Ашық сабақ Механикалық тербелістер

1 слайд
МЕХАНИКАЛЫ Қ ТЕРБЕЛІСТЕР Мб-02-22 қ

2 слайд
Бақылау сұрақтары    I топ  1. Электромагниттік индукция дегеніміз не?  2. Фарадей қандай тәжірибе жүзінде электромагниттік индукция ұғымын ашты?  3. Фарадей заңының формуласы мен анықтамасы  4. Өздік индукция деген не?  II топ  1.Электромагниттік индукцияны кім ашты?  2.Электромагниттік индукцияның формуласы қандай?  3.Ленц заңының анықтамасы  4.Өзара индукция деген не?

3 слайд
Механикалық тербелiстер  Б i рдей уақыт аралығында қайталанып отыратын процест i  тербел i с  деп атайды.  Синус (косинус) заңы бойынша уақытқа тәуелд i өзгерет i н тербел i ст i  гармониялық тербел i с  дейм i з. Ол мына формуламен сипатталады.  мұндағы: х – жүйен i ң ығысуы. Ығысу деп жүйен i ң тепе-теңд i к күй i нен кез-келген ауытқуын айтады.  Қозғалыс заңы формуласымен өрнектелет i н жүйен i  б i р  өлшемд i гармониялық  классикалық  осциллятор немесе қысқаша классикалық  осциллятор деп атайды.  Мысалы, төмендег i суреттерде қарапайым тербелмел i жүйелер: сер i ппел i маятник пен математикалық маятник көрсет i лген.  Классикалық осцилляторды мына шамалар сипаттайды. Б i р тербел i ске кетет i н уақытты (Т) период деп атайды, ол Т=2 p/w, w- циклд i к  жи i л i к деп аталады, ал периодқа кер i шаманы жи i л i к  деп атайды, . Жи i л i кт i ң өлшем б i рл i г i 1 Ãö.

4 слайд
МБ 02-22 Қ

5 слайд
Анықтамасы: Тербеліс жиілігі деп – бір уақыт ішіндегі тербелістер саны Белгіленуі: ν Өлшем бірлігі: [1Гц] Формуласы: ν = n/T ν =1/ TАнықтамасы: Тербеліс периоды деп – бір толық тербеліс жасауға кеткен уақыт. Белгіленуі: Т Өлшем бірлігі: [1 c] Формуласы: T=t/n T=1/ ν Анықтамасы: Тербеліс амплитудасы деп – дененің тепе – теңдік күйінің ең үлкен ығысуы Белгіленуі: А Өлшем бірлігі: [1м]

6 слайд
А мплитуда  Денен i ң тепе-теңд i к қалыптан ығысуының ең үлкен мән i н (А) амплитуда деп атайды. wt+j 0 =j -  тербел i с фазасы деп аталады, j 0 -   бастапқы фаза. Фаза тербел i п тұрған денен i ң (жүйен i ң) күй i нсиппаттайды. Гармониялық тербел i стерд i ң жылдамдығын табу үш i н қозғалыс теңдеуінен уақыт бойынша туынды алам ыз.

7 слайд
Физикалық маятник  Ауырлық центр i нен өтпейт i н кез-келген оське қатысты тербел i с жасайтын қатты денен i  физикалық маятник деп атайды.

8 слайд
1-ТАПСЫРМА «ШЕШІМІН ТАП» ОЙЫНЫ 1 ТОП 1. ҰЗЫНДЫҒЫ L=4,9 М МАССАСЫ M=13 КГ МАТЕМАТИКАЛЫҚ МАЯТНИКТІҢ ПЕРИОДЫН ТАБЫҢЫЗ. 2. ТЕРБЕЛІС ПЕРИОДЫ 4С МАТЕМАТИКАЛЫҚ МАЯТНИКТІҢ ЖИІЛІГІ НЕГЕ ТЕҢ? 3. ДЫБЫСТЫҢ АУАДАҒЫ ТАРАЛУ ЖЫЛДАМДЫҒЫ 340 М/С, ҰЗЫНДЫҒЫ 10М ТОЛҚЫННЫҢ ТЕРБЕЛІС ЖИІЛІГІ НЕГЕ ТЕҢ? 4. ҚАТАҢДЫҒЫ 2500 Н/М СЕРІППЕГЕ АСЫЛҒАН 16 КГ ДЕНЕ ҚАНДАЙ ПЕРИОДПЕН ТЕРБЕЛІС ЖАСАЙДЫ? 2 ТОП 1. СЕРІППЕЛІ МАЯТНИКТІҢ ТЕРБЕЛІС ПЕРИОДЫ 0,2 С,АЛ СЕРІППЕНІҢ ҚАТАҢДЫҒЫ 200Н/М БОЛСА, СЕРІППЕДЕГІ ЖҮКТІҢ МАССАСЫ НЕГЕ ТЕҢ? 2. 4С ІШІНДЕ МАЯТНИК 8 ТЕРБЕЛІС ЖАСАЙДЫ.ТЕРБЕЛІС ПЕРИОДЫ НЕГЕ ТЕҢ? 3. ҚАТАҢДЫҒЫ 100 Н/М СЕРІППЕГЕ АСЫЛҒАН 4 КГ ДЕНЕ ҚАНДАЙ ПЕРИОДПЕН ТЕРБЕЛІС ЖАСАЙДЫ? 4. ЕГЕР МАТЕМАТИКАЛЫҚ МАЯТНИКТІҢ ТЕРБЕЛІС ПЕРИОДЫ 12,56 С БОЛСА, ОНЫҢ ҰЗЫНДЫҒЫ ҚАНДАЙ? ( G=10 М/С2; Π=3,14)

9 слайд
2-ТАПСЫРМА «КІМ ЖЫЛДАМ?» ОЙЫНЫ. 1 ТОП 1.ТЕРБЕЛЕТІН БӨЛШЕКТЕРДІҢ ТЕПЕ ТЕҢДІК ҚАЛПЫНАНА ЕҢ ҮЛКЕН АУЫТҚУЫ 2.ТОЛЫҚ БІР ТЕРБЕЛІС ЖАСАУҒА КЕТКЕН УАҚЫТ 3.ИОНДАРДЫҢ ҚАЙТА БІРІГУІ 4.ИЗИПРОЦЕССТІҢ 2-ШІ ЗАҢЫ 5.ЭЛЕКТРОЛИТ АРҚЫЛЫ ЭЛЕКТР ТОГЫ ӨТКЕНДЕ ЭЛЕКТРОНДАРДА ЖАТТЫҢ ЖИНАЛУЫ 6.ЭЛЕКТРОМАГНИТТІК ИНДУКЦИЯНЫ КІМ АШТЫ 7.БІРЛІК УАҚЫТ ІШІНДЕ ЖАСАҒАН ТЕРБІЛІС 8.ДЕНЕНІҢ ТЕПЕ-ТЕҢДІК КҮЙДЕН АУЫТҚУЫ. 2 ТОП 1.ҰЗЫНДЫҚТЫҢ ӨЛШЕМ БІРЛІГІ? 2.НҮКТЕНІҢ ЖЫЛДАМДЫҒЫНЫҢ МӘНІ МЕН БАҒЫТЫНЫҢ ӨЗГЕРУІН СИПАТТАЙТЫН ВЕКТОРЛЫҚ ШАМА? 3.ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БІРЛІКТЕР ЖҮЙЕСІ ҚАЛАЙ ҚЫСҚАРАДЫ? 4.ЗАТТАР МЕН ҚҰБЫЛЫСТАРДЫҢ ӨЗГЕРІСІН,БІР-БІРІНЕ ӘСЕР ЕТУІН БІЛДІРЕТІН ҰҒЫМ 5.ПІШІМІ МЕН КӨЛЕМІ БАР НЕ НӘРСЕ? 6.ТАБИҒАТ ТУРАЛЫ ҒЫЛЫМДЫ ЗЕРТТЕЙТІН БӨЛІМ? 7.МОЛЕКУЛАЛЫҚ КИНЕТИКАЛЫҚ ТЕОРИЯ ҚАЛАЙ ҚЫСҚАРАДЫ? 8.МЕХАНИКАНЫҢ ТҮСІРІЛГЕН КҮШ ӘРЕСІНЕН МАТЕРИАЛДЫҢ ДЕНЕЛЕРДІҢ ҚОЗҒАЛЫСЫН ЗЕРТТЕЙТІН БӨЛІМ?

10 слайд
.

11 слайд
7.Үйге тапсырма Механикалық тербеліс тақырыбына конспект жазып,келесі тақырып «Электрсыйымдылығы,конденсаторлар» тақырыбына дайындалып келу

12 слайд
Назар аударып, тыңдағандарыңызға рахмет !