ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен жасалған
Ашық сабақ "Киіз үй – көшпелілердің баспанасы"
20 Желтоқсан 2018
516
1 рет жүктелгенберіледі
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
сертификат алыңыз!
1 слайд
Қош
келдіңіздер!
1 слайд
Қош келдіңіздер!
2 слайд
2 слайд
3 слайд
3 слайд
4 слайд
Темір дәуірі
кезеңі
кезеңі
Қамтитын уақыты Қамтитын уақыты
4 слайд
Темір дәуірі кезеңі кезеңі Қамтитын уақыты Қамтитын уақыты
5 слайд
Көшпелі мал шаруашылығы
5 слайд
Көшпелі мал шаруашылығы
6 слайд
6 слайд
7 слайд
1. Көшпелі мал шаруашылығы қашан пайда болды?
2. Батыс Қазақстанның шөлді аудандарында өсірген түлік?
3. Тебіндік жайылым дегеніміз не?
4. Жартылай көшпелі мал шаруашылығымен бірге
отырықшы өмір салтымен айналысқан аймақ?
5. Төрт түлікке қандай малдарды жатқызамыз?
6. Ерте темір дәуірі қай уақыт аралығын қамтиды?
7. Ерте темір дәуірінің басты ерекшелігі ата
8. Көшпелі мал шаруашылығы үшін ертедегі тұрғындар
малдың қандай түрлерін таңдаған?
9. Тайпалардың өзара қосылуынан қандай одақтар
құрылды?
10. Қазақстан аумаған мекендеген тайпалардың темірді ашу
және кеңінен пайдалана бастаған кезеңі?
7 слайд
1. Көшпелі мал шаруашылығы қашан пайда болды? 2. Батыс Қазақстанның шөлді аудандарында өсірген түлік? 3. Тебіндік жайылым дегеніміз не? 4. Жартылай көшпелі мал шаруашылығымен бірге отырықшы өмір салтымен айналысқан аймақ? 5. Төрт түлікке қандай малдарды жатқызамыз? 6. Ерте темір дәуірі қай уақыт аралығын қамтиды? 7. Ерте темір дәуірінің басты ерекшелігі ата 8. Көшпелі мал шаруашылығы үшін ертедегі тұрғындар малдың қандай түрлерін таңдаған? 9. Тайпалардың өзара қосылуынан қандай одақтар құрылды? 10. Қазақстан аумаған мекендеген тайпалардың темірді ашу және кеңінен пайдалана бастаған кезеңі?
8 слайд
8 слайд
9 слайд
9 слайд
10 слайд
10 слайд
11 слайд
Сабақтың тақырыбы:
Сабақтың мақсаты :
Білімділік: Оқушыларға көшпелілер өмірінен
деректер беру, киіз үйдің ерекшеліктерімен
таныстыру.
Дамытушылық: Оқулық пен қосымша деректерді
пайдалануға, өз ойларын еркін айтуға, өз пікірлерін
қорғап,әдеби тілмен сөйлеуге дағдыландыру.
Тәрбиелік: Ұлтжандылыққа, батылдыққа, бірлікке,
туған жерін, елін сүюге тәрбиелеу.
11 слайд
Сабақтың тақырыбы: Сабақтың мақсаты : Білімділік: Оқушыларға көшпелілер өмірінен деректер беру, киіз үйдің ерекшеліктерімен таныстыру. Дамытушылық: Оқулық пен қосымша деректерді пайдалануға, өз ойларын еркін айтуға, өз пікірлерін қорғап,әдеби тілмен сөйлеуге дағдыландыру. Тәрбиелік: Ұлтжандылыққа, батылдыққа, бірлікке, туған жерін, елін сүюге тәрбиелеу.
12 слайд
Жаңа сабақ жоспары:
1.Көшпелілердің
баспанасы.
2.Отырықшы
және көшпелі
өмір арасындағы
айырмашылық.
12 слайд
Жаңа сабақ жоспары: 1.Көшпелілердің баспанасы. 2.Отырықшы және көшпелі өмір арасындағы айырмашылық.
13 слайд
13 слайд
14 слайд
14 слайд
15 слайд
15 слайд
16 слайд
16 слайд
17 слайд
Уық кереге мен шаңырақты
жалғастырып тұрады. Киіз үйдің
кеңдігі керегесіне, ал биіктігі
уықтың ұзындығы мен
қысқалығына байланысты болады.
Уық саны үйге жайылатын кереге
басының санына тең. Оған
қосымша сықырлауық есіктің
үстіне байланатын қысқалау келген
4-5 маңдай уық болады. Онын
ұзындығы есіктің биіктігіне
байланысты. Иілген уықтың бойында бірнеше атаулы
бөліктер бар. Уықтың керегеге байланатын
ұшын «доғалай» (1) дейді. Доғалайды тесіп,
қайыстан уықбау (5) тағады. Уықтың иілген
жерін иығы (2) дейді. Шаңырақ пен иықтың
арасын уықтың қары (3) деп атайды. Ал
шаңырақтың көзіне қадайтын ұшын қаламы
(4) деп атайды, оны төрт қырлы етіп
ұштауды қаламдау дейді, ал уықбау жіптен
есіледі. Уықтың иінінің ішкі бетін шеберлер
бедерлеп өрнек салады немесе арнайы
өрнектелген сүйек жапсырады.
17 слайд
Уық кереге мен шаңырақты жалғастырып тұрады. Киіз үйдің кеңдігі керегесіне, ал биіктігі уықтың ұзындығы мен қысқалығына байланысты болады. Уық саны үйге жайылатын кереге басының санына тең. Оған қосымша сықырлауық есіктің үстіне байланатын қысқалау келген 4-5 маңдай уық болады. Онын ұзындығы есіктің биіктігіне байланысты. Иілген уықтың бойында бірнеше атаулы бөліктер бар. Уықтың керегеге байланатын ұшын «доғалай» (1) дейді. Доғалайды тесіп, қайыстан уықбау (5) тағады. Уықтың иілген жерін иығы (2) дейді. Шаңырақ пен иықтың арасын уықтың қары (3) деп атайды. Ал шаңырақтың көзіне қадайтын ұшын қаламы (4) деп атайды, оны төрт қырлы етіп ұштауды қаламдау дейді, ал уықбау жіптен есіледі. Уықтың иінінің ішкі бетін шеберлер бедерлеп өрнек салады немесе арнайы өрнектелген сүйек жапсырады.
18 слайд
18 слайд
19 слайд
19 слайд
20 слайд
20 слайд
21 слайд
21 слайд
22 слайд
22 слайд
23 слайд
23 слайд
24 слайд
Киіз үй бөліктері
Ағаш қаңқадан
( кереге,
шаңырақ, уық,
есік) Жабуға арналған
киіздер
(түндік,үзік,
туырлық)
24 слайд
Киіз үй бөліктері Ағаш қаңқадан ( кереге, шаңырақ, уық, есік) Жабуға арналған киіздер (түндік,үзік, туырлық)
25 слайд
25 слайд
26 слайд
Шаңырақ Керегеге байланады
Діңгек Киіз үйдің тірегі
Кереге Шаңыраққа
жабылады
Уық Дөңгелек немесе
конус тәрізді
Түндік Киіз үйдің негізі
26 слайд
Шаңырақ Керегеге байланады Діңгек Киіз үйдің тірегі Кереге Шаңыраққа жабылады Уық Дөңгелек немесе конус тәрізді Түндік Киіз үйдің негізі
27 слайд
Айырмашылы-
ғы Ұқсастығы Айырмашылы-
ғы
Отырықшы
шаруашылық Көшпелі мал
шаруашылығы
27 слайд
Айырмашылы- ғы Ұқсастығы Айырмашылы- ғы Отырықшы шаруашылық Көшпелі мал шаруашылығы
28 слайд
1. Зат есім
2. Қандай?
3. Не істейді?
4. Синоним
5. Түйін:
28 слайд
1. Зат есім 2. Қандай? 3. Не істейді? 4. Синоним 5. Түйін:
29 слайд
29 слайд
30 слайд
1. Көктемгі жайылым қалай аталады?
А) қыстау В) жайлау С) көктеу
2. Қойды жылына неше рет қырқады?
А) 1 рет В) 3 рет С) 2 рет
3. Шөлге төзімді төрт түліктің бірі?
А) қой В) жылқы С) түйе
4. Наурыз мейрамы бұдан неше жылдай бұрын пайда
болған?
А) 3000 В) 2000 С) 6000
5. Ерте темір дәуіріне дейін болған кезең?
А) тас дәуірі В) қола дәуірі С) мыстытас дәуірі
30 слайд
1. Көктемгі жайылым қалай аталады? А) қыстау В) жайлау С) көктеу 2. Қойды жылына неше рет қырқады? А) 1 рет В) 3 рет С) 2 рет 3. Шөлге төзімді төрт түліктің бірі? А) қой В) жылқы С) түйе 4. Наурыз мейрамы бұдан неше жылдай бұрын пайда болған? А) 3000 В) 2000 С) 6000 5. Ерте темір дәуіріне дейін болған кезең? А) тас дәуірі В) қола дәуірі С) мыстытас дәуірі
31 слайд
6. Жүк арту үшін малдың қай түрін
пайдаланған?
А) жылқы мен түйе В) түйе С) 1 түйе, 2 ат
7. Киіз үйдің негізгі бөліктерін ата:
А) ағаш және шүберек, В) киіз және ағаш
С) киіз және сырғауыл
8. Киіз үйдің негізі:
А) шаңырақ В) кереге С) уық
9. Киіз үйден басқа қандай баспана түрі болды?
А) үңгір В) жертөле С) кірпіш үй
10. Киіз үйдің ортасында не орналасқан?
А) сәкі В) ошақ С) төсеніш
31 слайд
6. Жүк арту үшін малдың қай түрін пайдаланған? А) жылқы мен түйе В) түйе С) 1 түйе, 2 ат 7. Киіз үйдің негізгі бөліктерін ата: А) ағаш және шүберек, В) киіз және ағаш С) киіз және сырғауыл 8. Киіз үйдің негізі: А) шаңырақ В) кереге С) уық 9. Киіз үйден басқа қандай баспана түрі болды? А) үңгір В) жертөле С) кірпіш үй 10. Киіз үйдің ортасында не орналасқан? А) сәкі В) ошақ С) төсеніш
32 слайд
32 слайд
33 слайд
1. Шаңырағың шайқалмасын.
2. Босағаң берік болсын.
3. Шаңырағың шаттыққа толсын.
4. Керегең кең болсын.
5. Шаңырақтарың биік болсын.
33 слайд
1. Шаңырағың шайқалмасын. 2. Босағаң берік болсын. 3. Шаңырағың шаттыққа толсын. 4. Керегең кең болсын. 5. Шаңырақтарың биік болсын.
34 слайд
34 слайд
35 слайд
§ 26 оқып, түсінік айту.
35 слайд
§ 26 оқып, түсінік айту.
36 слайд
Назарларыңызға Назарларыңызға
рахмет!рахмет!
36 слайд
Назарларыңызға Назарларыңызға рахмет!рахмет!
