9 сынып ҚМЖ, ПРЕЗЕНТАЦИЯСЫ, 9.1.7.5 - ағзаның ішкі ортасының тұрақтылығын ұстаудағы гомеостазды сақтаудың механизмін түсіндіру;

1 слайд
«Кіру сұрағы» 1. Гомеостаз дегеніміз не? 2. Адам ағзасының қандай «ішкі ортасын» білесіңдер? 3. Өсімдіктердегі бөліп шығару үдерістерін гомеостазды сақтау механизмі деп есептеуге болады ма? 4. Термореттелуді жүзеге асыру үшін адам ағзасы қандай механизмді пайдаланады? 5. Термореттелуді гомеостаздың жиі байқалуы деп есептеуге болады ма?

2 слайд
Оқу мақсаты: 9.1.7.5 - ағзаның ішкі ортасының тұрақтылығын ұстаудағы гомеостазды сақтаудың механизмін түсіндіру; §27.Гомеостазды сақтау механизмі. Сабақ мақсаты: ағзаның ішкі ортасының тұрақтылығын ұстаудағы гомеостазды сақтаудың механизмін түсіндіреді және координация және реттелу,биофизика бөлімі бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларын орындайды;

3 слайд
«Кілт сөздерді сәйкестендіру» 1. Нейрокомпьютерлік интерфейс (НКИ) 2. Нейропротездеу 3. Кохлеарлы нейроимплантант 4. Магниттік - резонанстық томограф (МРТ) A. Имплантаттар көздің зақымданған торлы қабығынан сигналдың берілуін қамтамасыз етеді. B. Мидың тереңіндегі нейрондардың эклектикалық белсенділігін зерттеуге арналған. C. Жүйке жүйесінің бұзылған қызметін қалпына келтіруге арналған жасанды құрылғы. D. Ми мен электрондық құрылғы арасындағы ақпарат алмасатын техникалық жүйе.

4 слайд
«Айырмашылығы неде?» • Сұрақтар: 1. Гомеостаз дегеніміз не? 2. Ағзаның ішкі орталығының тұрақтылығы дегенді қалай түсінесіңдер? 3. Ағзаның сыртқы және ішкі ортасы қалай байланысады? 4. Гомеостазды сақтау механизмі дегеніміз не? 5. Сыртқы ортасы мен ішкі ортасының айырмашылығы неде? ГОМЕОСТАЗсыртқы ортасы ішкі ортасы

5 слайд
«Венн диаграммасы» «Жылу реттеудің рөлі» «Қандағы глюкоза мөлшерінің тұрақтылығы» • Сұрақтар: 1. Адам ағзасындағы жылуды реттеу дегенді қалай түсінесіңдер? 2. Гипоталамус және гипофиз айырмашылығы неде? 3. Дене температурасының тұрақтылығы дегеніміз не? 4. Ішкі секреция бездеріне қандай бездер жатады? Олар, қандай қызмет атқарады? 5. Гормондар дегеніміз не? 6. Ағзадағы сұйықтықтарды білесің бе? Атайсың ба? 7. Қандағы глюкоза мөлшерінің тұрақтылығы дегенді қалай түсінесіңдер? 8. Жылу реттеу мен қандағы глюкоза мөлшерінің тұрақтылығындағы ұқсастықтар мен айырмашылықтар бар ма? Мысал келтіріңіз.

6 слайд
АҚПАРАТ • • Гомеостаздың тар мағынасы: адам ағзасының өз ішкі ортасының тұрақтылығын сақтау қабілеті • • Гомеостаздың кең мағынасы: биосфералық мағынада • • Ағза тіршілік ете алмайды: Өз ішкі ортасы тұрақты болмаса • • Кейбір көрсеткіштердің шамалы өзгеруі: Динамикалық тепе-теңдік • • Адам ағзасында гомеостазды сақтау механизмі: Нейрогуморальды • • Ұйқы безінен басқа барлық ішкі секреция бездерін басқарады : Гипофиз• Гипофиз өз кезегінді бағынады: ➢ Жүйке ұштарына ➢ Гипоталамус нейрогормондарына ➢ Аралық ми бөліміне

7 слайд
АҚПАРАТ • • Аралық ми бөлімі: Гипоталамус • • Гомеостазға мысал: Дене температурасын сақтау • • Ағза жылыну үшін: Қан тамырларын тарылтады • • Ағза салқындау үшін: Қан тамырларын кеңейтеді

8 слайд
«Координация және регуляция» бөлімі бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары • Оқу мақсаттары: • 9.1.7.1 - жүйке жасушасының құрылысы мен қызметі арасындағы өзара байланысты орнату; • 9.1.7.2 - жүйке ұлпалары мен оның құрылымдық бөліктерінің қызметтерін талдау; • 9.1.7.3 - жүйке импульсінің туындауы мен өтуін сипаттау; • 9.4.4.1 - тірі ағзалардағы электрлік үдерістерді зерттеу; • 9.1.7.4 - нейрогуморалды реттелудің механизмін түсіндіру; • 9.1.7.5 - ағзаның ішкі ортасының тұрақтылығын ұстаудағы гомеостазды сақтаудың механизмін түсіндіру; • 9.1.7.6 - өсімдіктердің өсуі мен дамуына әсер ететін заттардың әрекетін талдау;

9 слайд
1-тапсырма. «Сәйкестендіру» әдісінде суретте берілген бөліктердің құрлысы мен қызметін сәйкестендіріңіз. Нейрон құрлыс ы Нейрон құрлысының қызметі   Көрші нейрондарға электрлік импульстарды жібереді   Көрші нейрондардан электрлік импульстарды қабылдайды   Жасушаның ДНҚ -сы орналасқан   Электрлік импульстік сигналдарды жасуша денесінен синапсқа тасымалдайды   Аксонды орайды және электрлік сигналдарды жасуша ішінде сақтауға көмектесетін оқшаулау сияқты жұмыс істейді, бұл олардың тезірек қозғалуына мүмкіндік береді.   Жасуша органеллаларының көпшілігін қамтитын жасуша денесі.

10 слайд
2-тапсырма. Синапс үдерісін дұрыс кезекпен орналастырыңыз   Нейротрансмиттерлер постсинапстық мембрананың рецепторларына қосылады.   Нейротрансмиттерлер синаптикалық саңылауға диффузияланады.   Пресинаптикалық нейронның соңына импульс келеді.   Нейротранмиттерлер имульс жіберілгеннен кейін жойылады.   Везикулалар алға қарай жылжып пресинапстық мембранамен біріктіріледі және нейротрансмиттерлерді синаптикалық саңылауға шығарады.   Бұл постсинапстық нейрон бойымен қозғалатын импульсті тудырады.

11 слайд
3-тапсырма. Суретте әрекет потенциалы пайда болған кезде аксонның бір нүктесінде мембраналық потенциалдың өзгеруі көрсетілген. Суретте көрсетілген өзгерістер иондарының аксон мембранасы арқылы қозғалуына байланысты. Әр процестің қай жерде жылдам жүретінін көрсететін (А-D) әріпін беру арқылы кестені толтырыңыз. Үдеріс Әріп Na + және К + иондарының белсенді тасымалдануы   Na + иондарының диффузиялануы   К + иондарының диффузиялануы  

12 слайд
4-тапсырма. Нейрон миелин қабықшасының болып болмауына байланысты жіктеледі. Суретте екі нейронның аксондары көрсетілген. Суретті мұқият бақылай отырып төмендегі кестені толтырыңыз.   Миелинденген Миелинденбеген Миелин қабықшасы     Шванов жасушалары     Раньве түйіндері     Импульс өткізілу әдісі     Импульс өткізілу жылдамдығы     Орналасқан жері    

13 слайд
5-тапсырма. Ағза үшін электр үдерістерінің маңызын, электр үдерістерінің пайда болу түрін және электрді өндіретін және оны пайдалануға қабілетті жануарларды кестеге толтыру. Жануардың атауы Мүше / жасушалар Пайда болу түрі   Ағза үшін электр үдерістерінің маңыздылығы                        

14 слайд
6-тапсырма. Дұрыс жауаптарды сәйкестендіріңіз. 1. Адам ағзасында гомеостазды сақтау механизмі А)Динамикалық тепе-теңдік 2. Көрсеткіштердің шамалы өзгергіштері В) нейрогуморальды 3.Ішкі ортаның тұрақтылығы Г) қан, лимфа, ұлпа сұйықтығы 4.Ағзаның ішкі ортасын құрайды Д) гомеостаз 1________ 2__________ 3___________ 4__________

15 слайд
7- тапсырма. Фитогормондардың кем дегенде 3 түрін анықтаңыз • 1. __________________________________________________________ • 2. __________________________________________________________ • 3. __________________________________________________________

16 слайд
Балл қою кестесі Бағалау критерийлері Тапсырма № Дескриптор Бал лБілім алушы 9.1.7.1 - жүйке жасушасының құрылысы мен қызметі арасындағы өзара байланысты орнату; 1 жүйке жасушасының құрылысы мен қызметі арасындағы өзара байланысты сипаттайды; 1 9.1.7.2 - жүйке ұлпалары мен оның құрылымдық бөліктерінің қызметтерін талдау; 2 синапс үдерісін өз реттілігімен орналастырады; 1 9.1.7.3 - жүйке импульсінің туындауы мен өтуін сипаттау; 3 әрекет потенциалы көрсетілген үдерістерді түсіндіреді; 1 4 миеленді, миеленсіз аксондарда жүйке импульстарының туындауы және өткізілуін сипаттайды; 2 9.4.4.1 - тірі ағзалардағы электрлік үдерістерді зерттеу; 5 ағза үшін электр үдерістерінің маңызын түсіндіреді; 1 электр үдерістерінің пайда болу түрін атап шығады; 1 электрді өндіретін және оны пайдалануға қабілетті жануарларды атайды; 1 9.1.7.4 - нейрогуморалды реттелудің механизмін түсіндіру; 9.1.7.5 - ағзаның ішкі ортасының тұрақтылығын ұстаудағы гомеостазды сақтаудың механизмін түсіндіру; 6 Адам ағзасында гомеостазды сақтау механизмін анықтайды; 1 Көрсеткіштердің шамалы өзгергіштерін анықтайды 1 Ішкі ортаның тұрақтылығын анықтайды 1 Ағзаның ішкі ортасын құраушыларды анықтайды 1 9.1.7.6 - өсімдіктердің өсуі мен дамуына әсер ететін заттардың әрекетін талдау; 7 Фитогормондардың 1-ші түрін анықтайды 1 Фитогормондардың 2-ші түрін анықтайды 1 Фитогормондардың 3-ші түрін анықтайды 1 Барлығы 15

17 слайд
«Биологиялық кері байланыс» Бүгінгі тақырып бойынша түсінгенім...................... Бүгінгі тақырып бойынша маған ең қиын болған тұсы.............. Бүгінгі биология сабағы мен үшін.......................болды. Келесі биология сабағында мен ............................ болып келемін.«Биологиялық кері байланыс»

18 слайд
2 тоқсанда өткен оқу мақсаттары мен оқулықтағы тақырыптарды қайталау.