Азот қышқылы және оның тұздары.
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
«Химиялық ой жинау»
1) Азоттың сутекті қосылысы қалай аталады?
2) Азот қосылыстарында қандай тотығу дәрежелерін
көрсетеді?
3) Аммиактың физикалық қасиетін сипаттаңыз
4) Аммиакты өнеркәсіпте және зертханада қалай
алады?
5) Аммоний тұздары туралы не білеміз?
6) Азоттың қандай оксидтерін білесіздер?
7) Азот қышқылының тұздары қалай аталады?
1 слайд
«Химиялық ой жинау» 1) Азоттың сутекті қосылысы қалай аталады? 2) Азот қосылыстарында қандай тотығу дәрежелерін көрсетеді? 3) Аммиактың физикалық қасиетін сипаттаңыз 4) Аммиакты өнеркәсіпте және зертханада қалай алады? 5) Аммоний тұздары туралы не білеміз? 6) Азоттың қандай оксидтерін білесіздер? 7) Азот қышқылының тұздары қалай аталады?
2 слайд
Азот оксидтеріне сипаттама жазу
NO NO
2
2 слайд
Азот оксидтеріне сипаттама жазу NO NO 2
3 слайд
Азот оксидтеріне сипаттама жазу
NO NO
2
Суда нашар ериді
Қиын сығылады Түссіз газАуада жеңіл тотығады
Буы улы
Димерленіп ,
N
2 O
4 түзеді Суда ерігенде HNO
3
және NO түзедіӨзіне тән иісі бар
қоңыр түсті газ
3 слайд
Азот оксидтеріне сипаттама жазу NO NO 2 Суда нашар ериді Қиын сығылады Түссіз газАуада жеңіл тотығады Буы улы Димерленіп , N 2 O 4 түзеді Суда ерігенде HNO 3 және NO түзедіӨзіне тән иісі бар қоңыр түсті газ
4 слайд
4 слайд
5 слайд
Сабақтың мақсаты: азот(ІІ) және (ІV)
оксидтерінің алыну тәсілдері, қасиеттері
және азот қышқылын өндіргенде олардың
атқаратын рөлімен таныстыру, сұйытылған
және концентрлі азот қышқылының
қасиеттерін оқу, тәжірибе жүзінде нитрат-
ионды анықтауды үйрену
5 слайд
Сабақтың мақсаты: азот(ІІ) және (ІV) оксидтерінің алыну тәсілдері, қасиеттері және азот қышқылын өндіргенде олардың атқаратын рөлімен таныстыру, сұйытылған және концентрлі азот қышқылының қасиеттерін оқу, тәжірибе жүзінде нитрат- ионды анықтауды үйрену
6 слайд
Сабақ түрі: Жаңа тақырыпты меңгерту
Сабақтың әдіс -тәсілі: сөздік- көрнекілік
Қолданылатын көрнекіліктер: интерактивті
тақта, компьютер, электрондық оқулық,
периодтық жүйе, постер, бағалау парағы.
6 слайд
Сабақ түрі: Жаңа тақырыпты меңгерту Сабақтың әдіс -тәсілі: сөздік- көрнекілік Қолданылатын көрнекіліктер: интерактивті тақта, компьютер, электрондық оқулық, периодтық жүйе, постер, бағалау парағы.
7 слайд
Күтілетін нәтиже:
1. Азот оксидтерінің қасиетін сипаттай алады
2. Азот қышқылының химиялық қасиетін
талдай алады
3. Тотығу - тотықсыздану реакцияларын
электрондық баланс әдісімен жаза біледі
4. Нитраттардың ыдырау өнімдері мен нитрат -
ионды анықтай алады
7 слайд
Күтілетін нәтиже: 1. Азот оксидтерінің қасиетін сипаттай алады 2. Азот қышқылының химиялық қасиетін талдай алады 3. Тотығу - тотықсыздану реакцияларын электрондық баланс әдісімен жаза біледі 4. Нитраттардың ыдырау өнімдері мен нитрат - ионды анықтай алады
8 слайд
I . МОЛЕКУЛА ҚҰРЫЛЫСЫ
Электрон дық формуласы
:O
:
H :O: N
:
:OМолекулалық формуласы
HNO 3
Құрылымдық формуласы
//О
H ─ O ─ N
\\
OЖаңа тақырып: Азот қышқылы.
Нитраттар.
8 слайд
I . МОЛЕКУЛА ҚҰРЫЛЫСЫ Электрон дық формуласы :O : H :O: N : :OМолекулалық формуласы HNO 3 Құрылымдық формуласы //О H ─ O ─ N \\ OЖаңа тақырып: Азот қышқылы. Нитраттар.
9 слайд
II . ҚЫШҚЫЛҒА СИПАТТАМА
Негізділігіне қарай:
бірнегізді
Құрамындағы«О» байланысты:
оттекті
Суда ерігіштігіне қарай:
ерігіш
Тұрақтылығына қарай:
тұрақсыз
Ұшқыштығына қарай:
ұшқыш
Диссоциациялану дәрежесіне қарай:
күшті
9 слайд
II . ҚЫШҚЫЛҒА СИПАТТАМА Негізділігіне қарай: бірнегізді Құрамындағы«О» байланысты: оттекті Суда ерігіштігіне қарай: ерігіш Тұрақтылығына қарай: тұрақсыз Ұшқыштығына қарай: ұшқыш Диссоциациялану дәрежесіне қарай: күшті
10 слайд
III . Физикалық қасиеттері
HNO
3т ү с с із с ұ й ы қ т ы қтығыздығы 1,51 г/ c м 3
-4 2
0 С -т а к р и с т а л л
б о л ы п қ а т а д ы .
ө з ін е т ә н и іс і б а р мөлдір түсті
8 2 ,6 0 С -т а қ а й н а й д ы .
10 слайд
III . Физикалық қасиеттері HNO 3т ү с с із с ұ й ы қ т ы қтығыздығы 1,51 г/ c м 3 -4 2 0 С -т а к р и с т а л л б о л ы п қ а т а д ы . ө з ін е т ә н и іс і б а р мөлдір түсті 8 2 ,6 0 С -т а қ а й н а й д ы .
11 слайд
Азот қышқылын өндірісте алу жолы
Азот қышқылын бірізді алу
сызбасы :
NH 3
Н N О 3N О
N О 2
Химиялық реакциялар:
1. 4 NH
3 + 5О
2 = 4 NO + 6Н
2 О + Q
2. 2NO + O
2 = 2NO
2 + Q
3. NO
2 + H
2 O = 2HNO
3 + NO↑ + Q 1
2 3
11 слайд
Азот қышқылын өндірісте алу жолы Азот қышқылын бірізді алу сызбасы : NH 3 Н N О 3N О N О 2 Химиялық реакциялар: 1. 4 NH 3 + 5О 2 = 4 NO + 6Н 2 О + Q 2. 2NO + O 2 = 2NO 2 + Q 3. NO 2 + H 2 O = 2HNO 3 + NO↑ + Q 1 2 3
12 слайд
III . Химиялық қасиеттері
I. Басқа қышқылдармен ортақ
II. Ерекше қасиеттері «Азот қышқылы
сипаттамалары бойынша
басқа қышқылдарға
қарағанда өте күшті және
өзіне сенімді. Сыртқы
күйінен бұл байқалмайды.»
12 слайд
III . Химиялық қасиеттері I. Басқа қышқылдармен ортақ II. Ерекше қасиеттері «Азот қышқылы сипаттамалары бойынша басқа қышқылдарға қарағанда өте күшті және өзіне сенімді. Сыртқы күйінен бұл байқалмайды.»
13 слайд
Басқа
қышқылдармен
ортақ қасиеттері
Н NO
3 H +
+ NO
3 -
Н NO3 + лакмус күлгін =
Н NO 3 + метилді қызыл сары =
13 слайд
Басқа қышқылдармен ортақ қасиеттері Н NO 3 H + + NO 3 - Н NO3 + лакмус күлгін = Н NO 3 + метилді қызыл сары =
14 слайд
Азот қышқылының химиялық қасиетін тірек сызбалар арқылы талдау,
реакция теңдеулерін жаз у
Концентрлі
қышқыл
Fe,Cr,Al,Au
,Pt,Ir әсер
етпейді Концентрлі
қышқыл
басқа ауыр
металдармен Концентрлі
қышқыл
сілтілік және
сілтілікжер
металдармен Сұйытылған
қышқыл
сілтілікжер
металдармен,
сондай - ақ Zn
және Fe- мен Сұйытылған
қышқыл
ауыр
металдармен
NO
2
N
2 O
NH
3 (NH
4 NO
3 ) NO
14 слайд
Азот қышқылының химиялық қасиетін тірек сызбалар арқылы талдау, реакция теңдеулерін жаз у Концентрлі қышқыл Fe,Cr,Al,Au ,Pt,Ir әсер етпейді Концентрлі қышқыл басқа ауыр металдармен Концентрлі қышқыл сілтілік және сілтілікжер металдармен Сұйытылған қышқыл сілтілікжер металдармен, сондай - ақ Zn және Fe- мен Сұйытылған қышқыл ауыр металдармен NO 2 N 2 O NH 3 (NH 4 NO 3 ) NO
15 слайд
Cu + HNO3 ( конц) = Cu(NO3)2 + NO2 ↑ +
2 H 2 O
Cu + 4HNO3 ( конц) = Cu(NO3)2 + 2 NO2 ↑
+ 2H2 O
Zn + HNO3( сұйыт ) = Zn(NO3)2 + NH4NO3
+ H2O
4Zn + 10HNO3( сұйыт ) = 4 Zn(NO3)2 +
NH4NO3 + 3H2O
15 слайд
Cu + HNO3 ( конц) = Cu(NO3)2 + NO2 ↑ + 2 H 2 O Cu + 4HNO3 ( конц) = Cu(NO3)2 + 2 NO2 ↑ + 2H2 O Zn + HNO3( сұйыт ) = Zn(NO3)2 + NH4NO3 + H2O 4Zn + 10HNO3( сұйыт ) = 4 Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O
16 слайд
ҚОЛДАНЫЛУЫ
HNO
3Минералды
тыңайтқыштар
Ракеталық
отын
Пластмассалар
16 слайд
ҚОЛДАНЫЛУЫ HNO 3Минералды тыңайтқыштар Ракеталық отын Пластмассалар
17 слайд
MeNO
3 Me Mg
- ден солға таман орналасады
MeNO
2 + O
2
Me Mg мен Cu аралығында орналасады
MeO + NO
2 ↑ + O
2 ↑
Me Cu - нен оңға таман орналасады
Me + NO
2 ↑ + O
2 ↑
17 слайд
MeNO 3 Me Mg - ден солға таман орналасады MeNO 2 + O 2 Me Mg мен Cu аралығында орналасады MeO + NO 2 ↑ + O 2 ↑ Me Cu - нен оңға таман орналасады Me + NO 2 ↑ + O 2 ↑
18 слайд
А) Сілтілік металдардың нитраттары қыздырғанда нитриттерге және
оттекке ыдырайды:
2К NO
3 t
= 2KNO
2 +O
2
Ә) электрхимиялық кернеу қатарында магний мен мыс арасында
орналасқан металдардан түзілген нитраттар металл оксидіне, азот
(IV) оксидіне және оттекке ыдырайды:
2Pb(NO
3 )
2 = 2PbO+4NO
2 +O
2 ↑
Б) кернеу қатарында мыстың оң жағында тұрған нитраттар
бос металға, азот (IV) оксидіне және оттекке ыдырайды:
2 AgNO
3 t
= 2Ag+2NO
2 +O
2
18 слайд
А) Сілтілік металдардың нитраттары қыздырғанда нитриттерге және оттекке ыдырайды: 2К NO 3 t = 2KNO 2 +O 2 Ә) электрхимиялық кернеу қатарында магний мен мыс арасында орналасқан металдардан түзілген нитраттар металл оксидіне, азот (IV) оксидіне және оттекке ыдырайды: 2Pb(NO 3 ) 2 = 2PbO+4NO 2 +O 2 ↑ Б) кернеу қатарында мыстың оң жағында тұрған нитраттар бос металға, азот (IV) оксидіне және оттекке ыдырайды: 2 AgNO 3 t = 2Ag+2NO 2 +O 2
19 слайд
Азот
қос-ры NH
4 Cl NO
2 HNO
3 NO
NaNO
3 HNO
2 KNO
3 NH
4 NO
3 NaNO
2 Ca(NO
3 )
2
Оксидтері
Қышқылдар
ы
Тұздары Семантикалық картаны толтыру
19 слайд
Азот қос-ры NH 4 Cl NO 2 HNO 3 NO NaNO 3 HNO 2 KNO 3 NH 4 NO 3 NaNO 2 Ca(NO 3 ) 2 Оксидтері Қышқылдар ы Тұздары Семантикалық картаны толтыру
20 слайд
Азот
қос-ры NH
4 Cl NO
2 HNO
3 NO
NaNO
3 HNO
2 KNO
3 NH
4 NO
3 NaNO
2 Ca(NO
3 )
2
Оксидтері
Қышқылдар
ы
Тұздары
Семантикалық картаны толтыру
20 слайд
Азот қос-ры NH 4 Cl NO 2 HNO 3 NO NaNO 3 HNO 2 KNO 3 NH 4 NO 3 NaNO 2 Ca(NO 3 ) 2 Оксидтері Қышқылдар ы Тұздары Семантикалық картаны толтыру
21 слайд
Сендер мына тұжырымдамалармен келісесіңдер ме:
1. Азот қышқылы күшті тотықтырғыш болып саналады.
2. Азот қышқылы еритін негіздермен ғана әрекеттеседі.
3. Азот қышқылы жарықта ыдырайды.
4. Азот қышқылының тұздарын нитриттер деп атайды.
5. Азот қышқылы металдардың электрохимиялық
қатарында сутегіне дейінгі металдармен әрекеттеседі.
6. Азот қышқылы алюминийді пассивтейді.
7. Азот қышқылы өндірісте аммиактан алады.
8. Азот қышқылы металдармен әрекеттескенде сутегі
бөлінбейді. 1. Иә
2. Жоқ
3. Иә
4. Жоқ
5. Жоқ
6. Иә
7. Иә
8. Иә
21 слайд
Сендер мына тұжырымдамалармен келісесіңдер ме: 1. Азот қышқылы күшті тотықтырғыш болып саналады. 2. Азот қышқылы еритін негіздермен ғана әрекеттеседі. 3. Азот қышқылы жарықта ыдырайды. 4. Азот қышқылының тұздарын нитриттер деп атайды. 5. Азот қышқылы металдардың электрохимиялық қатарында сутегіне дейінгі металдармен әрекеттеседі. 6. Азот қышқылы алюминийді пассивтейді. 7. Азот қышқылы өндірісте аммиактан алады. 8. Азот қышқылы металдармен әрекеттескенде сутегі бөлінбейді. 1. Иә 2. Жоқ 3. Иә 4. Жоқ 5. Жоқ 6. Иә 7. Иә 8. Иә
22 слайд
Азот, азот қосылыстарын қайталау
22 слайд
Азот, азот қосылыстарын қайталау