Ашық сабақ "Саяси партиялар және қоғамдық ұйымдар"

1 слайд
Дәрістің тақырыбы: Саяси партиялар

2 слайд
Дәрістің мақсаты: Білімділік: Оқушыларға саяси партиялардың тарихи даму кезеңдері, олардың типологиялық түрлері саны мен саяси салмағы туралы түсіндіріу. ҚР саяси партиялар және оларды топтастыру, қоғамдық саяси ұйымдар мен қөзғалыстар бойынша толық түсінік беру. Дамытушылық: Оқушылардың ұйымдастырушылық, жетекшілік, саяси белсенділік қабілеттерін дамыту. Тәрбиелік: Оқушыларды саяси сауатты, көкірегі ояу, саналы азамат етіп тәрбиелеу.

3 слайд
Үй тапсырмасы Азаматтық қоғам мен құқықтық мемлекет. 1. Азаматтық қоғам дегеніміз не? 2. Азаматтық қоғам идеясына елеулі еңбек еткен кімдер? 3. Азаматтық қоғамның қандай артықшылықтары мен ерекшеліктері бар? 4. Құқықтық мемлекеттің ерекшелігін атаңыздар?

4 слайд
Ұқсастығы Құқықтық мемлекет Азаматтық қоғам ВЕНН диограмасы

5 слайд
Жаңа сабақ жоспары: 1. Саяси партиялардың пайда болуы, мәні. 2. Саяси партиялардың жіктелуі мен қызметтері. 3. Қоғамдық саяси ұйымдар мен қозғалыстар.

6 слайд
Саяси партиялардың пайда болуы, мәні. Саяси жүйеге мемлекетпен қатар саяси партияларда кіреді. «Партия» деген сөз латын тілінен шыққан бөлу, бөлшек деген мағынаны білдіреді. Тарихта белгілі алғашқы партиялар Ежелгі Грецияда пайда болған. Олардың мүшелері аз, тұрақтылығы шамалы, дұрысұйымдаспаған шағын топтар болатын. Олар құлиеленушілердің әр түрлі ағымдардың мүдделерін қорғады. Мұндай партия феодалдық қоғамда да болды. Бірақ шексіз әкімшілік билеген дәуірде олардың айтарлықтай мағынасы болмады. Қазіргі біздің түсінігімізде саяси партиялар Еуропада ХІХ ғасырдың екінші жартысында пайда бола бастаған. Джозеф Ла Паломбара Профессор (Йельский унив.)

7 слайд
Партиялар мынадай 4 белгімен сипатталады: 1) партия белгілі бір идеологияны қорғайды немесе кем дегенде адамды, дүниені ерекше көре біледі; 2) партия — адамдарды жергілікті ұйымнан бастап, халықаралық дәрежеге дейін саясаттың әр түрлі деңгейінде әжептеуір ұзақ біріктіретін ұйым; 3) партияның мақсаты — билікті қолға алып, жүзеге асыру (көбінесе ол коалициялық жолмен жасалады); 4) әр партия өзіне халықтың дауыс беруінен бастап, мүше болуына дейінгі қолдауын камтамасыз еткісі келеді.

8 слайд
Саяси жүйеде партиялар үлкен әлеуметтік жіктердің (топтардың, таптардың, бірлестіктердің) мүддесін көздейді. Партиялардың өмір сүруінің өзі сол жіктеудің арасында дау-жанжалдардың тууы мен оларды шешу қажетгігінен шығады. Поляктың белгілі саясаттанушысы А. Боднардың көрсеткеніндей, қазіргі қоғамда саяси партиялар мынадай қызметтерді атқарады: а) қоғамның ірі топтарының мақсат-мүдделерін анықтау, тұжырымдау және негіздеу; ә) олардың белсенділігін арттырып, жинақтау; б) саяси идеология мен саяси ілімдерді жасау; в) саяси жүйелерді, оның жалпы принциптерін, элементтерін, құрылымдарын қалыптастыруға қатысу және т. б.; г) мемлекетте билік үшін күреске қатынасу және оның жұмы-сының бағдарламасын жасау; д) мемлекеттік билікті іске асыруға қатынасу; е) қоғамдық пікірді қалыптастыру; ж) жалпы қоғамды, яки оның белгілі бір бөлігін (топты, тапты, жікті) саяси тәрбиелеу; и) мемлекеттің, кәсіподақтарының, қоғамдық ұйымдардың аппараты үшін кадрлар даярлау мен ұсыну және т. т.

9 слайд
Саяси партиялардың жіктелуі мен қызметтері. Саяси партияларды жіктеп, жүйелеудің көптеген белгілері мен өлшемдері бар. Мысалы, институциондық тәсіл партияларды топтастырғанда ұйымдастыру ерекшелігін басшылыққа алады, либералдық дәстүр идеологиялық байланыстардың сипатына басты назар аударады, марксистер болса таптық белгілеріне айрықша мән береді. Бұл мәселені терең зерттеген саясаттанушылардың бірі франсуз ғалымы М.Дюверже ХХ ғасырдың 50 жылдарында сайлаушылар мен белсенділер санына байланысты партияларды кадрлық және бұқаралық деп екіге бөледі. Морис Дюверже

10 слайд
Қауымдастық партия Саяси жүйедегі ролі мен ұйымдасуына байлынысты саяси партиялар 4 топқа ұйымдасадыАвангарттық партиялар Сайлаушылар партиялар Парламенттік партиялар

11 слайд
Саяси идеологияға қарай парртия 5 бөлінеді : Коммунистік партияСоциал-демократиялық партия Буржуазиялық- демократиялық партия Консервативтік партия Фашистик партиялар

12 слайд

13 слайд
Саяси партиялардың қызметі. Қоғамның ірі топтарының мақсат- мүдделерін анықтау Саяси жүйелерді, оның жалпы принциптерін, элементтерін,құрылымд арын қалыптастыруға қатысуСаяси идеология мен ілімдерді жасау Олардың белсенділігін арттырып, жинақтау Мемлекетте блік үшін күреске қатынасу және оның жұмысының бағдарламасын жасау Қоғамдық пікірді қалыптастыру т.б

14 слайд
Саяси өмірдегі алатын орны, билікті жүзеге асыруға қатысына қарай саяси партиялар билеуші және оппозициялық (лат. қарсы қою) болып бөлінеді. Билеуші партияның қолдарына мемлекеттік билік тигендіктен оларға бүкіл қоғам дамуының басты бағыттары мен сипатын айқындауға мүмкіндік туады.

15 слайд
Жұмыс істеу жағдайына заңың рұқсат етуіне байланысты партиялар ресми, жартылай ресми, құпия деп жіктеледі. Партиялар жиылып партиялар жүйесін құрайды. Партиялық жүйе деп – мемлекеттік мекемелерді қалыптастыруға шынымен мүмкіндігі бар, елдің ішкі және сыртқы саясатына ықпал ете алатын саяси партиялар жиынтығын айтады.

16 слайд
Саяси партиялар саны жағынан: - Көп партиялық (Австрия, Белгия, Дания, Нидерланд, Қазақстан) - Екі партиялық (бипартизм) АҚШ-та республикалық және демократиялық, Англияда консерваторлар мен лейбористер, Германияда християндық демократтар мен социал – демократтар т.б. - Бір партиялық (бәсекелес партияларды болдырмайды. Мыс:КСРО, Қытай, Куба т.б.) болып бөлінеді.

17 слайд
Қазақстандағы көп партиялықтың қалыптасуы.

18 слайд
Қоғамдық-саяси ұйымдар мен қозғалыстар.

19 слайд
Саяси қозғалыс деп өкімет билігі үшін күрес арқылы қазіргі жағдайды өзгертуге немесе үкіметке ықпал жасай отырып, оны нығайтуға тырысқан қоғамдық күштерді айтады. Саяси қозғалыстардың пайда болуына төмендегідей саяси жағдайлар себеп болады. Жеке адам өз ойын, көзқарасын өкімет орындарына тікелей жеткізе алмайды. Сондықтан өзі сияқтылармен топтасады. Қоғамдық ұйымдарға   халықтың белгілі бір тобының мүддесін білдіріп, қорғайтын, алдына қойған әлеуметтік мақсатқа жету үшін ерікті түрде мүшелікке кірген, оған материялдық көмек көрсететін, өзін-өзі басқаратын адамдардың бірлестігі жатады. Қоғамдық ұйымдар мынадай түрлерге бөлінеді: 1.Қоғамдық –саяси мүдделеріне сай құрылған ұйымдар. Бұған алдына саяси мақсаттар қойған ұйымдар жатады. 2.Экономикалық мүддесіне қарай құрылған ұйымдар 3.Таптық белгісіне сай ұйымдар (кәсіподақтар, шаруалар одағы). 4.Қызмет түріне қарай құрылған ұйымдар (ғылыми-техникалық, оқу- ағарту, денсаулық сақтау, ұлттық-мәдени, спорттық, қорғаныс, діни, т.б).

20 слайд
Кәсіподақ – бір мамандықтың немесе өндірістің бір саласында еңбек ететін адамдарды біріктіретін қоғамдық ұйым. Алғаш рет кәсіподақтар капитализмге тұңғыш аяқ басқан Англияда XVIII ғасырдың басында пайда болды. Кейінірек олар өнеркәсібі дамыған барлық елдерде қалыптасады.

21 слайд
Кәсіподақтар өз міндеттерін үш түрлі жолмен шешеді: 1) Жұмысшылардың экономикалық, әлеуметтік тұрмыс жағдайын түзетуге арналған өкімет тарапынан жекелеген жеңілдіктердің болуы. 2) Үздіксіз ереуілге шығып, өкіметке күшпен қысым жасау. 3) Кәсіподақтардың өз көзқарасын өкіметтің саясатымен сәйкестендіріп, мемлекет, кәсіпкерлердің өкілдерімен бірлесе отырып, өзара тиімді шешім іздестіру.

22 слайд
Белгілі жастар қозғалысына: «Хиппилер» «Байкерлер» «Пацифистер» «Металлисттер»,

23 слайд
«Панкілер» «Фанаттар» «Рокерлер»

24 слайд
Қазақстандағы қоғамдық қозғалыстар мен ұйымдар Алдына қойған мақсаттарына қарай былайша топтастырылады. • Экологиялық бағыттағы ұйымдар. « Невада-Семей» қозғалысы, «Арал-Азия-Қазақстан» халықаралық қоғамдық комитеті, «Табиғат комитеті». • Ұлт мәселелерін шешуге тырысқан топтар. Оларға: Қазақстанның «Азат»азаматтық қозғалысы, славяндардың республикалық қоғамдық «Лад» қозғалысы, «Русская община», «Единство» қоғамдық бірлестігі, республикадағы казактар қозғалысы, неміс, ұйғыр, грек, кәріс және т.б. мәдениет орталықтары. • Тарихи-ағартушылық қоғамдар: «Мемориал» , «Әділет» , «Ақиқат» және т.б. • Әлеуметтік талаптар қойған ұйымдар: «Атамекен» , «Алтын бесік» , «Жерұйық» , «Шаңырақ» және т.с.с. Сонымен қатар республикада ардагерлер, әйелдер, жастар одақтары және т.б. көптеген қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар бар.

25 слайд

26 слайд
“ Кім мықты?” ойыны

27 слайд
1 2 3 5 6 4 9 10 11 127 8

28 слайд
Мемлекет ұғымын еңгізген ғалым? Николло Макиавелли

29 слайд
Салыстырмалы әдіс Әртүрлі елдердегі саяси құбылыстарды салыстырып, олардың жалпы және жеке ерекшеліктерін ажыратуға мүмкіндік береді.

30 слайд
МЕМЛЕКЕТТІ БАСҚАРУ ТӘРТІБІ МОНАРХИЯ - МЕМЛЕКЕТТІК БИЛІК МЕМЛЕКЕТТІҢ ЖЕКЕ БАСШЫСЫНЫҢ ЯҒНИ МҰРАГЕР МОНАРХИЯНЫҢ ҚАСЫНА ШОҒЫРЛАНАДЫ. РЕСПУБЛИКА -МЕМЛЕКЕТТІК БИЛІКТІҢ БАРЛЫҚ ЖОҒАРҒЫ ОРГАНДАРЫ НЕ САЙЛАНАТЫН, НЕ ЖАЛПЫ ҰЛТТЫҚ ӨКІЛЕТТІК МЕКЕМЕЛЕР РЕТІНДЕ ҚАЛЫПТАСАТЫН БАСҚАРУ ТӘРТІБІ .

31 слайд
Саяси жүйенің басты элементі Мемлекет

32 слайд
Мемлекеттің қандай белгілері бар?  Аумақтық (территориялық) бөліну.  Ерекше өкімет аппараты (жария билік).  Мемлекеттің егемендігі.  Ашық күш қолдану, зорлықпен еріксіз көндіру  Салық салу.  Мемлекеттің міндетті түрде азаматы болу.

33 слайд
Партия деген сөз қандай мағына береді? Партия латын тілінен шыққан бөлу, бөлшек деген мағынаны білдіреді.

34 слайд
Элита «Элита» термині француздың «elite» деген сөзінен шыққан, сұрыпталған, таңдалған, іріктелген жеген мағынаны білдіреді.

35 слайд
Саяси идеологияны зерттеген ғалым? А.Дестют де Траси

36 слайд
Қазақстанда ғ ы ресми тіркелген партияларды атаңыз?  Ақ жол партиясы  Нұр отан партиясы  Қазақстан Коммунистік халық партиясы  Жалпы ұлттық социал-демократиялық партия  Қазақстанның “АЗАТ” демократиялық партиясы  Қазақстан социал-демократиялық “Ауыл” партиясы  Патриоттар партиясы  “ Бірлік” партиясы  Қазақстан Коммунистік партиясы

37 слайд
Морис ДювержеБұл кім?

38 слайд
Саяси партиялар іштей ұйымдасуына байланысты нешеге жіктеледі? • Авангарттық партиялар • Сайлаушылар партиялар • Парламенттік партиялар • Қауымдастық партия

39 слайд
“ Саясат” кітабының авторы? А р и с т о т е л ь

40 слайд
№ 1 Кім айтқан? • «Адамның басқа жан-жануарлардан ерекшелігі – ол билік үшін күреседі» _____________ • «Физикада басты ұғым энергия болса, қоғамдық ғылымдарда негізгі ұғым билік болып табылады» _____________ • «Экономикалық жүйеде ақша қандай орын алса, саяси жүйеде билік те сондай орын алады» ____________ № 2 Мына төмендегі әріптердің орнын ауыстыра отырып саяси терминдерді табыңыз. Қалған артық әріптерден жасырын сөз құраңыз. Я т о н у ц и с т и ж к Я р е н ф е ц и н о к ү С а қ т а з қ а қ н й Ғ е қ о м а Т а р е п д е н м а т с Б а л к и у с р е п і Я р е д а ф е ц и н П ә р т і д т Н а т а с а е Т і м ү к е г Я с а т а с і

41 слайд
Үй тапсырмасы: САЯСИ ПАРТИЯЛАР НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!