Адамгершілік

1 слайд

2 слайд
1940 жылы 2 ақпанда  Семей облысының Шүбартау ауданында туған. 1962 жылы Қазақ мемлекеттік университетінің филология факультетін 1965 жылы Қазақ мемлекеттік университетінің филология факультетін аспирантурасын 1965 жылы бастап "Қазақ әдебиеті" газетінде бөлім меңгерушісі 1967-1971 жылдары "Жазушы" баспасында бас редактордың орынбасары, Қазақ КСР Ғылым академиясының М.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтында аға ғылыми қызметкер болып істеген, Мәскеуде М.Горький атындағы Әдебиет институтында қазақ фольклоры мен қазақ әдебиеті тарихы бойынша арнайы лекциялық курстар жүргізді. 1983-1984 жылдары еркін шығармашылық қызметте 1984-1986 жылдары "Жазушы" баспасының бас редакторы. 1988 жылдан бері "Жұлдыз" журналының бас редакторы.

3 слайд

4 слайд
• “ Алдаспан” • “ Бес ғасыр жырлайды” • “ Ай, заман-ай, заман-ай” атты жыраулар шығармаларының  антологиясын  құрастырып, жарыққа шығарды.

5 слайд

6 слайд
• “ Ғасырлар бедері” • “ Қазақ тарихының әліппесі” зерттеу еңбектері қазақ тарихының 500 жылдық кезеңін қамтиды. Мағауин “Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиет” (1992) оқулығы мен хрестоматиясының (1993), т.б. оқу құралдарының авторы. Қаламгер шығармалары бірнеше шет тілдерге аударылған. Ол “Түркі дүниесіне қызмет” халықаралық сыйлық лауреаты (1997).

7 слайд

8 слайд
Мұхтар Мағауиннің «Шыңғыс хан» кітабы

9 слайд
«Аласапыран» роман-дилогиясы – сондай аз асылдарымыздың бірі, жай бірі ғана емес, бірегейі. Мағауиннің әйгілі осы туындысы туралы Қабдеш Жұмаділов қысқа ғана «Аласапыран» қазақ прозасындағы ұлы романдардың бірі» деп түйгені бар.  «Аласапыран» – әлімсақтың ертегісін қозғайтын емес, бүгінгі шындықтың өзегін аршитын ұлағатты шығарма. 

10 слайд
Мұхтар Мұқанұлы Мағауин «Аласапыран» романында ХVІ ғасырда билік құрып тұрған Тәуекел ханның кезеңі қазақ тарихындағы ең бір ауыр кезең болғанын, ең зұлмат жауы – Бұхар ханы Абдолла болғанын, осы жаудың қазақ жеріне маза бермей, астана болған қалаларымыз Түркістан мен Сауранды басып алғандығын тарих жылнамаларына сүйене отырып, шындықпен бейнелейді.  

11 слайд
«Аласапыран» – қайталанбас қазына, үздік үлгі болып қала бермек. Бар ілтипан романның сан салалы көркемдігіне ғана тіреліп тұрған жоқ. Қиял-ғажайып ертегідей қым-қуыт, соны әрі көне, астарлы әрі өзгеше тақырыбында. Күрделі болмысы, терең ой жүйесінде. Осының бәрін жиып қойғанда, тар кезеңде - отарлық заманда жарыққа жол табуында. Ең ғажабы да - осы.  Қаламгер өзгеше тағдырлы қазақ сұлтаны Ораз- Мұхамедке қатысты нақты тарихи деректерге университеттің соңғы курсы - 1961-62-жылдарда ұшырасса керек. Қазақтың, түрік-моңғол халықтарының тарихына қатысты, мүмкін болған әдебиеттің бәрін саралап біткен, әлем тарихын толық байыптаған кезі.

12 слайд
Сонау Алтын Орда, Ноғайлы дәуірінен бергі қазақ хандығының тарихын терең зерттеген Мұхаңның мол білімі мен суреткерлік шеберлігі «Аласапыранда» жақсы үйлесім тапқан. Жазушы сізді көне тарихқа, есте жоқ ескі оқиғаларға алып кетеді. Көз алдыңыздан ХVІ ғасырдағы қазақтың азат даласы, Сібірдегі Көшім хандығы, мұнаралы Мәскеудегі орыс патшалығы ретімен тізіліп өтіп жатады. Хан ордасы деген не? Хан кім, қалға кім? Алаш бегі, ұлыс бегі деген кімдер? Батыр, би, сұлтан, оғлан дегендер не міндет атқарады? Олардың ішер асы, киген киімі, асынған қару-жарағы қандай? Разы болатынымыз, жазушы осы сұрақтардың ешқайсысын айналып өтпей, белінен баспай, білгірлікпен дәл суреттейді.

13 слайд
Сондай-ақ сол дәуірдегі Ресей патшалығының ішкі- сыртқы саясаты, таяу болашақта Шығыс Еуропа мен жарты Азияның қожасына айналғалы тұрған елдің жан- жаққа өлермендене созған ашқарақ қолы, Мәскеудегі тақ үшін тартыс, бәрі-бәрі де романда да өз бейнесін тапқан. Сүйсінерлігі, осыншама мол материалды қамтыған қос томды кесек шығарманы оқығанда, шұбалаңқылық, не оқиға селкеулігі сезілмейді. Себебі соның бәрі де бас қаһарман Ораз-Мұхамед тағдырына қатысты түрде, негізгі желіге көгенделіп берілген. 

14 слайд
Белгілі ғалым, ақын Асқар Егеубаев былай деген: «Батыс-шығыс тарихын, эстетикасын, қазіргі даму диалектикасын жете зерделеген, туған халқының кешегісі мен бүгінгісін жан-тәнімен ұққан, этнографиялық-экологиялық қасірет, қасиеттерін түйсінген қаламгердің «Аласапыран» дилогиясы осы бір тарихи желідегі түйінді туындысы. «Аласапыранды» басқа тарихи шығармалардан даралайтын, оқшаулайтын белгі-бедердің бірі – стилистикасы. Автордың тарихи материалды ғана емес, түркі әдебиетінің ішкі сырларын саралап сіңіріп, қандас рухани қазына қойнауынан бүгінге әкелуінде. Әсіресе ел суреттерін, психологиялық параллельдерді жеткізген тұстағы эмоциалды, экспрессивті қатарлар ерте дәуірдегі жыраулар толғамдарының бүгінгі ұшқындарындай.