Алкендер- қанықпаған сутектер
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
АЛКЕНДЕР – ҚАНЫПАҒАН
КӨМІРСУТЕКТЕР.
АЛЫНУЫ, ХИМИЯЛЫҚ
ҚАСИЕТТЕРІ ЖӘНЕ
ҚОЛДАНЫЛУЫ.
1 слайд
АЛКЕНДЕР – ҚАНЫПАҒАН КӨМІРСУТЕКТЕР. АЛЫНУЫ, ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ ЖӘНЕ ҚОЛДАНЫЛУЫ.
2 слайд
Сабақ мақсаты:
қаныкпаған
көмірсутектер – этилен
мысалында алкендердің
алыну жолдарын,
химиялық қасиеттері
және қолданылуын
үйрену .
2 слайд
Сабақ мақсаты: қаныкпаған көмірсутектер – этилен мысалында алкендердің алыну жолдарын, химиялық қасиеттері және қолданылуын үйрену .
3 слайд
Сабаққа эпиграф
« Ғылыми жаңалықтар мен
болжамдардың шегін көру
мүмкін емес »
Д.И.Менделеев
3 слайд
Сабаққа эпиграф « Ғылыми жаңалықтар мен болжамдардың шегін көру мүмкін емес » Д.И.Менделеев
4 слайд
« Алкендерді алу,
химиялық қасиеттері және қолданылуы» тақырыбына
Оқушының өз білімін бағалау парағы
___________ ________________
Мен білемін Білгім келеді Не білдім
4 слайд
« Алкендерді алу, химиялық қасиеттері және қолданылуы» тақырыбына Оқушының өз білімін бағалау парағы ___________ ________________ Мен білемін Білгім келеді Не білдім
5 слайд
Келесі сұраққа жауап беріңіз:
Қандай көмірсутектер алкендер деп аталады?
Алкендердің ортақ формуласы қандай?
Алкендердің бірінші гомологтық қатарының
стуктуралық формуласы қандай? Оны атаңыз .
Алкандарға қарағанда алкендер табиғатта
практика жүзінде неге кездеспейді?
Алкендердің қандай алу жолдарын білесіз?
Алкендерді қандай лабораториялық жолмен
алуға болады?
Алкендер молекуласының құрамында
қанықпаған қос байланыс болуына байланысты
қандай химиялық қасиет тән?
Алкендер не үшін қолданылады?
5 слайд
Келесі сұраққа жауап беріңіз: Қандай көмірсутектер алкендер деп аталады? Алкендердің ортақ формуласы қандай? Алкендердің бірінші гомологтық қатарының стуктуралық формуласы қандай? Оны атаңыз . Алкандарға қарағанда алкендер табиғатта практика жүзінде неге кездеспейді? Алкендердің қандай алу жолдарын білесіз? Алкендерді қандай лабораториялық жолмен алуға болады? Алкендер молекуласының құрамында қанықпаған қос байланыс болуына байланысты қандай химиялық қасиет тән? Алкендер не үшін қолданылады?
6 слайд
ӨНЕРКӘСІПТЕ АЛКЕНДЕРДІ АЛУ
ТӘСІЛДЕРІ
ЗЕРТХАНАДА
АЛКАНДАР
КРЕКИНГІ
АЛКАНДАРДЫ
ДЕГИДРИЛЕУ СПИРТТЕР
ДЕГИДРАТАЦИЯСЫ
ДЕГАЛОГЕНДЕУ
ДЕГИДРО-
ГАЛОГЕНДЕУ
6 слайд
ӨНЕРКӘСІПТЕ АЛКЕНДЕРДІ АЛУ ТӘСІЛДЕРІ ЗЕРТХАНАДА АЛКАНДАР КРЕКИНГІ АЛКАНДАРДЫ ДЕГИДРИЛЕУ СПИРТТЕР ДЕГИДРАТАЦИЯСЫ ДЕГАЛОГЕНДЕУ ДЕГИДРО- ГАЛОГЕНДЕУ
7 слайд
ӨНЕРКӘСІПТЕ АЛЫНУ ЖОЛДАРЫ
АЛКАНДАР КРЕКИНГІ
АЛК АН → АЛК АН + АЛК ЕН
ҰЗЫН КӨМІРТЕК КІШІ КӨМІРТЕК
ТІЗБЕКТІ ТІЗБЕКТІ
МЫСАЛ:
t=400-700C
С 10 Н 22 → C 5 H 12 + C 5 H 10
дек ан пент ан пент ен
7 слайд
ӨНЕРКӘСІПТЕ АЛЫНУ ЖОЛДАРЫ АЛКАНДАР КРЕКИНГІ АЛК АН → АЛК АН + АЛК ЕН ҰЗЫН КӨМІРТЕК КІШІ КӨМІРТЕК ТІЗБЕКТІ ТІЗБЕКТІ МЫСАЛ: t=400-700C С 10 Н 22 → C 5 H 12 + C 5 H 10 дек ан пент ан пент ен
8 слайд
ӨНЕРКӘСІПТЕ АЛЫНУ ЖОЛДАРЫ
АЛКАНДЫ ДЕ ГИДРЛЕУ
АЛК АН → АЛК ЕН + СУТЕК
МЫСАЛ:
Ni, t= 5 00C
Н 3 С - СН 3 → Н 2 С = СН 2 + Н 2
эт ан эт ен
(эт илен )
8 слайд
ӨНЕРКӘСІПТЕ АЛЫНУ ЖОЛДАРЫ АЛКАНДЫ ДЕ ГИДРЛЕУ АЛК АН → АЛК ЕН + СУТЕК МЫСАЛ: Ni, t= 5 00C Н 3 С - СН 3 → Н 2 С = СН 2 + Н 2 эт ан эт ен (эт илен )
9 слайд
ЗЕРТХАНАДА АЛУ
ЖОЛДАРЫ
СПИРТТЕРДІҢ ДЕ ГИДРАТАЦИЯСЫ
СПИРТ → АЛК ЕН + СУ
МЫСАЛ: t≥ 14 0C ,
Н Н Н 2 SO 4 (конц.)
Н-С – С-Н → Н 2 С = СН 2 + Н 2 О
Н ОН эт ен
(эт илен )
9 слайд
ЗЕРТХАНАДА АЛУ ЖОЛДАРЫ СПИРТТЕРДІҢ ДЕ ГИДРАТАЦИЯСЫ СПИРТ → АЛК ЕН + СУ МЫСАЛ: t≥ 14 0C , Н Н Н 2 SO 4 (конц.) Н-С – С-Н → Н 2 С = СН 2 + Н 2 О Н ОН эт ен (эт илен )
10 слайд
ЗЕРТХАНАДА АЛУ
ЖОЛДАРЫ
ДЕ ГАЛОГЕН ДЕУ
МЫСАЛ:
t
Н 2 С – СН 2 + Zn → Н 2 С = СН 2 + Zn Br 2
Br Br эт ен
1,2-дибромэт ан (эт илен )
10 слайд
ЗЕРТХАНАДА АЛУ ЖОЛДАРЫ ДЕ ГАЛОГЕН ДЕУ МЫСАЛ: t Н 2 С – СН 2 + Zn → Н 2 С = СН 2 + Zn Br 2 Br Br эт ен 1,2-дибромэт ан (эт илен )
11 слайд
ЗЕРТХАНАДА АЛУ
ЖОЛДАРЫ
ДЕ ГИДРО ГАЛОГЕН ДЕУ
МЫСАЛ:
спирттік
H H ерітінді
Н-С–С-Н +KOH →Н 2 С = СН 2 +K Cl + H 2 O
Н Cl эт ен
хлорэт ан (эт илен )
11 слайд
ЗЕРТХАНАДА АЛУ ЖОЛДАРЫ ДЕ ГИДРО ГАЛОГЕН ДЕУ МЫСАЛ: спирттік H H ерітінді Н-С–С-Н +KOH →Н 2 С = СН 2 +K Cl + H 2 O Н Cl эт ен хлорэт ан (эт илен )
12 слайд
СХЕМЫ РЕАКЦИИ
ПРИСОЕДИНЕНИЯ
АЛКЕН РЕАГЕНТ ӨНІМ РЕАКЦИЯ
ТИПІ Раекция және
оның
өнімдерін
қолдану
Н Н
Н-С=С-Н
+ Н 2 → Н Н
Н-С - С-Н
? ? ГИДРЛЕУ
(ТОТЫҚСЫЗДАНУ) Практикалық
маңыздылығы жоқ
Н Н
Н-С=С-Н
+ Br 2 → Н Н
Н-С - С-Н
? ? ГАЛОГЕНДЕУ
(БРОМДАУ) ҚАНЫҚПАҒА
ҚОСЫЛЫСТАРДЫ
АНЫҚТАУДА (БРОМ
СУЫНЫҢ ТҮССІЗДЕНУІ).
ЕРІТКІШ АЛУДА.
Н Н
Н-С=С-Н + HCl → Н Н
Н-С - С-Н
? ? ГИДРОГАЛОГЕНДЕУ
(ГИДРОХЛОРЛАУ) АНАСТЕЗИЯДА ҚОЛДАНУ
ҮШІН ХЛОРЭТАНДЫ
АЛУДА, А/Ш
ХАРАРСЫЗДАНДЫРУДА,
ЕРІТКІШ РЕТІНДЕ
ҚОЛДАНЫЛАДЫ.
Н Н
Н-С=С-Н + H 2 O → Н Н
Н-С - С-Н
? ? ГИДРАТАЦИЯ ЭТИЛ СПИРТІН АЛУДА
(МЕДИЦИНАДА ЕРІТКІШ,
СИНТЕТИКАЛЫҚ КАУЧУК
ӨНДІРУДЕ).
12 слайд
СХЕМЫ РЕАКЦИИ ПРИСОЕДИНЕНИЯ АЛКЕН РЕАГЕНТ ӨНІМ РЕАКЦИЯ ТИПІ Раекция және оның өнімдерін қолдану Н Н Н-С=С-Н + Н 2 → Н Н Н-С - С-Н ? ? ГИДРЛЕУ (ТОТЫҚСЫЗДАНУ) Практикалық маңыздылығы жоқ Н Н Н-С=С-Н + Br 2 → Н Н Н-С - С-Н ? ? ГАЛОГЕНДЕУ (БРОМДАУ) ҚАНЫҚПАҒА ҚОСЫЛЫСТАРДЫ АНЫҚТАУДА (БРОМ СУЫНЫҢ ТҮССІЗДЕНУІ). ЕРІТКІШ АЛУДА. Н Н Н-С=С-Н + HCl → Н Н Н-С - С-Н ? ? ГИДРОГАЛОГЕНДЕУ (ГИДРОХЛОРЛАУ) АНАСТЕЗИЯДА ҚОЛДАНУ ҮШІН ХЛОРЭТАНДЫ АЛУДА, А/Ш ХАРАРСЫЗДАНДЫРУДА, ЕРІТКІШ РЕТІНДЕ ҚОЛДАНЫЛАДЫ. Н Н Н-С=С-Н + H 2 O → Н Н Н-С - С-Н ? ? ГИДРАТАЦИЯ ЭТИЛ СПИРТІН АЛУДА (МЕДИЦИНАДА ЕРІТКІШ, СИНТЕТИКАЛЫҚ КАУЧУК ӨНДІРУДЕ).
13 слайд
ПОЛИМЕРИЗАЦИЯ
РЕАКЦИЯСЫ
Бірдей молекулалардың үлкен
молекулалы заттарға қосылу
процесі.
МСЫСАЛ: n CH 2 =CH 2 (-CH 2 -CH 2 -)n
этилен поли этилен
(мономер) (полимер)
n – полимеризация дәрежесі, жақша ішіндегі
буындардың санын көрсетеді.
-CH 2 -CH 2 - структурлық буын
13 слайд
ПОЛИМЕРИЗАЦИЯ РЕАКЦИЯСЫ Бірдей молекулалардың үлкен молекулалы заттарға қосылу процесі. МСЫСАЛ: n CH 2 =CH 2 (-CH 2 -CH 2 -)n этилен поли этилен (мономер) (полимер) n – полимеризация дәрежесі, жақша ішіндегі буындардың санын көрсетеді. -CH 2 -CH 2 - структурлық буын
14 слайд
ТОТЫҒУ РЕАКЦИЯСЫ
АЛКЕНДЕРДІҢ ЖАНУЫ
МЫСАЛ:
2С 2 Н 6 + 7О 2 4СО 2 + 6Н 2 О
14 слайд
ТОТЫҒУ РЕАКЦИЯСЫ АЛКЕНДЕРДІҢ ЖАНУЫ МЫСАЛ: 2С 2 Н 6 + 7О 2 4СО 2 + 6Н 2 О
15 слайд
ТОТЫҒУ РЕАКЦИЯСЫ
ЖҰМСАҚ ТОТЫҒУ – калий
перманганатының ерітіндісімен
әрекеттесуі
(Е.Е.Вагнер реакциясы)
Н 2 С=СН 2 + [O] + H 2 O H 2 C - CH 2
OH OH
этиленгликоль
(этандиол-1,2)
! Қанықпаған көмірсутектердің қысқа
байланысқа сапалық реакциясы.
15 слайд
ТОТЫҒУ РЕАКЦИЯСЫ ЖҰМСАҚ ТОТЫҒУ – калий перманганатының ерітіндісімен әрекеттесуі (Е.Е.Вагнер реакциясы) Н 2 С=СН 2 + [O] + H 2 O H 2 C - CH 2 OH OH этиленгликоль (этандиол-1,2) ! Қанықпаған көмірсутектердің қысқа байланысқа сапалық реакциясы.
16 слайд
Эти леннің қолданылуы
Қасиеті Қолданылуы Мысал
1 .
Полимеризация полиэтилена,
пластмасс өндірісі
2. Галогендеу Еріткіштер алу
3.
Гидрогалогендеу А/ш
зарарсыздандырғышт
ар, анестизия үшін,
еріткіштер алуда
16 слайд
Эти леннің қолданылуы Қасиеті Қолданылуы Мысал 1 . Полимеризация полиэтилена, пластмасс өндірісі 2. Галогендеу Еріткіштер алу 3. Гидрогалогендеу А/ш зарарсыздандырғышт ар, анестизия үшін, еріткіштер алуда
17 слайд
Қасиеті Қолданылуы Мысал
4. Гидратация Этил спиртіналу,
еріткіш ретінде
қолданылады,
медицинада анти-
септик, синтетикалық
каучук алуда
5. KMnO 4
Ерітіндісімен
тотығуы Антифриз, тезегіш
сұйықтық алуда,
пластмасса өндіруде
6. Этиленнің
ерекше
қасиеті: Этилен жемістердің
пісуін тездетеді
17 слайд
Қасиеті Қолданылуы Мысал 4. Гидратация Этил спиртіналу, еріткіш ретінде қолданылады, медицинада анти- септик, синтетикалық каучук алуда 5. KMnO 4 Ерітіндісімен тотығуы Антифриз, тезегіш сұйықтық алуда, пластмасса өндіруде 6. Этиленнің ерекше қасиеті: Этилен жемістердің пісуін тездетеді
18 слайд
СИНКВЕЙН
1 жол – зат есім (синквейн тақырыбы)
2 жол – екі сын есім
(синквейн тақырыбын ашатын)
3 жол – үш үстеу (қозғалысты
сипаттайды)
4 жол – сөйлем н\е фраза
(тақырыпқа байланысты айтылған)
5 жол – синоним (резюме - сөз )
18 слайд
СИНКВЕЙН 1 жол – зат есім (синквейн тақырыбы) 2 жол – екі сын есім (синквейн тақырыбын ашатын) 3 жол – үш үстеу (қозғалысты сипаттайды) 4 жол – сөйлем н\е фраза (тақырыпқа байланысты айтылған) 5 жол – синоним (резюме - сөз )
19 слайд
1. Этилен
2. Қанықпаған, активті
3. Жанады, түссізденеді, қосылады
4. Этилен – қанықпаған
көмірсутектер өкілі
5. Алкен
19 слайд
1. Этилен 2. Қанықпаған, активті 3. Жанады, түссізденеді, қосылады 4. Этилен – қанықпаған көмірсутектер өкілі 5. Алкен
20 слайд
Үйге тапсырма
Баға «3»: параграф 50 , 166 бет , № 7 -8
Баға «4»: 166 бет, 9-11
Баға «5»: «Алкандары» және «Алкендер»
тақырыбының материалдарын
пайдаланып айналу тізбегін құру.
20 слайд
Үйге тапсырма Баға «3»: параграф 50 , 166 бет , № 7 -8 Баға «4»: 166 бет, 9-11 Баға «5»: «Алкандары» және «Алкендер» тақырыбының материалдарын пайдаланып айналу тізбегін құру.
21 слайд
ғМЫСЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!
21 слайд
ғМЫСЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!