Материалдар / Байқоңыр ғарыш айлағы

Байқоңыр ғарыш айлағы

Материал туралы қысқаша түсінік

Физика пән оқытушыларына

Курманбекова Шолпан Рахматдилдаевна

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

29 Қаңтар 2019

1804

3 рет жүктелген

Физика Презентация 11 сынып

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

1 / 33

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Материалдың қысқаша түсінігі

1 слайд
Baikonur Cosmodrome

1 слайд

Baikonur Cosmodrome

2 слайд

3 слайд
 Тарихи анықтамалар  1955 ж. 12 ақпан – «Байқоңыр» ғарыш айлағын салу жөнінде шешім қабылданды.  1955 ж. 12 мамыр – кешеннің құрылысы басталды.  1957 ж. – «Р-Э» зымыраны ұшырылды.  1961 ж. 12 сәуір – Тарихта тұңғыш рет ғарышқа адам ұшты. Ю. Гагарин ғарышта болып қайтты.  1991 ж. 2 қазан – Қазақтың тұңғыш ғарышкері Т. Әубәкіров ұшты.  1957-95 жж. – Айналадағы ортаға және халық денсаулығына кері ықпал туралы деректер шектеліп келді.  1997 ж. 4 қазан – Ресей Федерациясы «Байқоңыр» кешенін жалға (аренда) алған жағдайда оның аймағындағы экология және табиғатты пайдалану мәселесі жөніндегі келісімге қол қойылды.  1998 ж. 21 қазан – табиғатты қорғау заңының бұзылуын болдырмау жөніндегі Қызылорда облыстық қоршаған ортаны қорғау басқармасы ұйғарым шығарды.  1998 ж. қараша – 1999 ж. мамыр ұйғарымды орындау туралы Ресей жағымен хат алмасылды. Ресей жағы ұйғарымның барлық тармақтарын орындайтындығы туралы хабардар етті.  1999 ж. 29 наурыз – Ресей-Қазақстан комиссиясы кездесіп, бірлескен хаттамаға қол қойды.  1999 ж. 2 шілде – Қызылорда облыстық қоршаған ортаны қорғау басқармасы ғарыш айлағынан зымырантасығыштардың ұшуына тыйым салынатыны туралы Ресей жағына ескерту хат жолдады.  1999 ж. 5 шілде – Ақаумен ұшырылған «Протон» зымырантасығышы Қарқаралы ауданының жеріне құлады.  1999 ж. 27 қазан – «Протон» зымырантасығышының апаты. Оның сынықтары Атасу поселкесінің жанына құлады.  1999 ж. 18 қараша – келісімдерге қол қойылды. Келген шығынның орнын толтыру Ресейден талап етілді.

3 слайд

 Тарихи анықтамалар  1955 ж. 12 ақпан – «Байқоңыр» ғарыш айлағын салу жөнінде шешім қабылданды.  1955 ж. 12 мамыр – кешеннің құрылысы басталды.  1957 ж. – «Р-Э» зымыраны ұшырылды.  1961 ж. 12 сәуір – Тарихта тұңғыш рет ғарышқа адам ұшты. Ю. Гагарин ғарышта болып қайтты.  1991 ж. 2 қазан – Қазақтың тұңғыш ғарышкері Т. Әубәкіров ұшты.  1957-95 жж. – Айналадағы ортаға және халық денсаулығына кері ықпал туралы деректер шектеліп келді.  1997 ж. 4 қазан – Ресей Федерациясы «Байқоңыр» кешенін жалға (аренда) алған жағдайда оның аймағындағы экология және табиғатты пайдалану мәселесі жөніндегі келісімге қол қойылды.  1998 ж. 21 қазан – табиғатты қорғау заңының бұзылуын болдырмау жөніндегі Қызылорда облыстық қоршаған ортаны қорғау басқармасы ұйғарым шығарды.  1998 ж. қараша – 1999 ж. мамыр ұйғарымды орындау туралы Ресей жағымен хат алмасылды. Ресей жағы ұйғарымның барлық тармақтарын орындайтындығы туралы хабардар етті.  1999 ж. 29 наурыз – Ресей-Қазақстан комиссиясы кездесіп, бірлескен хаттамаға қол қойды.  1999 ж. 2 шілде – Қызылорда облыстық қоршаған ортаны қорғау басқармасы ғарыш айлағынан зымырантасығыштардың ұшуына тыйым салынатыны туралы Ресей жағына ескерту хат жолдады.  1999 ж. 5 шілде – Ақаумен ұшырылған «Протон» зымырантасығышы Қарқаралы ауданының жеріне құлады.  1999 ж. 27 қазан – «Протон» зымырантасығышының апаты. Оның сынықтары Атасу поселкесінің жанына құлады.  1999 ж. 18 қараша – келісімдерге қол қойылды. Келген шығынның орнын толтыру Ресейден талап етілді.

4 слайд

5 слайд

6 слайд
 Қазір әлемдегі ғарыш державалары дегенде алдымен Ресей, АҚШ, Фран ция, Украина, Қытай, Үнді стан, Жапония және Израиль сияқ ты елдер ауызға оралады. Осы ел дердің қатарынан көрінуге біздің де мүмкіндігіміз мол. Ең бастысы – Байқоңыр әлемдегі ең ірі жер бе ті ғылыми ғарыш полигоны екен дігі. Оның басты және көмек ші нысандарының жалпы ауданы – 6717 шаршы шақырым. «Бай қоңыр» ғарыш айлағы – халық-аралық маңызды нысан. Казір дү ниежүзінде шамамен 30 ғарыш ай лағы жұмыс істеп тұр. Солардың ішінде ең белсендісі Байқоңыр екенін өзгелер мойындайды. Бай қоңыр 2050 жылға дейін Ресейге жалға берілгенін бәріміз білеміз.

6 слайд

 Қазір әлемдегі ғарыш державалары дегенде алдымен Ресей, АҚШ, Фран ция, Украина, Қытай, Үнді стан, Жапония және Израиль сияқ ты елдер ауызға оралады. Осы ел дердің қатарынан көрінуге біздің де мүмкіндігіміз мол. Ең бастысы – Байқоңыр әлемдегі ең ірі жер бе ті ғылыми ғарыш полигоны екен дігі. Оның басты және көмек ші нысандарының жалпы ауданы – 6717 шаршы шақырым. «Бай қоңыр» ғарыш айлағы – халық-аралық маңызды нысан. Казір дү ниежүзінде шамамен 30 ғарыш ай лағы жұмыс істеп тұр. Солардың ішінде ең белсендісі Байқоңыр екенін өзгелер мойындайды. Бай қоңыр 2050 жылға дейін Ресейге жалға берілгенін бәріміз білеміз.

7 слайд
Жеміс шіркейлері Ең алғашқы ғарышқа ұшырыған жәндіктерге жеміс шіркейлері жатады. Оларды 1947 жылы V-2 зымыраны бортында ұшырды. Зымыран шіркейлерді жүгерісі бар қораппен бірге алып ұшты. Бұл тәжірибенің мақсаты жоғары биіктіктегі радиацияның шіркейлерге әсерін тексеру болды.

7 слайд

Жеміс шіркейлері Ең алғашқы ғарышқа ұшырыған жәндіктерге жеміс шіркейлері жатады. Оларды 1947 жылы V-2 зымыраны бортында ұшырды. Зымыран шіркейлерді жүгерісі бар қораппен бірге алып ұшты. Бұл тәжірибенің мақсаты жоғары биіктіктегі радиацияның шіркейлерге әсерін тексеру болды.

8 слайд
Альберт 1,2 және 3. Альберт 1 мен 2 – ғарышқа ұшырылған екі макака маймыл . Альберт1 1948 жылдың 11 маусымында ұшырылды. Ол Нью-Мехикодағы Аққұмадрдан "V-2 Блоссом" зымыраны бортында ұшырылды. Ол ұшу кезінде тірі қалып, Жерге түскенде соққы әсерінен өлді. Альберт-4 1949 жылдың 12 желтоқсанында ұшырылды. Бұл ең алғашқы сәтті ұшу болып, маймылға ешқандай зиян келген жоқ. Бірақ Альберт-4 соққы әсерінен өлді.

8 слайд

Альберт 1,2 және 3. Альберт 1 мен 2 – ғарышқа ұшырылған екі макака маймыл . Альберт1 1948 жылдың 11 маусымында ұшырылды. Ол Нью-Мехикодағы Аққұмадрдан "V-2 Блоссом" зымыраны бортында ұшырылды. Ол ұшу кезінде тірі қалып, Жерге түскенде соққы әсерінен өлді. Альберт-4 1949 жылдың 12 желтоқсанында ұшырылды. Бұл ең алғашқы сәтті ұшу болып, маймылға ешқандай зиян келген жоқ. Бірақ Альберт-4 соққы әсерінен өлді.

9 слайд
Йорик Йорик -ғарышқа ұшыру кезінде тірі қалған ең бірінші маймыл. Йорик және оған қоса 11 тышқан ғарышқа 1951 жылдың 20 қыркүйегінде ұшырлды.

9 слайд

Йорик Йорик -ғарышқа ұшыру кезінде тірі қалған ең бірінші маймыл. Йорик және оған қоса 11 тышқан ғарышқа 1951 жылдың 20 қыркүйегінде ұшырлды.

10 слайд
Ғарыштағы өрмекші торлары Алғашқы ғарыштағы өрмекші торлары 1973 жылы Скайлэб бортына соғылды. Бұл торды Арабелла және Анита деген екі еуропалық бақша өрмекшілері жасаған.

10 слайд

Ғарыштағы өрмекші торлары Алғашқы ғарыштағы өрмекші торлары 1973 жылы Скайлэб бортына соғылды. Бұл торды Арабелла және Анита деген екі еуропалық бақша өрмекшілері жасаған.

11 слайд
Ғарыштағы алғашқы иттер Ғарышқа иттерді алғаш рет Кеңес Одағы ұшырды. 1951 жыл мен 1952 жылдар арасында тоғыз ит жұптарымен ұшырылды. Үш ит екі реттен ұшқан. Иттер парашютпен қайта оралатын герметикпен бекітілген контейнерлергде болды.

11 слайд

Ғарыштағы алғашқы иттер Ғарышқа иттерді алғаш рет Кеңес Одағы ұшырды. 1951 жыл мен 1952 жылдар арасында тоғыз ит жұптарымен ұшырылды. Үш ит екі реттен ұшқан. Иттер парашютпен қайта оралатын герметикпен бекітілген контейнерлергде болды.

12 слайд
 Лайка  Лайка -орбитаға жеткен ең бірінші жануар. Оны 1957 жылдың 3 қарашасында Кеңес Одағы әлемнің екінші жасанды серігі – "Спутник-2"-нің бортында ұшырды. Лайка кабинасына телевизиялық камералар мен айналадағы температура мен қысымды өлшейтін сенсорлар орнатылды. Сенсорлар, сонымен қатар Лайканың қан қысымын , тыныс алу жиілігін және жүрек соғысын өлшеп, микрогравитация әсерін зерттеуге арналды.

12 слайд

 Лайка  Лайка -орбитаға жеткен ең бірінші жануар. Оны 1957 жылдың 3 қарашасында Кеңес Одағы әлемнің екінші жасанды серігі – "Спутник-2"-нің бортында ұшырды. Лайка кабинасына телевизиялық камералар мен айналадағы температура мен қысымды өлшейтін сенсорлар орнатылды. Сенсорлар, сонымен қатар Лайканың қан қысымын , тыныс алу жиілігін және жүрек соғысын өлшеп, микрогравитация әсерін зерттеуге арналды.

13 слайд

$ Сэм және Сэм ханшайым\  Сэм мен Сэм ханшайым 1959 және 1960 жылдар ұшты. Сэм Меркурий бағдарламасы бойынша "Кіші Джо" борты$

14 слайд
 Сэм және Сэм ханшайым\  Сэм мен Сэм ханшайым 1959 және 1960 жылдар ұшты. Сэм Меркурий бағдарламасы бойынша "Кіші Джо" бортында ұшып , 85 км биіктікке жетті. Ал Сэм ханшайым "Кіші Джо 1В" бортында ұшырылды. Оның ұшуы қысқа уақыттық болып, тек 13 км биіктікке ұшты.

14 слайд

 Сэм және Сэм ханшайым\  Сэм мен Сэм ханшайым 1959 және 1960 жылдар ұшты. Сэм Меркурий бағдарламасы бойынша "Кіші Джо" бортында ұшып , 85 км биіктікке жетті. Ал Сэм ханшайым "Кіші Джо 1В" бортында ұшырылды. Оның ұшуы қысқа уақыттық болып, тек 13 км биіктікке ұшты.

15 слайд
 Эйбл және Бэйкер  Эйбл және Бэйкер - ғарыш снаряды бортындағы биокапсулада ұшырылған екі маймыл. Эйбл-американдық макака болса, Бэйкер перулік тиін тәрізді маймыл болды. Эйбл және Бэйкер – ғарышқа ұшуда тірі қалған ең бірінші маймылдар. Эйбл ұшудан төрт күннен соң медициналық операңия барысында өлді, ал Бэйкер Алабамадағы Ханствиллде АҚШ-тың Ғарыш және Зымыран орталығында өмір сүрді. Ол 1984 жылы өлді.

15 слайд

 Эйбл және Бэйкер  Эйбл және Бэйкер - ғарыш снаряды бортындағы биокапсулада ұшырылған екі маймыл. Эйбл-американдық макака болса, Бэйкер перулік тиін тәрізді маймыл болды. Эйбл және Бэйкер – ғарышқа ұшуда тірі қалған ең бірінші маймылдар. Эйбл ұшудан төрт күннен соң медициналық операңия барысында өлді, ал Бэйкер Алабамадағы Ханствиллде АҚШ-тың Ғарыш және Зымыран орталығында өмір сүрді. Ол 1984 жылы өлді.

16 слайд

17 слайд

18 слайд
 Хэм-астрономиялық шимпанзе  Хэм ғарышқа ұшырылған бірінші адам тәрізді маймыл болды. Ол ұшу үшін қысқа тізімге енгізілген 40 шимпанзе ішінен таңдалды. 1961 жылдың 31 қаңтарында ұшырылды. Ұшу 16 минут 39 секундқа созылып, капсула Атлант мұхитына құлады. Хэмді құтқару тобы судан табысты түрде шығарып алды. Хэмнің ұшуы кейін Енос шимпанзе жалғастырды. Енос Жерді сәтті айналып шықты.

18 слайд

 Хэм-астрономиялық шимпанзе  Хэм ғарышқа ұшырылған бірінші адам тәрізді маймыл болды. Ол ұшу үшін қысқа тізімге енгізілген 40 шимпанзе ішінен таңдалды. 1961 жылдың 31 қаңтарында ұшырылды. Ұшу 16 минут 39 секундқа созылып, капсула Атлант мұхитына құлады. Хэмді құтқару тобы судан табысты түрде шығарып алды. Хэмнің ұшуы кейін Енос шимпанзе жалғастырды. Енос Жерді сәтті айналып шықты.

19 слайд

20 слайд

21 слайд

22 слайд

23 слайд

24 слайд

25 слайд

26 слайд
 Тұңғыш ғарышкеріміз «СоюзТМ-13» кемесімен көкке ұшты. Онда ол өзге ғарыш кер лер мен бірге биотехнология, метал лур гия, медицина салалары және Арал аймағы бойынша ғылыми-зерт теу жұмыстарын жүргізді. Зерт теу нәтижесінде Арал үстіндегі тұз ды шаң борамасының пайда болу үдерісі, сол зиянды аэро зол дардың Қазақстан мен Ресей ай мақтарына таралуының ғарыштық сурет тері алынды. Осылайша, Оң ғар байдың ұлы жай саяхатшы емес, қазақтан шыққан тұңғыш әрі зерт теуші ғарышкер екенін күллі әлем алдында дәлелдеді. Ол ға рыш та 7 күн 22 сағат 12 минут бол ды.  Ғарышкер ағамыздың сол кез дер дегі «Қазағым үшін өлуге дайын мын», «Қазағым, сен үшін отқа да, су ға да түсуге дайынмын», «Мен емес, ғарышқа қазақ ұшты» деген сөз дері намысымызды қайрап, жі герімізді жани түсті. Егер шын ды ғы на келсек, Тоқтар ағамыз қазақ тың ғана емес, күллі түркі халық тары ның тұңғыш ғарышкері. 2001 жы лы Түркия Ыстамбұл қаласында оған «Түріктің тұңғыш ғарышкері» атағын берді.

26 слайд

 Тұңғыш ғарышкеріміз «СоюзТМ-13» кемесімен көкке ұшты. Онда ол өзге ғарыш кер лер мен бірге биотехнология, метал лур гия, медицина салалары және Арал аймағы бойынша ғылыми-зерт теу жұмыстарын жүргізді. Зерт теу нәтижесінде Арал үстіндегі тұз ды шаң борамасының пайда болу үдерісі, сол зиянды аэро зол дардың Қазақстан мен Ресей ай мақтарына таралуының ғарыштық сурет тері алынды. Осылайша, Оң ғар байдың ұлы жай саяхатшы емес, қазақтан шыққан тұңғыш әрі зерт теуші ғарышкер екенін күллі әлем алдында дәлелдеді. Ол ға рыш та 7 күн 22 сағат 12 минут бол ды.  Ғарышкер ағамыздың сол кез дер дегі «Қазағым үшін өлуге дайын мын», «Қазағым, сен үшін отқа да, су ға да түсуге дайынмын», «Мен емес, ғарышқа қазақ ұшты» деген сөз дері намысымызды қайрап, жі герімізді жани түсті. Егер шын ды ғы на келсек, Тоқтар ағамыз қазақ тың ғана емес, күллі түркі халық тары ның тұңғыш ғарышкері. 2001 жы лы Түркия Ыстамбұл қаласында оған «Түріктің тұңғыш ғарышкері» атағын берді.

27 слайд
 Екінші ғарышкеріміз Талғат Мұ сабаевқа ғарышқа үш рет ұшу бақыты бұйырыпты. Ол 1994 жылы «Союз ТМ-19» кемесімен ғарышта 126 күн болды. Ал екінші рет «Союз ТМ-27» кемесімен ұшқанда ға рыш та 208 күн болып, ерекше ер лік көрсетті. Қазақ ғарышкері ко рабль бортынан ашық ғарыш кеңістігіне бес рет шығып, 30 сағат 8 минут аспан аясында қалықтады. Осындай көрсеткішімен Гиннестің рекордтар кітабына енгізілген Т.Мұ сабаев 2001 жылы тағы бір мәр те ғарышқа ұшты. Бұл жолы «Союз ТМ-32» кемесімен 8 күн ға рыш та болды. Талғат Амангел діұлы ның жалпы ғарышта болған уақыты 341 күн 9 сағат 48 минут. Сәл кем 1 жыл!

27 слайд

 Екінші ғарышкеріміз Талғат Мұ сабаевқа ғарышқа үш рет ұшу бақыты бұйырыпты. Ол 1994 жылы «Союз ТМ-19» кемесімен ғарышта 126 күн болды. Ал екінші рет «Союз ТМ-27» кемесімен ұшқанда ға рыш та 208 күн болып, ерекше ер лік көрсетті. Қазақ ғарышкері ко рабль бортынан ашық ғарыш кеңістігіне бес рет шығып, 30 сағат 8 минут аспан аясында қалықтады. Осындай көрсеткішімен Гиннестің рекордтар кітабына енгізілген Т.Мұ сабаев 2001 жылы тағы бір мәр те ғарышқа ұшты. Бұл жолы «Союз ТМ-32» кемесімен 8 күн ға рыш та болды. Талғат Амангел діұлы ның жалпы ғарышта болған уақыты 341 күн 9 сағат 48 минут. Сәл кем 1 жыл!

28 слайд

29 слайд
 Қос ғарышкеріміздің жұлдыз ды жолын өткен жылы 2 қыркүйек те Айдын Айымбетов жалғастырды. «Союз ТМА-18М» кемесі 4 қыр күйек те Халықаралық ғарыш стан сасымен түйісті. Ол «Қаз ғарыш тың» ғылыми бағдарламасы бойын ша Арал және Каспий теңіз деріне мониторинг жүргізді. Мик рогравитация барысында мик ро бөл шектердің физикалық ерек ше лік теріне зерттеулер жасады. Атал ған шаралар отандық ғалымдардың тер моядролық энергетика, ме дици на, нанотехнология және та мақ өнеркәсібі салаларындағы зерт теулерінде кәдеге жарайтын бо лады. Ғарыштағы сапарын сәтті қорытындылаған Айдын Айымбе тов он күннен соң жерге оралды.

29 слайд

 Қос ғарышкеріміздің жұлдыз ды жолын өткен жылы 2 қыркүйек те Айдын Айымбетов жалғастырды. «Союз ТМА-18М» кемесі 4 қыр күйек те Халықаралық ғарыш стан сасымен түйісті. Ол «Қаз ғарыш тың» ғылыми бағдарламасы бойын ша Арал және Каспий теңіз деріне мониторинг жүргізді. Мик рогравитация барысында мик ро бөл шектердің физикалық ерек ше лік теріне зерттеулер жасады. Атал ған шаралар отандық ғалымдардың тер моядролық энергетика, ме дици на, нанотехнология және та мақ өнеркәсібі салаларындағы зерт теулерінде кәдеге жарайтын бо лады. Ғарыштағы сапарын сәтті қорытындылаған Айдын Айымбе тов он күннен соң жерге оралды.

30 слайд

31 слайд

32 слайд