1 слайд
№ №
25 Г.Титов атындағы жалпы орта мектебі мемлекеттік мекемесі25 Г.Титов атындағы жалпы орта мектебі мемлекеттік мекемесі
Ашық сабақАшық сабақ
Дененің қозғалу бағытында әрекет ететін Дененің қозғалу бағытында әрекет ететін
күштің жұмысыкүштің жұмысы
Физика пәнінің мұғалімі:Физика пәнінің мұғалімі:
Айходжаева Рахима Саденқызы Айходжаева Рахима Саденқызы
2 слайд
Сабақтың тақырыбы: Сабақтың тақырыбы:
§ 63. Дененің қозғалу § 63. Дененің қозғалу
бағытында әрекет ететін күштің жұмысы.бағытында әрекет ететін күштің жұмысы.
Сабақтың мақсаты:Сабақтың мақсаты:
II
.Білімділік мақсаты:дененің .Білімділік мақсаты:дененің
қозғалу бағытында әрекет ететін күш жұмысы қозғалу бағытында әрекет ететін күш жұмысы
А=А=
FSFS
формуласын,жұмыс бірлігін және оны формуласын,жұмыс бірлігін және оны
есептер шығаруда қолдана алуға үйрету.есептер шығаруда қолдана алуға үйрету.
IIII
. Дамытушылық мақсаты: Оқушыларды есептер . Дамытушылық мақсаты: Оқушыларды есептер
шығаруда тиянақтылыққа, ұқыптылыққа шығаруда тиянақтылыққа, ұқыптылыққа
жинақылыққа баулу.жинақылыққа баулу.
Сабақтың түрі: Сабақтың түрі:
Аралас сабақАралас сабақ
Сабақтың әдісі: Сабақтың әдісі:
баяндау,сұрақ жауап арқылыбаяндау,сұрақ жауап арқылы
Көрнекі құрал: Көрнекі құрал:
формулалар.итрактивті тақта.формулалар.итрактивті тақта.
3 слайд
Сабақтың барысы.Сабақтың барысы.
II
. Ұйымдастыру кезеңі.. Ұйымдастыру кезеңі.
а) сыныптың сабаққа дайындығына көңіл бөлуа) сыныптың сабаққа дайындығына көңіл бөлу
ә) оқушылардың сабаққа қатысуын анықтауә) оқушылардың сабаққа қатысуын анықтау
IIII
.Үйге берілген тапсырманы сұрау..Үйге берілген тапсырманы сұрау.
аа
) Беттік керілу дегеніміз не?) Беттік керілу дегеніміз не?
ә) Қандай жағдайда сұйық дене бетіне жұғады немесе жұқпайды?ә) Қандай жағдайда сұйық дене бетіне жұғады немесе жұқпайды?
б) Жұғатын сұйықты жұқпайтын сұйықтан қалай ажыратуға болады?б) Жұғатын сұйықты жұқпайтын сұйықтан қалай ажыратуға болады?
в) Жұғу және жұқпау құбылыстарына мысалдар келтіріңдер.в) Жұғу және жұқпау құбылыстарына мысалдар келтіріңдер.
г) Қылтүтіктік құбылыстар дегеніміз не?г) Қылтүтіктік құбылыстар дегеніміз не?
д) Қылтүтіктік құбылыстар қандай жағдайда байқалады?д) Қылтүтіктік құбылыстар қандай жағдайда байқалады?
IIIIII
. Жаңа сабақтың баяны.. Жаңа сабақтың баяны.
4 слайд
Дененің қозғалу бағытында әрекет Дененің қозғалу бағытында әрекет
ететін күштің жұмысыететін күштің жұмысы
1.1.
Тұрмыста «жұмыс» деп жеке адамдардың жасаған еңбегін Тұрмыста «жұмыс» деп жеке адамдардың жасаған еңбегін
айтады. Физикада “жұмыс” ұғымын кез келген дененің айтады. Физикада “жұмыс” ұғымын кез келген дененің
әрекетімен түсіндіреді . Мысалы,аққан су мен соққан әрекетімен түсіндіреді . Мысалы,аққан су мен соққан
желдің,құмырсқамен бал араның, құлаған денелермен атом желдің,құмырсқамен бал араның, құлаған денелермен атом
бөлшектерінің жұмысы туралы да айтуға болады.бөлшектерінің жұмысы туралы да айтуға болады.
Сондай-ақ электр және магнит өрістерінің, ғарыш Сондай-ақ электр және магнит өрістерінің, ғарыш
зымыраның,сүңгіру қайықтың,машиналармен техникалардың зымыраның,сүңгіру қайықтың,машиналармен техникалардың
істеген жұмыстарын анықтау мәселелері де қойылады..Физика істеген жұмыстарын анықтау мәселелері де қойылады..Физика
негізінен механикалық жұмысты қарастырады.Күш әрекетінен негізінен механикалық жұмысты қарастырады.Күш әрекетінен
дене қозғалысқа келсе ғана механикалық жұмыс жасалады.дене қозғалысқа келсе ғана механикалық жұмыс жасалады.
Дененің бір орнынан екінші орынға қозғап апаруда күштің Дененің бір орнынан екінші орынға қозғап апаруда күштің
істеген жұмысы механикалық жұмыс деп аталады.істеген жұмысы механикалық жұмыс деп аталады.
5 слайд
Денені қозғалту үшін оған басқа дене белгілі бір күшпен әрекет ету Денені қозғалту үшін оған басқа дене белгілі бір күшпен әрекет ету
керек. Денеге әрекет ететін күштің шамасы үлкен болған сайын керек. Денеге әрекет ететін күштің шамасы үлкен болған сайын
істелетін жұмыстың шамасы да арта түседі.Сондай-ақ дененің орын істелетін жұмыстың шамасы да арта түседі.Сондай-ақ дененің орын
ауыстыруы артқан сайын да көп жұмыс жасауға тура келеді. ауыстыруы артқан сайын да көп жұмыс жасауға тура келеді.
Түсірілген күштің бағыты дененің қозғалу бағытына сәйкес келсе Түсірілген күштің бағыты дененің қозғалу бағытына сәйкес келсе
онда оның орын ауыстыруы жүрілген жолға тең болады. Біз бұл арада онда оның орын ауыстыруы жүрілген жолға тең болады. Біз бұл арада
тек дененің қозғалу бағытында әрекет ететін күштің жұмысын тек дененің қозғалу бағытында әрекет ететін күштің жұмысын
анықтаймыз. Қозғалыс бағытына бұрыш жасай әрекет ететін күш анықтаймыз. Қозғалыс бағытына бұрыш жасай әрекет ететін күш
жұмысы жоғары сыныптарда қарастырылады.жұмысы жоғары сыныптарда қарастырылады.
Тәжірбие Тәжірбие
дененің қозғалу бағытында әрекет ететін күштің дененің қозғалу бағытында әрекет ететін күштің
механикалық жұмысы күшке де,жүрілген жолға да тура механикалық жұмысы күшке де,жүрілген жолға да тура
пропорционал пропорционал
өзгертітін көрсетеді. Бұл қортынды қысқаша мына өзгертітін көрсетеді. Бұл қортынды қысқаша мына
өрнек түрінде беріледі.өрнек түрінде беріледі.
Жұмыс =күш х жол яғни А= Жұмыс =күш х жол яғни А=
F · sF · s
мұндағы: А – жұмыс; мұндағы: А – жұмыс;
FF
- кұш; - кұш;
ss
- жүрілген жол.- жүрілген жол.
6 слайд
22
. Жұмыстың өлшем бірлігіне 1 Ньютон (1Н) күштің . Жұмыстың өлшем бірлігіне 1 Ньютон (1Н) күштің
денені 1 метрге жылжытқандағы жұмысы алынады. денені 1 метрге жылжытқандағы жұмысы алынады.
Жұмыстың мұндай халықаларық бірлігі Жұмыстың мұндай халықаларық бірлігі
XIXXIX
ғасырдағы ғасырдағы
ағылшын ғалымы Д.Джоульдің құрметіне джоуль деп ағылшын ғалымы Д.Джоульдің құрметіне джоуль деп
аталады. (қысқаша аталады. (қысқаша
ДжДж
деп белгіленеді). деп белгіленеді).
1 джоуль =1 ньютон х 1 метр немесе 1 Дж·1 джоуль =1 ньютон х 1 метр немесе 1 Дж·
==
1 Н х 1 м= 1 1 Н х 1 м= 1
Н·м.Н·м.
Жұмыстың джоульден үлкен де, кіші де бірліктері бар:Жұмыстың джоульден үлкен де, кіші де бірліктері бар:
1 килоджоуль (1 кДж)=1000 Дж=101 килоджоуль (1 кДж)=1000 Дж=10 33
Дж; Дж;
1 миллиджоуль ( 1 мДЖ)= 0,001 Дж=101 миллиджоуль ( 1 мДЖ)= 0,001 Дж=10 -3-3
Дж; Дж;
1 микроджоуль (1мкДж)=,000001 Дж=101 микроджоуль (1мкДж)=,000001 Дж=10 -6-6
Дж. Дж.
7 слайд
IVIV
. Сабақты бекіту. Сабақты бекіту
1) Жұмысты қандай формуламен есептейді?1) Жұмысты қандай формуламен есептейді?
2) 2)
SISI
жүйесінде жұмыстың өлшем бірлігі қандай? жүйесінде жұмыстың өлшем бірлігі қандай?
3) Қандай жағдайда жұмыс істеледі деп айтуға 3) Қандай жағдайда жұмыс істеледі деп айтуға
болады.болады.
35-жаттығу.35-жаттығу.
1)1)
VV
=72 км/сағ=20 м/с=72 км/сағ=20 м/с
FF
=2000 Н=2000 Н
tt
=10 с.=10 с.
т.к. т.к.
F-F-
? А=? А=
FS=FVtFS=FVt
V=S/tV=S/t
→ →
S=VtS=Vt
F=FVt=2000H 20 F=FVt=2000H 20
м/с ·10с=400000Дж=400 кДжм/с ·10с=400000Дж=400 кДж
8 слайд
9 слайд
VV
. Қорытынды:. Қорытынды:
Дененің қозғалу бағытында әрекет ететін күштің Дененің қозғалу бағытында әрекет ететін күштің
жұмысын анықтау формуласын, оның жұмысын анықтау формуласын, оның
қолданылуын бірлігін үйрендіңдер.қолданылуын бірлігін үйрендіңдер.
Үйге тапсырма беру: § 63 оқып келуҮйге тапсырма беру: § 63 оқып келу
№ №
2 есеп.2 есеп.
10 слайд
11 слайд
12 слайд
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз