Альдегидтер мен кетондар

1 слайд
Сыныбы: 11Альдегидтер мен кетондар

2 слайд
1.Фенолдар дегеніміз не: 2.Бір атомды фенолды басқаша қалай атайды; 3. 1,4 дигидроксибензолдың кездисоқ (басқаша ) атауы қалай; 4.Фенолдың азот қышықылымен әрекеттесуі барысында түзілетін сары түсті қопарылғыш заттың атауы қалай; 5.Фенил радикалының формуласы қандай;

3 слайд
1.Карбол қышқылы 2.Гидрохинон 3.Пикрин қышқылы 4.С 6 Н5 5.ІІ топ

4 слайд
Сабақтың мақсаты: а) Білімділігі : Карбонилді қосылыстар. Карбонил тобы. Альдегидтер мен кетондар және карбонил тобының құрылысы, қосылу, тотығу, орынбасу, полимерлену, поликонденсациялану реакциясы туралы түсініктерін тереңдету б) Дамытушылығы: Карбонил тобының құрылысын, ондағы химиялық байланыс (π – байланыс) туралы білімін дамыту. в) Тәрбиелілігі: Салыстыруға, өздік пікір айтуға тәрбиелеу. Альдегидтердің тұрмыста алатын орнын маңызын түсіндіру, қоршаған ортаға, табиғатқа жауапкершілікке тәрбиелеу.

5 слайд

6 слайд

7 слайд
Карбонил тобы * Альдегидтер мен кетондар құрамында >С=О карбонил тобы болады. Альдегидтерде карбонил тобы бір радикалмен және сутек атомымен, ал кетонда карбонил тобы екі радикалмен байланысқан. C n H 2n O Альдегидтер O R 2R 1 КетондарЖалпы формуласы – С – ‖ О Альдегид тобы

8 слайд
Альдегидтер Ароматты ҚанықпағанҚаныққан Пропион альдегиді Акролеин альдегиді БензальдегидСН 3 – СН 2 – С О Н СН 2 ═ СН 2 – С О Н С 6 Н 5 – С О Н

9 слайд
Атаулары – халықаралық атаулар жүйесі бойынша көмірсутектің атына – аль деген жалғау қосып атайды. 3,4 - диметил пентан аль 3- метил бутан альӨзің оқып көр: 1 2345 1) СН 3 – СН 2 – СН 2 – СН 2 – С О Н СН 3 СН 3 2) СН 3 – СН 2 – СН 2 - С О Н СН 3

10 слайд
Кетондарды – халықаралық атау бойынша карбонил тобының орнын көрсетіп, көмірсутектің атына – он деген жалғау қосып атайды. 4 3 СН 3 – СН 2 –С – СН 3О 2 1 Бутанон-2 Кетондарды карбонил тобымен байланысқан радикалдардың атымен атайды. СН 3 – СН 2 –С – СН 3О метил этил кетон

11 слайд
Карбонил тобының құрылысы Карбонил тобындағы көміртек атомы sp 2 - гибридтенген. Онымен байланысқан атомдар бір жазықтықта жатады. Арасындағы бұрышы 120 0 . Карбонил тобының қос байланысы алкендердегі сияқты бір σ (сигма) және бір π-байланыстан тұрады. Бұндағы қос байланыс электртерістігі әртүрлі атомдар арасында түзілген. Карбонил тобындағы электрон тығыздығы электр терістігі жоғары оттекке қарай ығысқан. Сондықтан полюстену пайда болады.

12 слайд
Алынуы: 1.А) Өнеркәсіпте альдегидтерді ауадағы оттекпен көмірсутектерді тотықтырып алады. Құмырсқа альдегиді Б) Этиленді тотықтырып сірке альдегидін алады. Сірке альдегидіМетан 2C 2 H 4 + O 2 (ауа) →2СH 3 –C + H 2 OO НөршCH 4 + O 2 (ауа) →H – C + H 2 OO Нtº, өрш

13 слайд
2. А) Біріншілік спирттер тотыққанда альдегид түзіледі. СН 3 СН 2 СН 2 ОН → СН 3 СН 2 – С + Н 2 О Пропанол-1 пропаналь O Н Б) Екіншілік спирттерді тотықтырғанда, кетондар түзіледі. «Альдегид» деген атау «алкагольді дегидрлеу» дегеннен шыққан. СН 3 –СН – СН 3 → СН 3 –С – СН 3 + Н 2 ООН О [O] Пропанол-2 пропанон (ацетон)Алынуы: [O]

14 слайд
Алынуы: 3.Спирттерді дегидрлеу арқылы алу С 2 Н 5 ОН → СН 3 СНО + Н 2 ↑ М. Г. Кучеров 1881жылы ацетиленнен ацетальдегидті алуды ашты. Бұл әдіс өнеркәсіпте ацетальдегид алу үшін қолданып келді. Соңғы уақытта өршіткі ретінде зиянды сынап тұзы қолданылатындықтан бұл әдіспен алынбайды.4. Ацетиленнің сумен әрекетесуінен сірке альдегиді алынады. Бұл М.Г.Кучеров реакциясы. HC ≡ CH + H 2 O → СH 3 CНOHgSO 4 , 300ºC

15 слайд
Ацетилен гомологтары, мысалы, пропинді гидратациялағанда кетон (ацетон) түзіледі, су Марковников ережесі бойынша қосылады:Алынуы:

16 слайд
6. Метанолды катализдік тотықтыру арқылы құмырсқа альдегиді алынады. СН 3 ОН + CuO → H – COH + Cu↓ + H 2 O Метанол Қара түсті альдегид қызыл түсті5. Альдегидтерді көмірсутектердің галоген атомдары бір көміртекте орналасқан дигалоген туындыларын гидролиздеп алуға болады:Алынуы:

17 слайд
Альдегидтер тыныс жолдарын, көз қабықшаларын тітіркендіреді, жүйке жүйесіне зиянды әсерін тигізеді. Физикалық қасиеттері 1) Н – СОН Газ 2) С 2 – С 5 Сұйық 3) С 5 – жоғарығылары Қатты Молекулалық массасы өскен сайын t балқу < t қайнау С 1 — С 8 -ге дейін өткір иісті болады.Суда ерігіштіктері де біртіндеп радикалдағы көміртектің саны артқан сайын кемиді. Спирттерден өзгешелігі сутектік байланыс

18 слайд
Альдегидтер мен кетондар түрлі органикалық қосылыстарды алуға қажетті шикізат ретінде химиялық синтезде кеңінен қолданылады. Біздің күнделікті өмірімізде альдегидтер мен кетондардың көптеген түрін кездестіреміз. Олар мынадай салаларда қолданылады: биологиялық түрлерді сақтауда, желім, бояу, ламинат өндірісінде, тыныштандырғыш препараттарды дайындауда, ауыл шаруашылық дақылдарын қорғауда, парфюмерия өнеркәсібінде. * Альдегидтер мен кетондардың қолданылуы

19 слайд
Құмырсқа алъдегиді (формальдегид немесе метаналь) өткір иісті газ.Карбонилді қосылыстардың жеке өкілдері және олардың қолданылуы Өндірісте формальдегидті катализатор қатысында метанды немесе метанолды тотықтырып алады. Қолдануы. Формальдегидтің 40%-тік ерітіндісін формалин деп атайды. Формалин дезинфекциялағыш зат ретінде кеңінен қолданылады. Құмырсқа альдегиді фенолформальдегид шайырын, карбамидті шайыр, органикалық бояулар, қопарылғыш заттар, лактар алуда, анатомиялық препараттарды консервациялауға, дезинфекциялауға, дәрі-дәрмек алуға және тері илеу өндірісінде қолданылады

20 слайд

21 слайд
Альдегид тобын көрсет Кетон тобын көрсет CH3CHO этаналь Диэтилкетон CH3CH2COCH2CH3 CH3CH2CH2CHO бутаналь HCHO метаналь Метилэтилкетон CH3CH2-CO-CH3 CH3CH2CHO пропаналь Ацетон CH3-CO-CH3Топтық жұмыс

22 слайд
Сұраққа жауап беру. а. Карбонилді қосылыстар дегеніміз не? ә. Альдегидтерді қандай әдістермен алады? б. Альдегидтер мен кетондар деп қандай қосылыстарды айтады? Мысал келтіру. в. Альдегидтерге қандай химиялық реакциялар тән? г. Алдегидтердің қолданылу салаларын ата?Сабақ бекіту