Ахмет пен Міржақып 9-сынып

1 слайд
Қазақ тілі мен әдебиеті 9- сынып Бөлім: Алаш идеясы мен қайраткерлері Сабақ тақырыбы: Ахмет пен Міржақып Әзірлеуші: Сатимова Айнур Кайрмухановна Маңғыстау облысы Түпқараған ауданы А.М.Горький атындағы мектеп-лицейі қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі

1 слайд

2 слайд
Сабақ мақсаты : - поэзиялық шығармадағы автордың ойы мен көтерген мәселені анықтап, оқырманға әсерін жеткізіңіз; - жазба жұмыстарында (мезгіл бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастырыңыз.

2 слайд

3 слайд
Сіздер өткен сабақтарда «Алаштың бес арысы» туралы мәлімет алдыңыздар. Бес арыс туралы не айта аласыз? КІРІСПЕ БӨЛІМ «Ой шақыру»

3 слайд

4 слайд
НЕГІЗГІ БӨЛІМ   Бүгінгі сабақтың тақырыбы бойынша берілген жаңа сөздермен таныс болайық   Жаңа сөздер: мазақ - насмешка ақталу - оправдываться бодандық - подчиненность

4 слайд

5 слайд
Тыңдалым Ахмет Байтұрсынұлы 1872 жылы қазіргі Қостанай облысы Жангелдин ауданы Сарытүбек ауылында туған. Ұлт-азаттық қозғалыстың жетекшісі, мемлекет қайраткері, ақын, публицист, қазақ тіл білімі мен әдебиеттану ғылымдарының негізін салушы, ғалым, ұлттық жазудың реформаторы, ағартушы. А.Байтұрсынұлы Торғайда, Орынборда білім алғаннан кейін Ақтөбеде, Қостанайда, Қарқаралыда орыс-қазақ мектептерінде сабақ берген. 1909 жылы халқын бодандықтан құтқару жолындағы саяси белсенділігі үшін Семей түрмесіне жабылады. 1910 жылы Орынборға жер аударылып, сонда 1917 жылға дейін болады. Өзінің сенімді достары - Ә.Бөкейханов, М.Дулатұлымен бірге 1913 жылдан бастап «Қазақ» газетін шығарып, жұмысына жетекшілік етті. Ресейде патша билігі құлағаннан кейін Алашорда үкіметін құру үшін бар күшін салды. Большевиктерді мойындамай, қарсы шықты. 1921-1928 жылдары Қазақ халық ағарту институтында сабақ берді. 1929 жылы 2 маусымда тұтқынға алынып, Ресейдің солтүстік облыстарына жер аударылды. Кейін босап шыққанмен, 1937 жылы қайтадан қамауға алынып, атылған.

5 слайд

6 слайд
Міржақып Дулатұлы (1885-1935) – қазақтың аса көрнекті ағартушысы, қоғам қайраткері, ақын, жазушы, көсемсөз шебері, Алаш қозғалысының негізін қалаушы. Туған жері - Торғай уезі, Сарықопа облысының бірінші ауылы (қазіргі Қостанай облысының Жангелді ауданына қарасты Қызбел ауылы). Әкесі - Дулат балаларын жастайынан оқуға береді. Алғшқыда бала Міржақып ауыл молдасынан оқып, хат таниды. Молдадан екі жыл оқығаннан кейін, 1897-1902 жылдары ауыл мектебінде орысша оқытатын Мұқан мұғалім ұлы ағартушы Ыбырай Алтынсарин іргетасын қалаған оқу орнының, дәлірек айтқанда, Торғай қаласындағы уездік орыс-қазақ мектебінің түлегі болатын. Өз шәкірттеріне де ол осы рухта тәлім- тәрбие, терең білім береді. Міржақып 1913 жылы Ахмет Байтұрсынұлымен бірге «Қазақ» газетін шығарып, басылымның бұдан кейінгі жұмысына белсене араласады. 1920 жылы Ташкентке келіп, сондағы «Ақ жол» газетінде қызмет атқарады. 1922 жылы жазықсыз қамауға алынады да, он жылға сотталып, 1935 жылы айдауда қайтыс болады. Халқымыздың қос ардақтысы, алаш көсемдері- Ахмет пен Міржақып 1988 жылы ақталып, есімдері халқына қайта оралды .

6 слайд

7 слайд
НЕГІЗГІ БӨЛІМ 1-тапсырма «Сөзден – сөйлем» әдісі Берілген жаңа сөздерді қолдана отырып, мәтін мазмұны негізінде (мезгіл бағыныңқы сабақтас) құрмалас сөйлем құрастырыңыз.

7 слайд

8 слайд
Бағалау критерийі: жазба жұмыстарында (мезгіл бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастырыңыз. Дескриптор: - тақырып бойынша жаңа сөздерді қолданыңыз; - мезгіл бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемдер құрыңыз.

8 слайд

9 слайд
Мезгіл бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем Мезгіл бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем- бағыныңқы сөйлем басыңқы сөйлемдегі ойдың мезгілін білдіретін құрмаластың түрі. Сұрақтары: Қашан? Қашанға шейін? Қашаннан бері? Қай кезде?

9 слайд

10 слайд
А.Байтұрсынов Орынборға жер аударылған кезде, өзінің достарымен бірге «Қазақ» газетін шығарды. Осы газетті шығару жұмысы басталысымен, М.Дулатов басылымның жұмысына белсене араласты. Алаш ардақтылары жазықсыз қамауға алынғаннан кейін, олардың шығармаларының таралуына тыйым салынды. Жауабын тексеріп көрейік

10 слайд

11 слайд
2-тапсырма «Ашық микрофон» әдісі М.Дулатовтың «Оян, қазақ!» өлеңін оқып, автордың ойын анықтаңыз. Берілген кесте бойынша сұрақтарға жауап жазыңыз. Кім? Не істе? Қандай? Кімнен? Түйін          

11 слайд

12 слайд
Бағалау критерийі: шығармадағы автордың ойы мен көтерген мәселені анықтап, оқырманға әсерін бағалаңыз. Дескриптор: - жастардың іс-әрекетін табыңыз; - автордың ойын анықтаңыз; - өлеңнің идеясын ашып, дәлел келтіріңіз.

12 слайд

13 слайд
Оян, қазақ! Көзіңді аш,  оян қазақ , көтер басты, Өткізбей қараңғыда бекер жасты. Жер кетті, дін нашарлап, хал арам боп, Қарағым, енді жату жарамас-ты. Найзаменен түртсе де, Жатырсың, қазақ, оянбай. Мұнша қалың ұйқыны Бердің бізге, ой, Алла-ай! Бар ма екен біздей ғафыл жұрт? Атырафқа көз салсақ. Көзі іскенше ұйқыға Келе жатқан тоя алмай? Етемін үміт жастардан, Жаңа гүл шашқан бақшадай. Мұрадын оңай кім табар, Жар салып жұртқа қақсамай? Халыққа, жастар, басшы бол! Қараңғыда жетектеп. Терең судан өтер ме, Мың қойды серке бастамай? М.Дулатов

13 слайд

14 слайд
Кім? Не істе? Қандай? Кімнен? Автордың ойы (түйін) қазақ қарағым жұрт көзіңді аш Оян, қазақ! ғафыл жұрт қалың ұйқы жаңа гүл шашқан бақшадай жастардан Жастықты құр өткізбей, көзі іскенше ұйықтамай, қараңғыда өмір сүрмей, гүл шашқан бақшадай, өсіп келе жатқан жастарға қазақ халқыңа басшылық ет, надандықтан арыл, көшбасшы бол! – деп өсиет айтады.Жауабыңызды тексеріңіз

14 слайд

15 слайд
ҚОРЫТЫНДЫ БӨЛІМ «Эйлер шеңбері» әдісі Ахмет Байтұрсынұлы мен Міржақып Дулатұлы халық арасында «Ахаң мен Жақаң» деп қатар аталады. Екі тұлғаны біріктіріп тұрған ұқсастық пен айырмашылықты табыңыз.

15 слайд

16 слайд
Жауабыңызды тексеріңіз   - Ұлт азаттық қозғалыстың , жетекшісі мемлекет , , қайраткері ақын , публицист қазақ тіл білімі мен әдебиеттану ғылымдарының негізін , , салушы ғалым ұлттық , жазудың реформаторы ағартушы Ұстаздық қызмет , - атқарды әділет , сіздікпен күресті қазақ халқын , оқуға білімге , шақырды егемендік , жолында күресті « » Қазақ газетінде бірге қызмет атқарды Қазақтың аса көрнекті , ағартушысы , қоғам қайраткері , , ақын жазушы , көсемсөз шебері Алаш қозғалысының негізін қалаушы

16 слайд

17 слайд
Үй тапсырмасы «Алаш көсемдерімен кездессем...» тақырыбында ойтолғау жазыңыз.

17 слайд

18 слайд
Бағалау критерийі: Алаш көсемдерінің шығармаларындағы автордың ойы мен көтерген мәселесін анықтап, оқырманға әсерін жеткізіңіз. Дескрипторы: - Ойтолғау жазыңыз; - Ойыңызды нақты мысалдармен дәлелдеңіз.

18 слайд

19 слайд
Түйін:   Алыстан алаш десе, аттанамын, Қазақты қазақ десе, мақтанамын. Болғанда атам қазақ, шешем қазақ, Мен неге қазақтықтан сақтанамын! - деп М.Дулатов ұлтын оятып, жиырма жасында ұрандаған болса, Ахмет Байтұрсынұлы: «Басқа халықтан кем болмас үшін біз бай, күшті, білімді болуымыз керек. Бай болу үшін кәсіп керек, күшті болу үшін бірлік керек, білімді болу үшін оқу керек, осы керектердің жолында жұмыс істеу керек», – деп, болашақ жастарға үндеу тастап, Сіздерден зор үміт күткен!

19 слайд

20 слайд
Сау болыңыздар!    

20 слайд