Алғашқы көмек

1 слайд
Тақырыбы: ЖЕДЕЛ АЛЛЕРГИЯЛЫҚ СИНДРОМДАР КЕЗІНДЕГІ АЛҒАШҚЫ КӨМЕК : ЕСЕКЖЕМ,КВИНКЕ ІСІГІ,АНАФИЛАКТИКАЛЫҚ ШОК. Семей" Медициналық колледжі" мекемесі Семей 2020 ж

2 слайд
• Аллергия – иммундық жауабының үлгісі, ол әр түрлі құрамдағы бөгде заттарға ағзаның жоғары ерекше сезімталдығының дамуынан пайда болады және осы заттармен аллергияны қоздырушы зат аллергендер деп аталады. Аллергияның патогенезін, диагностикасын, алдын-алу және емін аллергология зерттейді. • Аллергияның шығу себептері: • үй-шаруашылығының, өндірістің, ауыл шаруашылығының химикаттануы; • дәрілік заттар спектрының көбеюі; • иммундық алдын алу масштабының үлкендігі; • жануар белогын көп пайдалану;

3 слайд
• Аллергия келесі факторлардың әсерінен пайда болады: • а. инфекциялық аурумен ауырғандар • б. бауыр, бүйрек, ұйқы безінің соматикалық аурулары • в. гормоналды дисбаланс • г. салауатсыз өмір салты • д. жұмыста және үйде жағымсыз факторлардың әсері • е. иммундық жүйесін жоятын дәрілік препараттарды қабылдау • ж. радиация

4 слайд
• Аллергендер. • Аллергендер – бұл химиялық заттар ағзаға түскен кезде оларға сенсибилизация шақырады. • Екі үлкен топқа бөлінеді: • экзоаллергендер • эндоаллергендер • Экзоаллергендер бөлінеді: • ағзаға ену механизміне байланысты • а) қатынасты (тері арқылы) • б) ингаляторлы (тыныс алу жолымен) • с) алиментарлы (ЖКТ арқылы) • д) парентералды (қан арқылы)

5 слайд
• шығу тегі бойынша • а) үй-шаруашылығы (шаң — тозаң, әсіресе мақта) • б) эпидермалды (эпителий, мамық, жүн, қайызғақ) • в) тозаңды (тозаң) • г) химиялық заттар (100 000 көп, лак, бояу, тері илейтін заттар, еріткіштер, косметика) • д) дәрілік аллергендер (антибиотиктер, сульфаниламидті препараттар, вакциналар, анальгетиктер) • е) тағамдық (жұмыртқа ақуызы, балық, лактоглобулин, қызыл- сары дағы бар жеміс — жидектер) • ж) аллергендер, микроорганизмдер болып табылады және олардың бөліктері. • Эндоаллергендер ағзада бұзылысқа ұшыраған факторлардың әсерінен шығады (комплекстің түзілуі антиген табиғатынан емес басқа заттан торшаның өз тәнінен «аллергия жарыққа» және т.б.)

6 слайд
К іріспе • Есекжем ( urt і car і a) — теріде және шырышты қабатта кенеттен қызарып, күлдіреп, қышымалы бөртпелер түрінде болатын ауру; денені қалақай шаққан кездегі күлдіреуікке ұқсайды.

7 слайд
• Тін зақымдалуының реагиндік түрі даму негізінде биологиялық активті заттардың дереу шығарылуы болып табылады, олар гистамин, серотонин, нейтрофильдік немесе эозинофилдік хемотаксис факторы. БАЗ әсері тегіс салалы бұлшықеттерді жиырылтады, посткапиллярлық сфинктерді тарылтады немесе прекапиллярлық сфинктерді кеңейтеді. • Содан соң қан тамырлар өткізгіштігі жоғарылайды, интерстициальді ісіну және қабыну дамиды. Бірінші түскен аллергенге тыныс жолы, ішек, тері қарсы жауап қайтарады. Тін зақымдалуының реагинді түріне: анафилактикалық шок, Квинке ісінуі, есекжем, жәндіктік аллергия, поллиноз, бронх демікпесі жатады.

8 слайд
Аллергиялық есекжем азық-түліктер, дәрі-дәрмектер әсерінен пайда болады Аллергиялық емес есекжем морфин, кодеин, декстран және қалақаймен, медузамен, жұлдыз құ ртпен, актиниялармен жұғысқанда пайда болады.Классификациясы:

9 слайд
Жедел кейбір тағамдардың (жұмыртқа, құлпынай, шоколад, бал, цитрустар, т.б.) және дәрі-дәрмектің (көбінесе, антибиотиктердің) организмге кері әсер етуінің салдары. Сондай-ақ, организмдегі аллергиялық реакция нәтижесінде де пайда болады Созылмалы мезгіл-мезгіл қайталайтын, кейде бірнеше айға дейін созылатын Есекжем, әдетте, ішкі мүшелердегі (бауыр, ішек-қарын жолы, бүйрек) ауруларға, организмдегі зат алмасудың бұзылуын. іштегі гельминттерге немесе баяу өтетін инфекцияға (бадамшаның созылмалы қабынуы — тонзиллит, мұрын, құлақ қуыстарының қабынуы) байланысты

10 слайд
Есекжемнің классификациясы: Группа: • Спонтанды есекжем; • Физикалық есекжем; • индуцированды баска түрлі есекжем;

11 слайд
Есекжемнің топшалары: Спонтанды есекжем Жедел спонтанды есекжем; Созылмалы спонтанды есекжем ; Физикалық есекжем Холодовая контактная крапивница Тепловая контактная крапивница Солнечная крапивница Дермаграфическая крапивница Виброционная крапивница

12 слайд
Физикалық есекжем • Физикалық есекжем – теріге әртүрлі физикалық факторлардың әсер етуі салдарынан дамиды: • Терінің механикалық тітіркенуі– діріл, қысым т.б (механикалық, дермографиялық, қысымдық есекжем) • Күн сәулесі әсерінен (күндік есекжем) • Су (аквагенді есекжем) • Физикалық жүктеме, тар бөлмеде болу (холинергиялық есекжем) • Жыллы нысана (жылулық есекжем) • Суық нысан, суық ауа (суықтық есекжем) • Тері дәрі, тағам, жәндік шаққанда тікелей жанасуы (контактты және папулезды есекжем) • Сирек кездесетін физикалық есекжем (вибрационды, адренергиялық)

13 слайд
Дермографиялық есекжем Папулезды есекжем Күндік есекжем Холинергиялық есекжем

14 слайд
Клиникалық көрінісі • Мұндай кезде ауру кенеттен басталады. Күлдіреуіктердің пішіні мен көлемі әр түрлі, түсі ашық қызғылт, ортасы ақ. Көп жағдайда күлдіреуік бірнеше сағаттан кейін ешқандай із қалдырмай өзінен-өзі басылады. • Кейде ауру ұзаққа созылып, науқастың қызуы көтеріліп, мазасы кетеді. Көмейдің кілегей қабығында бөртпе болғанда адам жөтеліп, тұншығады.

15 слайд
• Ағымына қарай:  жедел -6 аптаға дейін  Созылмалы- 6 аптадан аса ауырған жағдайда

16 слайд
• Аллергенді анықтап онымен байланысты тоқтату • Негізгі емі антигистаминдерді тағайындау:  Супрастин 0,025 2-3 рет күніне мембрана тұрақтандырушы препарат кетотифен 1мг 2-3 рет күніне; • Аллерген элиминациясы энтеросорбция, гемосорбция, плазмоферез; • Ауыр жағдайда глюкокортикостероид ( преднизолон 1-2 мг/кгнан 3-5 мг/кг дейін ) • Аллерген асқазанға түскен жағдайда асқазанда шаю, тазалау клизмасын жасау

17 слайд
• Гипоаллергенді диета және дезинтоксикационды терапия. • Қан тамыр өткізгіштігін төмендету мен микроциркуляцияны жақсарту үшін аскорбин қышқылы мен кальций глюконатын тағайындау • Көмей ісінуі мен абдоминальды синдромда тері астына 0,5 мл 0,1 % адреналин ерітіндісін және 1 мл 5 % эфедрин ерітіндісін, преднизолон - 30-90 мг көктамырға немесе бұлшық етке • дегидратационды терапия: 2 мл лазикса 20 мл 20 % глюкоза ерітіндісімен көктамырға

18 слайд
Балалардағы есекжем мен квинке ісінуі кезіндегі көмектің алгоритмі • 1. Балаға су шайлы пауза 12 сағатқа тағайындау. • 2. Тазалаушы клизма. • 3. бұлшық етке 2% супрастин немесе 2% тавегил ерітіндісін 0,1 мл/жыл дозасында • 4. гисталонг немесе зиртек, кемтин мына дозада: 2 жасқа дейін - 1/4 табл.; 2-7 жас- 1/3 табл.; 7-12 жас - 1/2 табл.; 12 жастан жоғары -1 табл. 1 рет күніне. • 5. Белсендірілген көмірмен 1 г/кг/күніне энтеросорбция жүргізу. • 6. гигантты есекжемде 0,1% адреналин ерітіндісін 0,1—0,2 мл п/к. • 7. Квинке ісінуі кезінде 3% преднизолон ерітіндісін 2 мг/кг және 2% лазикса 1-3 мг/кг в/в тамшылатып • 8. Тұқымқуалайтын ангионевротикалық ісінуде жаңа мұздатылған плазма 50-100 мг в/в. • 9. Көмей ісінуі болған жағдайда ЛОР-бөлімшеге жеткізу .

19 слайд

20 слайд

21 слайд

22 слайд

23 слайд

24 слайд

25 слайд
Анафилактикалық талықсу (шок). • Анафилактикалық шок - организмге аллерген енген жағдайда бірден дамитын аллергиялық реакция нәтижесінде пайда болатын өмірге қауіпті патологиялық процесс және қан айналымы, тыныс алу, орталық жүйке жүйесінің ауыр бұзылыстарымен сипатталады.

26 слайд
• Мұндай кезде ауру кенеттен басталады. Күлдіреуіктердің пішіні мен көлемі әр түрлі, түсі ашық қызғылт, ортасы ақ. Көп жағдайда күлдіреуік бірнеше сағаттан кейін ешқандай із қалдырмай өзінен-өзі басылады. Кейде ауру ұзаққа созылып, науқастың қызуы көтеріліп, мазасы кетеді. Көмейдің кілегей қабығында бөртпе болғанда адам жөтеліп, тұншығады. Емді дәрігер тағайындайды. Ауырған адамға сүт, өсімдік тағамдары беріледі, әсіресе, аллергия тудыратын тағамдарды, ащы және сүрленген тағамдарды жеуге болмайды. Қышыманы басу үшін салқын компресс, жылы ванна қолданады, теріге спирттік ерітінділер (қырмызыгүл, 2%-тік салицил, арақ, т.б.) жағады. Тамақтың немесе дәрі-дәрмектің әсерінен болған Есекжемде ең алдымен клизмамен ішті тазалап, көп мөлшерде су ішкізеді

27 слайд
ЖІКТЕЛУІ. • Ағымы - жедел басталады, артериалдық қысым тез үдемелі төмендейді, естен тану, тыныс жетіспеушілігі үдейді. Бұл ағымның ерекшелігі жүргізілген белсенді шокқа қарсы емге төзімді және үдемелі терең коматозды жағдайға дейін дамиды. Алғашқы минуттарда немесе сағаттарда өмірлік маңызды ағзалардың зақымдануына байланысты өлімге әкеледі. • Бұл ағым екі түрде өтуі мүмкін. Жедел тыныс жетіспеушілігімен немесе жедел тамыр жетіспеушілігімен. • Жедел тыныс жетіспеушілігі түрінде кенеттен әлсіздік пайда болып, үдейді, кеудесінде қысу сезімі, ауа жетпеуі, жөтел, экспираторлы ентікпе, бас ауруы, жүрек тұсындағы ауырсыну, қорқыныш сезімі пайда болады. Тері жабындары бозарған, цианозды. Тыныс алуы қиындаған, құрғақ сырылдар тыныс шығару соңында. Беттің немесе дененің басқа бөліктерінің ангионевротикалық ісігі дамуы мүмкін. Жедел тыныс жетіспеушілігі үдеген жағдайда және жедел бүйрекүстілік жетіспеушілік қосылған жағдайда өлімге әкелуі мүмкін.

28 слайд
• Жедел тамыр жетіспеушілігінде кенеттен әлсіздік, құлағында шу пайда болады, суық тер басады. Тері жабындары бозарған. Акроцианоз. Артериалдық қысым үдемелі түрде төмендейді, тамыр соғысы жіп тәрізді, жүрек тондары тұйықталған. Бірнеше минуттан кейін естен тануы мүмкін, тырысулар байқалады. Жүрек-тамыр жетіспеушілігі үдеген жағдайда өлімге әкеледі. • Қайталанбалы ағым - клиникалық белгілері жақсарғаннан кейін бірнеше сағат немесе тәулік өткенде шок белгілерінің қайтадан дамуы. Кейде шок қайталанғанда алғашқы кезеңге қарағанда ауыр өтеді және емге төзімді болады. • Абортивті ағым - шоктың асфиксиялық түрі. Науқастарда шоктың клиникалық белгілері тез жойылады, кейде емдік препараттарды қолданусыз

29 слайд
• Анафилактикалық шок дамуы мүмкін егер: анамнезінде дәрілік аллергия, дәрілік препараттарды ұзақ қабылдау, әсіресе қайталанған курстармен, депо-препараттарды қолдану, полипрагмазия, дәрілік препараттың жоғары сенсибилизациялық белсенділігі, мамандығына байланысты дәрімен ұзақ қатынаста болу, анамнезіндегі аллергиялық аурулар, пенициллинге сенсибилизация көзі түрінде дерматомикоздардың (эпидермофития) болуы. • Шоктың эректилді кезеңі 2 түрде дамиды - церебралды немесе кардиоваскулярлы. • Церебралды түріне қозу, эйфория, рефлекстердің жоғарылауы, қарашықтардың кеңуі тән. Науқастың есі анық, қозған, мазасыз, қорқыныш сезімі болады. • Кардиоваскулярлы түріне артериалдық қысымның қалыпты немесе жоғары болуы, тахикардия немесе тамыр соғысының баяулауы, тері жабындарының бозаруы немесе қызаруы тән.

30 слайд
• Торпидтік кезеңде шоктың барлық негізгі патогенетикалық механизмдері қосылады (нағыз шок). Бірнеше сағатқа созылады және жедел көмек болмаған жағдайда өлімге әкеледі. Торпидтік кезеңді 3 дәрежеге бөледі: • І дәрежелі шок. Компенсирленген, вазоконстрикция басым. Жалпы жағдайы ауыр, тері жабындары бозарған, еріннің, тырнақ фалангаларының цианозы, тыныс алуы беткей, гипотермия белгілері, орталық жүйке жүйесі жағынан әлсіздік, реакциясы баяулаған, қарашықтардың тарылуы. Кардиоваскулярлы белгілері: артериалдық қысым біраз төмендеген немесе қалыпты, тамыр соғысы баяулаған.

31 слайд

32 слайд
• ІІ дәрежелі шок. Субкомпенсирленген, вазодиллятация басым. Жағдайы өте ауыр, цианоз өршиді (кең жайылған цианоз), тыныс алуы жиі, беткейлі, гипотермия, шөлдеу, олигоанурия. Церебралды синдром: есеңгіреген, қарашықтары кеңейген, жарыққа реакциясы баяулаған. Кардиоваскулярлы синдром: жүрек тондары тұйықталған, гипотония, тахикардия, экстрасистолия. Қанда метоболикалық ацидоз, гипокалиемия, гипоксия.

33 слайд

34 слайд
• ІІІ дәрежелі шок. Декомпенсирленген, вазотония басым. Жағдайы өте ауыр, таралған цианоз, гипотермия, тыныс алуы беткей, жиі Чейн-Стокс тынысы түрінде, анурия. Церебралды синдром: есі жоқ, адинамия, қарашықтары кеңейген, жарыққа реакциясы жоқ, сезімталдық жойылған. Кардиоваскулярлы синдром: тамыр соғысы анықталмайды немесе жіп тәрізді, систоликалық артериалдық қысым 50 ммсынбағ-нан төмен, жүрек тондары тұйық, аритмия. Қанда айқын метоболикалық ацидоз, ауыр гипоксемия.

35 слайд

36 слайд
• ЖЕДЕЛ КӨМЕК. • Анафилактикалық шоктың емдеу алгоритмі • Шұғыл көмек: • 1. Науқасты Тренделенбург қалпына келтіру: аяқ басын көтерген күйде, басын бүйіріне қаратып, тілін артқа кетуінің алдын алу үшін, асфиксия, құсық массалары мен аспирация болдырмау үшін төменгі жақты алға тарту, таза ауаның келуін қаматамасыз ету. Оксигенотерапия жүргізу. • 2. Ағзаға аллергендердің ары қарай түсуін тоқт...