9 сынып Нефрон құрылысы

1 слайд
Өткен тақырыпқ а форматив 5-минут!

1 слайд

2 слайд
Дайындаған: Абай атындағы ҚазҰПУ-нің 4 курс студенті Қалилла Айсауле. §18 Нефронның құрлысы мен қызметі §19 Бүйрек қызметіне әсер ететін факторлар

2 слайд

3 слайд
•Нефрон (nephronum, грек, nephros — бүйрек) — бүйректің құрылымдық және қызметтік бірлігі. Бүйректі миллиондаған нефрондар (бүйрек өзекшелері) құрайды. • Нефрон — бүйрек денешігінен, проқсимальды және дистальды бөлімнен (түзу, ирек өзекшелер) тұрады.

3 слайд

4 слайд

4 слайд

5 слайд
Нефронның негізгі бөліктері: 1. Боумен капсуласы • Қанның бастапқы сүзгіленуі жүреді. • Суреттің жоғарғы ортасындағы дөңгелек құрылым. 2. Тамыр шумағы (гломерула) • Қан сүзгіленетін ұсақ қан тамырларының торы. • Боумен капсуласының ішінде орналасқан. 3. Проксимальды түтікше • Сүзілген сұйықтықтағы (первичный несеп) глюкоза, аминқышқылдар, су қайта сіңіріледі. • Боумен капсуласынан басталып, төмен қарай жалғасады. 4. Генле ілмегі • Су мен тұз балансын реттейтін U-тәрізді құрылым. • Суретте төмен қарай иілген құрылым. 5. Дистальды түтікше • Қышқыл-негіз балансын реттейді және иондар сіңіріледі. • Генле ілмегінен кейінгі түтікше. 6. Жинағыш түтік • Несептің соңғы құрамын түзеді және оны бүйрек астаушасына өткізеді. • Суреттің төменгі оң жақ бөлігіндегі ұзын түтікше.

5 слайд

6 слайд
•Нефронның қызметі •• Қанның сүзгіленуі:Боумен капсуласында қан плазмасынан сұйықтық (алғашқы несеп) бөлінеді. •• Қайта сіңіру:Проксимальды түтікше мен Генле ілмегінде пайдалы заттар (су, тұздар) қанға қайтарылады. •• Қалдықтарды шығару:Дистальды түтікше мен жинағыш түтік арқылы несеп түзеледі.

6 слайд

7 слайд
Нефронның жұмыс кезеңдері 1.Сүзу (фильтрация) • Қан Боумен капсуласына келіп, алғашқы несеп түзіледі. 2. Қайта сіңіру (реабсорбция) • Қажетті заттар қанға қайтарылады. 3.Секреция 4.• Қажетсіз заттар несепке қосылады. Абсорбция- қандай да бір зат молекулаларының белгілі бір шегарада жинакталуы

7 слайд

8 слайд
•Қызықты деректер •• Бір бүйректе шамамен 1 миллион нефрон бар. •• Бүйрек тәулігіне 50 ретке дейін қан сүзеді. •• Нефронның ұзындығы шамамен 50 мм, бірақ барлық нефрондарды бір-біріне жалғаса, 80 км-ден асады.

8 слайд

9 слайд

9 слайд

10 слайд
ТАМАҚТАНУ РАЦИОНЫ Тамақтану рационы, бүйрекке, бүкіл ағзаның жұмысына тікелей әсер етеді. Бүйректер арқылы ағзаға тамақпен бірге түскен заттардың бір бөлігі шығарылады. Бірінші кезекте, ағза тұтынатын су мен тұз арақатынасына мән беру керек. Тіпті шамалы сусызданғанның өзінде жүрек пен бүйрекке жүктеме түседі. Әсіресе жаздыгүні ыстық кезде су ішуді қадағалап, өз уақытында сусызданудың алдын алу керек.

10 слайд

11 слайд
Тұз құрамы Қан плазмасындағы тұрақты тұз құрамы ағза тіршілігінің міндетті жағдайы болып табылады. Тұздың тұрақты құрамын сақтауды, бірінші кезекте, бүйректер жүзеге асырады. Сондықтан дұрыс тамақтану рационын сақтау өте маңызды, яғни тәулігіне 15-25 грамдай тұз пайдалану керек. Тұзды және ащы тамақ бүйрек қызметіне кері әсер етеді.

11 слайд

12 слайд
СУЫҚ ТИЮ Салқын тию – бүйрек қызметіне ғана емес, барлық бөліп шығару жүйесіне де жағымсыз әсер ететін тағы бір фактор. Табаннан сыз өту, бел және жамбас бөлігіне суық тигізу өте қауіпті. Қанайналым ерекшелігіне байланысты салқындаған қан бүйрекке түсіп, түрлі аурулар туғызуы мүмкін.

12 слайд

13 слайд
Дәрілік препараттар Дәрілік препараттар да бүйрек қызметіне жағымсыз әсер етеді. Егер кез келген дәрінің медициналық қолдану бойынша нұсқаулығын алып, фармакоккинетика бөлімін оқысаң, дәрі ағзадан бүйректер мен бауыр арқылы шығарылады деген жазуды оқисың. Сондықтан дәріні дәрігердің кеңесінсіз қабылдауға болмайды.

13 слайд

14 слайд
Қорғалатын тақырыптар: 1-топ.Бүйрек органы жайында. 2-топ.Нефрон құрылыс және қызметі. 3-топ.Абсорбция және іріктемелі реабсорбция. 4-топ.Бүйрек қызметіне әсер ететін факторларға тоқталу. 5-топ.Бүйрек қызметіне жағымды әсер ететін және жағымсыз әсер ететін факторлар. Шарттары: 1-сызба арқылы немесе сурет арқылы түсіндіру. 2-толық топ қатысу 3-сұрақтарға жауап беру 4-әр топ бір-бірін бағалау

14 слайд

15 слайд
https://wordwall.net/ru/resource/62765547

15 слайд

16 слайд
«Терминдер жалғасын тап»   Нефрон дегеніміз........................ Ирек бүйрек өзекшесі орналасқан....................... Бірінші реттік зәрден....................... Екінші реттік түзілу қалады................... Плазма дегеніміз..................... Ультрасүзілу дегеніміз....................... Реабсорбция дегеніміз..........................

16 слайд

17 слайд

17 слайд

18 слайд

18 слайд

19 слайд
Сабақты қортындылайық •https://quizizz.com/admin/quiz/673a4ec0e63a3406f42f7092? source=live_dash_game_complete&gameType=live&players=0

19 слайд

20 слайд
Нефрон қызметі мен бөліктеріне анықтама беру және бүйрек қызметіне әсер ететін факторларды зерттей отырып қызықты мәліметтер тауып келу

20 слайд

21 слайд
Назарларың ызға рахмет!!!

21 слайд