Ашық сабақ "Сарматтардың қоғамдық құрылысы шаруашылығы"

1 слайд
Атырау облысы Қызылқоға ауданы Сағыз ауылындағы №9 орта мектебінің жорғары санатты тарих пәнінің мұғалімі: Утегенова Шаттыгул

1 слайд

2 слайд
Тақырыбы: 5.4В Сарматтардың қоғамдық құрылысы мен шаруашылық өмірі

2 слайд

3 слайд
Сабақтың оқу мақсаты: 5.2.2.1 Сарматтардың археологиялық ескерткіштерін сипаттау 5.2.2.3 Ежелгі тайпалардың қолданбалы өнер ерекшеліктерін сипаттау арқылы қоғамдық құрылыс сипаттау. Сабақтың мақсаттары : Қазақстанның батыс аймағында орналасқан сармат дәуірінің археологиялық ескерткіштерін зерделеп салыстыру; шаруашылығы мен әлеуметтік құрылымын анықтау. Тілдік мақсаттар: Оқылым дағдысы:Оқушылар Бесоба, Аралтөбе, Сынтас археологиялық ескерткіштері туралы мәліметтермен жұмыс жасайды

3 слайд

4 слайд
Ғұндардың шаруашылығының негізгі түрі Ғұндардың баспаналарының түрі Ғұндардың билеушісі «Полихромдық стиль» деп аталатын зергерлік өнерді кімдердерден қабылдады? Ғұндар қай тілде сөйлеген Қытай императоры ғұндар шабуылынан қалай қорғанды? Ғұндар қоғамы неше руға бөлінді Ғұндардың шығыстан батысқа көшуі Ғұндар туралы деректерді кім жазды? Ғұн атауы қай уақытта пайда болды? «Қорамсап пен жебе»

4 слайд

5 слайд
Дескрипторлары: •ғұн тайпалары туралы біледі; •ғұн тайпаларының баспанасы, шаруашылығы, билеушісі, сөйлеу тілін, зергерлік өнерін, деректері туралы түсінеді •Ғұн тайпаларына тоқталып, оқушылардың жауабын түйіндеп, жаңа тақырыппен, сабақ мақсаттары мен табыс критерийлерімен таныстыру

5 слайд

6 слайд
Топқа бөлу •Бесоба •Сынтас •Аралтөбе

6 слайд

7 слайд
5.4В Сарматтар САБАҚ тақырыбы: Сарматтардың қоғамдық құрылысы мен шаруашылық өмірі

7 слайд

8 слайд
Жаңа сабақтың жоспары: 1.Сармат ақсүйектерінің обалары 2.Шаруашылығы мен тұрмысы 3.Арал-Каспий теңіздері аралығын мекендеген тайпалар 4.Қоғамдық құрылысы. Жаңа сабақ:

8 слайд

9 слайд
Бағалау критерийлері •Сарматтардың қоныстану аймағын біледі және картадан көрсете алады; •Шаруашылығын, мәдениетін, қоғамдық кұрылымын түсіндіре алады; •Кем дегенде 3 (Аралтөбе, Сынтас, Бесоба) археологиялық қазба жүргізілген аумақты талдап, сипаттай алады

9 слайд

10 слайд
Бейнематериалды карай отырып, тарихи 3 маңызды ақпаратты табыңыз https://www.youtube.com/watch?v=V3-l3o0bRdc •Дескрипторлары: -Атырау облысындағы сарматтар ескерткіштерінің тарихи маңыздылығын біледі; -Б.З.Б Vғ Каспий ойпатында мекендеген сарматтардың тарихын зерттеуде табылған заттай дерек көздерінің маңыздылығын түсінеді; - Сарматтар дәуірінде дүние жүзілік сауда дамып, халықаралық қатынас орнағанын анықтайды.

10 слайд

11 слайд
Сармат дәуірінің кезеңдері: Орта сармат кезеңі б.з.б II - б.з. I ғ. Соңғы сармат кезеңі б.з. II-IV ғ. Ерте сармат кезеңі б.з.б IV-II ғ.

11 слайд

12 слайд
Арал – Каспий аралығын мекендеген Сарматтардың ескерткіштері: Батыс Қазақстан жеріндегі Жайық, Елек, Жем өзендерінің бойында. Каспийдің жағалауында каспийлер өмір сүрген. Каспий теңізін сол кезде Гиркан теңізі деп атаған 1. Сызба арқылы көрсету «Сармат» деген жұрттың аты көне дәуір авторларының еңбектерінде б.з.б. 3 ғасырдан бастап кездеседі. Б.з.б. 8 ғасырда савроматтар деп атаған. Савромат жөнінде грек, рим тарихшылары Диодор, Үлкен Плиний, Полибий жазып кеткен.

12 слайд

13 слайд

13 слайд

14 слайд
Сарматтардың қоғамдық құрылымы Әскери демократия жетілді Ағашқы қауымдық құрылыс ыдырап,мүлік теңсіздігі шықты Сармат қоғамында әскери демократия әйелдерге де қатысты болды

14 слайд

15 слайд
Грек тарихшысы  Геродот қалдырған мәлімет бойынша: •Савроматтар скиф тіліне өте жақын тілде сөйлеген; •Қауымдағы ерлер мен әйелдер тең саналған; •Савроматтар дах, массагеттермен, исседондармен туыстас келген;

15 слайд

16 слайд
сарматтардың археологиялық ескерткіштері •Ерте темір дәуіріндегі иран тілдес көшпенді халық (б.з.д. VI-IV ғғ.) •Саврамат деген атауды зерттеушілердің ойынша Геродот енгізді •Савраматтар құрамына аландар, языги, сирактар, аорстар, роксаланы, саилар тайпалары кірді. Картамен жұмыс

16 слайд

17 слайд
Аралтөбе ескерткіші •Атырау облысы Жылыой ауданы Ақкиізтоғай ауылынан шығысқа қарай Ақмешіт ғибадатханасының оңтүстік- батысында Құлшаната бейітіне таяу орналасқан. 1989 ж. Батыс Қазақстан  археологиялық экспедициясы (жетекшісі З.Самашев) ашқан. 1999 ж. алғашқы зерттеу нәтижесінде үш зират қазылды. дерек көзі: https://kk.wikipedia.org/wiki Темір қылыш Қыш құмыра қорамса

17 слайд

18 слайд
Сынтас ескерткіші – Елек өзенінің бойында табылды Табылған заттары

18 слайд

19 слайд
Бесоба ескерткіші •Бесоба қорымы — б.з.б. VI — IV ғасырлардан сақталған ғұрыптық жерлеу орындары. Ақтөбе облысы, Мартөк ауданы, Хлебодаровское ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 3,5 км жерде орналасқан. •1973, 1974, 1976 жылдары Орталық Қазақстан археологиялық экспедициясы (жетекшілері М. Қадырбаев, Ж. Құрманқұлов) зерттеген. •Дерек көзі: https://kk.wikipedia.org

19 слайд

20 слайд
Жаңа атауларға байланысты «Бесоба», «Сынтас», «Аралтөбе» мәдени ескерткіштерінің ерекшеліктерін анықтап, презентация дайында немесе «Сюжеттік кесте» толтыр. Зерттеу және талдау Презентацияның критерийлері: 1. Презентация тек екі слайдтан тұруы қажет; 2. Бірінші слайдта таңдамалы үш сурет пен оны түсіндіретін үш сөйлем болуы тиіс; 3. Екіншісінде төрт сурет таңдалып, ретімен қойылуы тиіс. Әр суретке үш сөзден аспайтын сөйлем жазу. •Топтар өз жұмыстарын қорғап, сұрақ-жауаппен алмасады.

20 слайд

21 слайд
«Сюжеттік кесте» Кім?Не?Қашан? Қайда? Неге? «Екі жұлдыз бір тілек»

21 слайд

22 слайд
Сұраққа жауап беріңіз Обаларда табылған заттар, жерлеу рәсімі бойынша біз сарматтар қоғамындағы қандай ерекшелікті байқаймыз? •Дескрипторлары: •Батыс Қазақстанда сарматтардың қоныстанған аймақтарын, қолөнерін, шаруашылығын зерттейді

22 слайд

23 слайд
Сарматтардың қоғамдық құрылымы https://www.youtube.com/watch?v=dMXHSeO6kEI деректі фильм әйелдердің қоғамдағы орнына тоқталу •Дескрипторлары: •Сарматтар қоғамының ерекшеліктерін біледі; •Сарматтар қоғамының әлеуметтік құрылымын түсінеді, сармат әйелдерінің қоғамдағы орнын анықтайды;

23 слайд

24 слайд
Венн диаграммасы арқылы сарматтар мен басқа тайпалық бірлестіктердің бірінің (сақтар немесе ғұндар) қоғамдық құрылымын салыстырып, ұқсастықтары мен айырмашылықтарын жаз сармат ұқсастығыСақ / ғұн

24 слайд

25 слайд
Сармат ескерткіштеріне байланысты сұрақтар •Сармат қоғамында абыздардың рөлі қандай және ол туралы қай ескерткіштен біле аламыз? •Аралтөбе ескерткішінен табылған жәдігерлердің айрықша атап өтетін белгілері бар ма? •Сармат қоғамында жауынгерлердің рөлінің жоғары болғандығы неден байқалады? ҚОЛДАНЫЛАТЫН ЛЕКСИКА •Сарматтардың қоғамдық құрылысын келесідей сипаттауға болады... •Сарматтарда әскери - демократиялық құрылыс болғанын келесіден көруге болады... •Сарматтардың мәдени ескерткіштерінің ерекшеліктері келесіде...

25 слайд

26 слайд
«kahoot » бағдарламасы ойыны •Ең жоғары ұпай жинаған оқушы «Алғыр» атағына ие болады.

26 слайд

27 слайд
КЕРІ БАЙЛАНЫС

27 слайд

28 слайд
Пайдаланған әдебиеттер: 1. Қазақстан тарихы. Очерктер. 30-56-бб. 2. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. I-том.  Алматы, 1996. 2-бөлім, 1-3- тараулар. 3. Рысбайұлы К. Қазақстан Республикасының тарихы, 2-бөлім 4. Акишев К. Курган Иссык. М., 1978. 5. Бичурин Н.Я. Средняя Азия и Восточный Туркестан А., 1997. 6. Гумилев Л.Н. Хұндар. А., 1998.

28 слайд

29 слайд
Саралау •Барлық оқушылар: Картадан сарматтардың орналасуын көрсетеді •Оқушылардың басым бөлігі: Сарматтар қоғамындағы әлеуметтік топтардың ерекшеліктерін түсіндіреді; •Кейбір оқушылар: Бесоба, Аралтөбе, Сынтас археологиялық ескерткіштерін сипаттау арқылы сарматтар ерекшеліктерін түсіндіреді.

29 слайд