Адам ағзасындағы биогенді элементтердің таралымы және олардың тіршілік үшін маңызы

1 слайд
Тақырыбы : АДАМ АҒЗАСЫНДАҒЫ БИОГЕНДІ ЭЛЕМЕНТТЕРДІҢ ТАРАЛЫМЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ТІРШІЛІК ҮШІН МАҢЫЗЫ

2 слайд
1. Адам ағзасындағы биогенді элементтердің таралымы туралы түсініктеме беру 2. Адам ағзасындағы олардың қызметі және маңызы 3. Биогенді элементтердің жетіспеушілігінен келіп шығатын аурулар Тақырыптың мақсаты:

3 слайд

4 слайд
Биогенді элементтер дегеніміз не?

5 слайд

6 слайд
БИОЭЛЕМЕНТОЛОГИЯ қандай сала?

7 слайд

8 слайд
Тірі ағзалардағы элементтер мөлшеріне қарай нешеге бөлінеді?

9 слайд

10 слайд
Нәруыздардың құрамындағы элементтердің пайыздық мөлшері

11 слайд

12 слайд
Адам өміріне қажетті химиялық элменттерді ата..

13 слайд

14 слайд
Кальций жетіспесе адам ағзасында қандай өзгеріс болады?

15 слайд

16 слайд
Сүйек ұлпасындағы фосфордың пайыздық мөлшері...

17 слайд

18 слайд
Ұлпалардағы тотығу реакциясын жылдамдататын элемент

19 слайд

20 слайд
Бұл элемент жетіспесе адам қаназдық ауруына ұшырайды?

21 слайд

22 слайд
Макроэлементтер дегеніміз не?

23 слайд

24 слайд
Макроэлементтер дегеніміз не?

25 слайд

26 слайд
Токсиндік металдар деп аталатын элменттер...

27 слайд

28 слайд
Адам ағзасының 65- 70 % -ын құрайды...

29 слайд
 тірі  организмдердің құрамында үнемі болатын химиялық элементтер.  Олар витаминдердің, белоктардың гормондардың құрамында белгілі бір тәртіппен, тек сол затқа ғана тән заңдылықпен орналасады.Мысалы азотты (N)алатын болсақ белоктың структурасын құрайтын ең маңызды биогенді элемент.  Мысалға көміртекті С де айтуға болады,ол тірі ағзадағы майлар мен көмірсулардың құрамын құрайтын ең басты элемент. Биогенді әлементтер

30 слайд
• Медицинаға қатысты биохимияның бөлек   БИОЭЛЕМЕНТОЛОГИЯ деген үлкен саласы бар. • Биоэлементология химиялық элементтердің тірі организмдердің тіршілігіне әсер етуін зерттейтін биохимияның  үлкен бір бөлігі десе де болады.

31 слайд
Ақуыз, көмірсу және май алмасу үшін – Mo, Fe, V, Co, W, B, Mn, Zn. Ақуыз синтезіне – Mg, Mn, Fe, Co, Cu, Ni, Cr. Қан жасауға – Co, Cu, Mn, Ni, Zn. Тыныс алуға – Mg, Fe, Cu, Zn, Mn, Co. Микроэлементтер.

32 слайд
   топырақта ,  тау жыныстарында , қазба  көмірлерде ,  табиғи  және  минералды суларда ,  организмдерде  (аз мөлшерде 0,01 – 0,1% не одан төмен) кездесетін  химиялық элементтер .  Микроэлементтерге  Al ,  Fe ,  Cu ,  Mn ,  Zn ,  Mo ,  Co ,  І , т.б. жатады. Олар бірқатар  ферменттердің , витаминдердің ,  гормондардың ,  тыныс алу пигменттерінің  құрамына кіреді. Микроэлементтер

33 слайд
 Микроэлементтер  адам ,  жануар  және  өсімдік   тіршілігіне  өте қажет. Микроэлементтердің артық не кем болуы  организмдегі   зат алмасу  процесін бұзады.  Микроэлементтер  өсімдіктің   организміне   топырақпен , ал  жануарлар  мен  адам организміне  тамақпен ауысады.  Микроэлементтер бойдың өсуіне ( жануарларда  –  Mn ,  Zn ,  І ),  қанның  түзілуіне ( Fe ,  Cu ,  Co ), т.б. әсер етеді. Егер  өсімдік құрамында  бор  болған жағдайда ол  азот ,  фосфор  және  калийді  жақсы сіңіреді.  Бор  жетіспегенде  өсімдік тұқымы  нашарлайды, әр түрлі ауруларға шалдығады

34 слайд
* Кальций – тірек ұлпасының негізгі элементі. Кальций жетіспеген жағдайда сүйектер әлсіз нәзіктенеді, тіс пен шаш өсуі баяулайды, тырнақ пластинкаларында ақ дақтар пайда болады, тістер де осал сынғыш әлсіз болады. Кальцийге қажеттілік: ер адамға 400 мг жеткілікті, ал 50 жастан жоғарыларға, жүкті және балалы әйелдерге, жасөспірімдерге – 1000-1500 мг күніне қажет болады. * Негізгі кальцийдің көзі сүт пен ірімшік деп есептелінеді.

35 слайд
рыба - это ценный источник минералов: калия, кальция, железо, фосфора, серы и йода, витаминов В 6 и D 3

36 слайд
ЙОД ЖЕТІСПЕУШІЛІГІНЕН ШЫҒАТЫН ЭНДЕМИКАЛЫҚ ЗОБ АУРУЫ.

37 слайд
CU ЖЕТІСПЕГЕН КЕЗДЕ ЦЕРРОЗ АУРУЫ ШЫҒАДЫ

38 слайд
F ЖЕТІСПЕГЕНДЕ ТІСТІҢ КАРИЕС АУРУЫ КЕЛІП ШЫҒАДЫ

39 слайд
AS , SE ЖЕТІСПЕГЕН КЕЗДЕ БРОНЗА АУРУЫ КЕЛІП ШЫҒАДЫ

40 слайд
І- топ ІІІ-топІІ-топ

41 слайд
Тапсырмал ар

42 слайд
Берілген элементтер бойынша постер арқылы қорғау Берілген элементтер бойынша фронтальды сұрақтарға жауап беру Қорытынды: берілген элементтер бойынша есептер шығару

43 слайд
Кальци й Темір ЙодІ- топ ІІІ-топІІ-топІ-тапсырма

44 слайд
ІІ- деңгей. Фронталь ды сұрақтар

45 слайд
Мен күміс түсті металмын Өмір бойы керегіңе жете алдым. Мен ақ бор, әктас, мәрмәр, ғанышпын Тіршілікке қажет металл аталдым. Қыртысында жердің менде кездесем, Артық болмас «жер металы мен десем», Ғарыштағы ракетада, ұшақтан, Қолтаңбамды табасың сен іздесең. Жануарлардың бақалшағы, қаңқасы, Жер бетінің минералы әр тасы Сан құрылыстың сәулеті, негізі, Қаланады менен ғана ойланшы.... (кальций) «Сырларым бар химиктерге аян, таба алсаң қасиетімді етем баян» дегендей кальций және қосылыстары туралы жұмбақтар шешу арқылы «Мен кіммін?» ойыны ойналып сабақтың тақырыбын табамыз.

46 слайд
2. Сыныптан бір шықпайды, Тимесең жұқпайды. Жәрдемінсіз бұл заттың, Оқушы сабақ ұқпайды..... (Бор, СаСО 3 ) 3.Мұғалімнің бірінші керегі, Ол жоқ болса, қайда дер еді. Формуласын бұл тұздың, Қане кім айтып береді..... (СаСО 3 )

47 слайд
Жұмбақ тас (химиялық жұмбақ) Жаздың жаңға жайлы күндерінің бірінде Алмас шопан атасының үйіне демалуға келеді. Көмекші немересінің келгеніне атасы қатты қуанады. Бір күні қой жайып жүріп, Алмас қара тас тауып алады. Онымен сурет салып көреді де қара із қалдыратынын байқады. Түсте от жағып, сүт пісіріп ішіп, маужырап ұйқысы келеді. Бала ұйықтап кеткенде қолындағы тасы сусып, отқа түсіп кетеді. Тас от алып түтінденеді. Осы кезде жауған өткінші жаңбыр түтінді жерге сіңдіреді. Одан ауыр әкті су ағады. Жарқырап күнде шықты. Күн сәулесінің жылуынан әр жерде әкті су, ұзақ кепкен ақ тастар шашылып жатады. Оянған Алмас жаңбырдың қара тасты ақ тасқа қалай айналдырғанын көріп таң тамаша болады. Ақ тасты алып жерге жазып, сызып көреді. Оның да өзіндік ізі бар. Қара тас не ? Ақ тас қалай пайда болды?

48 слайд
(С→СО 2 →Н 2 СО 3 → Са(НСО 3 ) 2 → СаСО 3 )

49 слайд
ІІІ-деңгей. Есептер шығару. 1-топ: Көлемі 1 л суға массасы 200 г кальций қосқанда түзілген кальций гидроксидінің массалық үлесі (%) 2-топ: Құрамында 92% кальций карбонаты бар 200 г әктасты өртегенде бөлінетін көмірқышқыл газының (қ.ж.) көлемі (л) 3-топ: Массасы 5,4г алюминийді еріту үшін қанша 10%-қ тұз қышқылының массасы қажет?

50 слайд
Шешуі: Са + 2Н 2 О → Са(ОН) 2 + Н 2 М(Са) = 40 г/моль М (Са(ОН) 2 ) = 74 г/моль х г Са(ОН) 2 ----- 200 г Са 74г Са(ОН) 2 ---- 40 г Са m(ертінді) = 1000 г + 200 г = 1200 г

51 слайд
Шешуі: СаСО 3 →СО 2 ↑ + СаО М(СаСО 3 ) = 100 г/моль m (СаСО 3 ) = ν · М (СаСО 3 ) = 1 моль · 100 г/моль = 100 г V m = 22,4 л/моль V (CО 2 ) = ν · V m = 1 моль · 22,4 л/моль = 22,4 л m(СаСО 3 ) = 200 г · 0,92 = 184 г 184 г СаСО 3 ---- х л СO 2 100 г СаСО 3 ---- 22,4 л СO 2 Х = 41, 216 л

52 слайд
Бер: m(l)=5.4г        Шешуі:  5.4г      x     W(HCl)=10%                             2Al + 6HCl= 2AlCl3 +3H2↑        54г/моль  219г/моль т/к: m(HCl)=?A                                                                           x= 5.4*219/54=21.9г                                                    21.9г — 10%                                                      x — 100%                      x= 219г

53 слайд
Қорытындылау 1) Бүгінгі сабақта маған не ұнады... 2) Қандай қиындықтар болды? 3 ) Мен үйренгім келеді ...

54 слайд
Үй тапсырмасы: Күміс түсті ақ металл су бикешті ұнатып қалады. Олар бір – біріне қатты ғашық болады, бірақ металдың күшті сұйық күзетшісі күзетіп, отырады., ал сұйық үшін судың құны жоқ еді. Бір күні ойда жоқта металл сумен кездесіп, қуаныштан су құшағына алтындай аптап жалынмен енеді. Олардан әдемі, сүйкімді бикеш дүниеге келеді. Бұл бикешкеде бірнеше жігіттер табынады. Бикеш бір жігітпен кездескенде, мылқау болып сазарады. Екіншісімен кездескенде жүрегі жарыла жаздап қуанып, ұялғаннан беті күлгін тартады. Сонымен осы жігітке үйленеді. Есептегі белгісіз металл, оның күзетшісі, дүниеге келген бикеш және бикешке ғашық жігіттердің есімін табуға беру.  

55 слайд
Назар аударып тыңдағандарыңызға рахмет !