Оқушылар мәтін алады және оған тиісті белгілерді қояды:  “ +” – сіздің оқып отырғаныңыз сіздің білгеніңізге сәйкес болса, алаңға қойыңыз ;  “ -” – сіздің оқып отырғаныңыз сіздің білгеніңізге қарсы болса немесе бұны білемін деп ойласаңыз, алаңдарға қойыңыз ;  “ V ” - сіздің оқып отырғаныңыз жаңа болып табылса, алаңдарға қойыңыз ;  “ ?” - сіздің оқып отырғаныңыз, түсініңсіз болса немесе бұл сұрақ бойынша сіз нақты мәліметтерді алғыңыз келсе алаңдарға қойыңыз.  Осылайша, мәтінді оқу барысында оқушылар өз білімдері мен түсініктеріне сәйкес алаңдарға төрт түрлі белгі қояды . Жұмысқа уақыт мәтіннің көлеміне қарай бөлінеді.  

8 слайд
«Бағытталған оқу» әдісі Білім алушыларды мәтінді оқу барысында сұрақтар арқылы оны түсінуге бағыттайтын стратегия. Әдісті жүзеге асырудың тәсілдері: 1-қадам. Мұғалім әңгімені алдын ала мағыналы бөліктерге бөлу керек. Сонан соң түсінуге бағытталған әр үзінді бойынша, әр бөлікті оқығанға дейін немесе оқыған соң қойылуы мүмкін сұрақтар ойластырады. 2-қадам. Соңында оқыған мәтінін қайта қарауға және алынған білімді қолдануға ықпал ететін тапсырма беру керек. Бұл сондай-ақ үй тапсырмасы болуы мүмкін.

9 слайд
«Тұжырымдамалық кесте» әдісі Мәтіннің бір бөлігі Менің тұжырымым

10 слайд
Стратегия Сипаттама Мәтін қорытындыларын шығару Барлық мәтіндегі немесе мәтін бөлігіндегі маңызды ақпараттарды біріктіру Мәтіндік Граффити немесе үнсіз әңгіме Ол мәтінде қолданылатын тілге бағытталған.Мәтін мәнін ашуға,мәтінде қолданылатын автор іріктеген сөздер мен сөз тіркестерінде жатқан ұғымдарды түсінуге көмектесу Мәтін индексі(аңдату) Мәтінді кодтау идеяларды, түсініктер мен сауалдарды жазуға мүмкіндік береді Нақыш Күрделі мәтіннің кішкентай үзінділерімен жұмыс жасау Түрлі мақсаттарда қайта оқу Мәтінді одан әрі терең түсіну мүмкіндігін береді Күшті, күштірек, ең күшті Мәтін үзінділерін салыстыру үшін, өзектілігін ойластыру үшін маңызды

11 слайд
FILA кестесі FACTS / фактілер, деректер/ IDEAS / пікір не идея/ LEARNING ISSUES / сұрақтар/ ACTION PLAN / ісәрекет не жоспар/

12 слайд
М әтіндерді салыстыра талдау Формасы Жанры Мақсаты Тілі Аудиториясы Мазмұны Стилі Ұ Қ С А С Т Ы Ғ Ы А Й Ы Р М А Ш Ы Л ы Ғ Ы СӨЗ СӨЙЛЕМ МӘТІНҰ Қ С А С Т Ы Ғ Ы А Й Ы Р М А Ш Ы Л ы Ғ Ы СӨЗ СӨЙЛЕМ МӘТІН

13 слайд

14 слайд
Ел ішіндегі тұрақтылық пен тұтастықтың бірқалыпты дамуының шешуші факторы болып табылатын ұлттық бірлік қоғамдық келісімге бастайды. Ал бұл құндылықтар « Мәңгілік ел » жалпыхалықтық идеясында көрініс тапқан. Мәңгілік елге айналу үшін тәуелсіздікті сақтап, елдігімізді нығайту басты мақсат болып табылады, өйткені тәуелсіздік ұғымы халқымыздың мұраты, ғасырлар бойғы арманына айналған, сонау алаш тұлғаларының зердесі мен өнегесімен келген аманат дүние болатын. Бұл Елбасымыздың: «... біздің бір ғана Отанымыз – тәуелсіз Қазақстан. Біз болашаққа көз тігіп, тәуелсіз елімізді « Мәңгілік Ел » етуді мұрат қылдық. Осы идеяны әрқайсысымыз сезініп, өмірлік сабақ ретінде түйсек, осы жолда бар әлеуетімізді салсақ, 2050 жылы мұрат еткен « Мәңгілік Елге » жететінімізге сенімдімін..., ...өткен тарихымызға тағзым да, бүгінгі бағытымызға мақтаныш та, гүлденген келешекке сенім де « Мәңг i л i к Ел », – деген сөздерімен толыға түседі. « Мәңгілік Ел – ата-бабаларымыздың сан мың жылдан бергі асыл арманы. Ол арман – әлем елдерімен терезесі тең қатынас құрып, әлем картасынан ойып тұрып орын алатын Тәуелсіз Мемлекет атану еді.

15 слайд
 Екі жақты күнделік Мәтіннен үзінді Менің пікірім

16 слайд
«Бірге жиналу – бұл бастама, бірге қалу – бұл алға жылжу, ал бірге жұмыстану – бұл жетістік»  Генри Форд

17 слайд
Назарларыңызға Назарларыңызға рақмет!рақмет!