Алғашқы адамдардың өмірі. Презентация (слайд) 5-сынып

1 слайд
Қазақстан тарихы 4 кезеңге бөлінеді: 1)Ежелгі Қазақстан 2)Орта ғасырлардағы Қазақстан тарихы 3)Жаңа заман тарихы 4)Қазіргі заман Қазақстан тарихы

1 слайд

2 слайд
•Антропология – адамның дене бітімін, тұрпатын анықтайтын ғылым. •Австралопитек – епті адам. •Питекантроп – «тік жүретін адам» •Синантроп – «қытай адамы». •Неандертальдық – питекантроптан кейін өмір сүрген адам. •Кроманьондық – саналы адам.

2 слайд

3 слайд
•Алғашқы адамдар •Кения жеріндегі Олдувай шатқалынан (Африка) табылған. •Бұдан 1 млн 750 мың жыл бұрын өмір сүрген. Австралопитек «епті адам» •Алғашқы адамның кәсібі терімшілік пен аңшылық болды. •Баспаналары – үңгірлер. •Ертедегі адамдардың ұжымы тобыр деп аталады.

3 слайд

4 слайд
Тас дәуірі адамдары Қазақстан аумағын алғашқы адамдар бұдан шамамен 1 млн.жыл бұрын қоныстана бастады. Қазақстанда палеолит дәуірінде алғаш өмір сүрген адамдар питекантроп замандастары болған.

4 слайд

5 слайд
ПИТЕКАНТРОП •Қолы мен аяғы қазіргі адамдарға ұқсас болды, бірақ бас сүйегі құрылысында елеулі айырмашылықтар орын алды. Оның жақ сүйегі үлкен, маңдайы жазық және желкесі шығыңқы болған. Сөйлеу қабілеті байқалған. •Археологиялық ескерткіштері: Батыс Қазақстандағы Шақпақата, Оңтүстіктегі Тәңірқазған мен Бөріқазған тұрақтары жатады. •Алғаш рет 1891 жылы Ява аралынан табылды. •Бұдан 1 млн жыл бұрын өмір сүрген. •Адамзат дамуында бұдан кейінгі сатыда Солтүстік Қытайдан табылған синантроп (“Қытай адамы”) тұрады. Синантроп бұдан 500-200 мың жыл бұрын өмір сүрген. •Питекантроп пен синантропты “тік жүретін адам” деп атайды.

5 слайд

6 слайд
НЕАНДЕРТАЛЬ АДАМЫ •Ми көлемі питекантропқа қарағанда үлкен болған, кейбіреулерінде қазіргі кездегі адамның ми көлеміне дейін жеткен (1200-1600 см³) •Басы еңкіш, мойны қысқа, ал тістері аса ірі болған, сөйлеу қабілеті толық қалыптаспаған. •Жер бетінде Жерлеу дәстүрін орындаған және о дүниеде өмір бар деп сенген. •Тастан, сүйектен, ағаштан құралдар жасай білген, шақпақ тастармен от жағуды үйренген. •Алғашқы еңбек құралдары қазғыш таяқ, үшкір тас, шоқпар •Алғаш рет неандерталь Германия жерінен табылған. •Шамамен 100-35 мың жыл бұрын өмір сүрген. •1938 жылы Өзбекстанның Тесіктас үңгірінен неандерталь баланың сүйегі табылды.

6 слайд

7 слайд
КРОМАНЬОНДЫҚ АДАМЫ •«Саналы адам» •Алғаш табылған жер Кро-Маньон үңгірі (Франция) •Бұдан 40-35 мың жыл бұрын өмір сүрген. •Тұрпаты қазіргі адамның тұрпатына барынша ұқсас болды. •Бойы ұзын, маңдайы жазық болды. •Кроманьон адамымен өнердің, салт-жоралардың қалыптасуын, тілдердің дамуы мен техникалық прогресті байланыстырады. •Тік жүруді, анық сөйлеуді меңгеріп, сөздік қорын жетілдіріп отырды. •Аң аулау ісін жетілдірді. •Табиғи жағдайларға бейімделген баспаналарды салуды білген. •Қазақстанның барлық аймағында тұрған. •Белгілі ескерткіштері: Ш.Уалиханов атындағы тұрақ, Майбұлақ, Ешкітау, Шульбинка, Батпақ 7 және т.б

7 слайд

8 слайд
Адамдардың алғашқы бірлестігі тобыр деп аталады •Олар бір жерде тұрақтамаған. •Олар жеуге жарамды өсімдіктері мол және жануарлары көп аймақтарды іздеп, бір жерден екінші жерге көшіп жүрген. •Тобырдың құрамы тұрақты болған жоқ. •Бір тобырда шамамен 20-30 адам топтасып өмір сүрді.

8 слайд

9 слайд
Алғашқы адамдардың кәсібі Терімшілік •Жеуге жарамды тамырларды, жеміс-жидектерді, құстардың жұмыртқасын теріп жеген •Негізінен әйел адамдар айналысқан Аңшылық •Жабайы жылқы, бұғы, арқар, мамонт, безондар •Аңдарды жарға, тау шатқалдарына қарай қаумалап ұстаған •Отпен үркітіп, терең орға түсіріп, биік құздан құлату тәсілдерін пайдаланған.

9 слайд

10 слайд
Рулық қауым – алғашқы адамдардың туыстық жағынан бірлесіп өмір сүрген тұрақты ұжымы. •Адамның өмірінде рудың маңызы жоғары болды •Алғашында руда аналардың беделі артты. •Жасалған еңбек құралдары мен меншік барлығына ортақ болды. Азық-түлік ру мүшелерінің арасында тең бөлінді •Ру ішінде тәжірибесі мол қариялардың беделі арта түсті •Барлық маңызды мәселелер жалпы жиналыста шешілді •Осындай рулық қауым шамамен 40 мың жыл бұрын қалыптасты.

10 слайд

11 слайд
Алғашқы адамдардың еңбек құралдары •Нуклеус – қару, опыру әдісі арқылы алынған түрлі пішіндегі өзектастар; •Бифас – тасты екі жағынан сындыра отырып, жүзін шығару; •Дротик – қысқа сапты ағаш найза •Гарпун – ұшы сүйектен жасалған сүңгі. •Болос – аңдардың мойнына немесе аяқтарына оралып, жіп байланған тастар. Жамбыл облысынан табылған палеолит дәуірінің бес мыңнан аса еңбек құралдары табылды. Оның бәрі – қашау мен үшкір заттар.

11 слайд

12 слайд
Алғашқы адамдардың еңбек құралдары Қол шапқы •көлемі 35 см жететін екі жағынан ұсақтап жарып жасалған құрал. •Формасы өріктің дәнегі сияқты сопақшалау, бір жақ басы үшкірлеу; •Жеуге жарамды тамырларды қазып алды, өлтірілген аңның етін бөлшектеді, ағаш жонды. Үшкіртастар •Ең көп кездесетін құрал; •Сыртқы түрі көбіне өрік дәнегіне ұқсайды; •Тас жарықшақтарынан жасаған, кейде ұштарын ретушь әдісімен өңдеп өткірлеген Қырғыштар •Пішіні сопақша, үшбұрышты, ұзынша төртбұрыштыболып келеді; •Жүзін ретушьпен өңдейді Чоппинг •Қаратау үңгірі; •Домалақ малта тасты екі жағынан егеп, жүзі өткір, ирек ара секілді құрал жасаған. •Бұл құралмен онша жуан емес ағашты кескен. Чоппер •Алғашқы адамдар ұстауға ыңғайлы тасты жарып, бөлшектеп, жүзін өткірлеген. •Онымен таяқты ұштады, өлтірген аңдардың денесін боршалады, терісін сылды.

12 слайд

13 слайд
Ретушь әдісі бір қабат өңделген тас құралдың жүзін ұсақ ойықтар (араның жүзі сияқты) жасау арқылы өткірлеу.

13 слайд

14 слайд
Қазақстанның ежелгі тарихы Тас дәуірі Ерте тас дәуірі – палеолит (шамамен 2,6 млнжыл бұрын б.з.д. 12 мыңжылдықтар) Орта тас дәуірі – мезолит (б.з.д. 12-5 мыңжылдықтар Жаңа тас дәуірі – неолит (б.з.д. 5-3 мыңжылдықтар Қола дәуірі (б.з.д 2 мыңжылдық- б.з.д VIII ғасыр) Темір дәуірі (б.з.д VIII- б.з VI ғасыр) Өтпелі кезең мыс-тас кезеңі – энеолит (б.з.б 3 мыңжылдықтың соңы)

14 слайд

15 слайд
Адамзат қоғамындағы ең ұзақ тас дәуірі (палеолит) ерте және кейінгі тас ғасыры болып екі кезеңге бөлінеді. 1.Ерте тас ғасыры б.з.б. 2 млн 500 мың – б.з.б. 40-35 мың жыл 2.Кейінгі тас ғасыры б.з.б. 40-12 мың жыл аралығы Ерте палеолит 3 кезеңнен тұрады: 1) Олдувэй – б.з.б. 2,6 млн – 800 мың жылдар. 2) Ашель – б.з.б. 800-140 мың жылдар. 3) Мустье – б.з.б. 140-40 мың жылдар.

15 слайд

16 слайд
Тас дәуірі •Ежелгі адамдар табиғатқа тәуелді болды •Табиғат жағдайларына бейімделіп, суы мен азығы мол және еңбек құралдарын жасауға қажетті материалдары бар жерлерді таңдап отырды •қарапайым тас құралдарын жасаудан бастап метал өндіруге дейін қол жеткізді

16 слайд

17 слайд
Қола дәуірі •Егіншілік пен мал шаруашылығымен айналыса бастады •Табиғатқа тәуелділіктен арыла бастады

17 слайд

18 слайд
Темір дәуірі •Шаруашылықтың дамуы жаңа деңгейге көтерілді •Темір құралдары кең қолдана бастады •Көшпелі мал шаруашылығы дамыды •Көшпелілер отырықшы халықтармен өзара байланыс жасап, далалы аймақтың кеңістігін игере бастады

18 слайд