Бала психологиясы

1 слайд
ОҚО Сайрам ауданы Көлкент ауыл округі Қосбұлақ ауылы №63 Қ.Сәтбаев атындағы жалпы орта мектебінің педагог- психологы Умаров Камилжан Курбантаевич

1 слайд

2 слайд
Тақырып: Бала психологиясы және сабақ үлгеруіндегі ата-ананың рөлі •Мақсаты: Қазіргі кездегі баланың дамуына, жеке тұлға болып қалыптасуына ата-ана тәрбиесінің әдіс-тәсілдерін жетілдіре отырып, қарым-қатынас орнату.  •Міндеттері: Ата-аналардың мектеппен, мұғаліммен тығыз байланысын арттыру, балаларын білімге, мейірімділікке, ұстамдылыққа тәрбиелеудің жолдарын көрсету. Бала тәрбиелеу саласының аз да болса жоғарылауына ықпал ету.  •Әдістері: пікір алмасу, сұрақ-жауап, ата-аналарға арналған тест. 

2 слайд

3 слайд
Психолог сөзі: Сәлеметсіздер ме, құрметті ата-аналар! Бүгінгі біздің «Бала психологиясы және сабақ үлгеруіндегі ата- ананың рөлі» атты жиналысымызға хош келдіңіздер! Ата-ананың тілегі – баласының жақсы адам болуы, еңбексүйгіштігі, оқу мен еңбектегі табыстары.  Баланы жастан бақпасаң,  Жамандықтан қақпасаң,  Қадірден жұрдай қасқа боп,  Кешкенің өмір босқа тек. – дегендей, баланың ыстық суығына күймейтін, жақсылығына сүйінбейтін ата-ана жоқ шығар. Бүгінгі ұл ертеңгі әке, ол әкеге қарап өседі. Бүгінгі қыз ертеңгі ана, ол шешеге қарап өсіп, бой түзейді. Балаға білім, тәрбие беруде басты тұлға ұстаз болса оны жалғастырушы, демеуші – ата-ана.

3 слайд

4 слайд
Отбасында басты мәселелердің бірі - баланың тіршілік іс- әрекетін дұрыс ұйымдастыру. Ол үшін баланың күн тәртібі, жеке басына қойылған талаптар, міндеттер, үй еңбегіне араласуы, білімі, қызығушылықтары, бос уақытын дұрыс ұйымдастыруына көмектесіп ықпалын тигізу. Мынау жасампаз ғасырда, жаһандану дәуірінде мектеп партасында отырған баланың жан-жақты тәрбие алуына ең бірінші ықпал ететін ұстаз болса, оның сүйеушісі - ата-ана. Сондықтан ата-ана өз баласының білім алуына барынша жағдай жасауы тиіс. Бала тәуліктің 1/4% бөлігінде, яғни, 6 сағат мектепте болса, 18 сағат өз отбасында тәрбие алады. Халқымызда «Әкеге қарап ұл өсер, шешеге қарап қыз өсер» деген нақыл сөз тегін айтылмаған. Ата-ана өзінің мінезі, дағдысы, сөзі, іс-әрекеті арқылы баласына үлгі көрсетеді. Бала тәрбиесі - өте күрделі үрдіс. Оның күрделілігі бесіктен бастау алып, үнемі уақытпен, бала көңіл-күйімен және қабілетімен икемділігімен қадағалау қажеттіліктерімен айқындалады.

4 слайд

5 слайд
Тәрбие баланың сәби кезінен бастап кәрілік кезеңіне дейін бірнеше кезендерді қамтып өтеді екен: 1. Нәресте ана құрсағынан шыққан сәбилік кезеңі; 2. Бүлдіршін балалық кезеңі; 3. Қоршаған ортамен танысу; 4. Бала-бақша, мектеп, тағы сол сияқты оқу орындары; 5. Жұмыс орны; 6. Кәрілік кезең. Бұл кезеңдер өзіне сай ерекшеліктерімен адам өмірінің сатылары болып табылады.

5 слайд

6 слайд
Халқымыз «Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілерсің» деп айтады. Бала әрқашанда ата-анадан мейірімділікті, сүйіспеншілікті, жүрек жылуын қажет етіп, ата-ананы өмірдің тірегі санайды. Эпик те «Күллі ғажаптың ішінде ең тамашасы - жақсы тәрбиеленген адам», - деп пайымдайды. Ата-ана отбасындағы жетекші тұлға, бала тәрбиесінің қамқоршысы, өнегесі. Ата-ананың тіршілігінде көрген қызығы, жақсылығының ең бағалысы ол - перзенті. Отбасы - адам ғұмырының тірегі ғана емес, қоғамның да басты негізі. Адамның жеке басының алғашқы қалыптасуы отбасынан басталады. Оның ер жетіп өсуі, бойындағы алғашқы адамгершілік белгілері отбасында қалыптасады, сондықтан да туған үйдің жылуы - оның көкірегінде көп жылдар бойы сақталып, мәңгі есінде болады. Отбасы - бала тәрбиесінің ең алғашқы ұжымы. Баланың тәрбиелі болып есуіне ынтымақты отбасының тигізетін әсері мол

6 слайд

7 слайд
Ата-ана өзінің міндеті мен жауапкершілігін жақсы білуі тиіс. 1.Мәдениетті адам тәрбиелеуге және өз баласын таза өмір сүруге бейімдеуге міндетті; 2.Білім алуына көмектесуге міндетті; 3.Жүйелі білім алуына жағдай жасауға міндетті; 4.Үнемі ата-аналар жиналысына қатысуға, мұғаліммен кездесуге, баласының мектептегі өмірімен танысуға міндетті; 5.Баланың өміріне, денсаулығына зиян келетін темекі, арақ, т.б. улы заттарды қолданбауға, олардың балаға зиянды еке- нін түсіндіруге міндетті; 6.«Баланы жетіге келгенше тыйма, жетіден он төртке келгенше білім беріп қина, он төрттен кейін үлкен азамат деп сыйла» деген қағиданы берік сақтауға міндетті.

7 слайд

8 слайд
Ата-ананың жауапкершілігі: 1.Балаға арамза әрекет жасағаны үшін жауапты; 2.Мұғалімге, мектептің педагогикалық ұжымына балағаттау және әдепсіз қарым-қатынас жасағаны үшін жауапты; 3.Бала тәрбиесі үшін қабылданған барлық қаулылардың орындалмағанына жауапты; 4.Баланың адамгершілік тәрбие алу үшін, өз жанұясында бірлік пен татулықты ұстануға жауапты; 5.Мектептен кейінгі баланың білім мен тәрбие алуына бақылау жасауына жауапты; 6.Кәмелеттік жасқа жеткенге дейінге баланың салауатты өмір салтына сай тәрбие алуына жауапты.

8 слайд

9 слайд
Ата-аналар сұрақ. Баға дегеніміз не? (Баға оқушы үлгерімінің көрсеткіші) Қандай бағаны жақсы, қандай бағаны жаман деп айтамыз? (5,2) Бала “5” алғанда ата-ана не істейді, бала не істейді? Ата-ана Бала Қуанады Қуанады Мақтанады Мақтанады Риза болады Көңіл-күйі көтеріледі

9 слайд

10 слайд
Бала “2” алғанда ата-ана не істейді, бала не істейді? Ата-ана Бала ренжиді қорқады ұрсады жылайды күйінеді көңіл-күйі түседі

10 слайд

11 слайд
Құрметті ата-аналар! Психологияда “талаптану деңгейі” термині бар. Ол бір оқушыда жоғары, біреуінде төмен болады. Сондықтан, талаптану деңгейі жоғары оқушы “2” алса, ол осы бағасын жоюға тырысып, намыстанып келесі сабаққа дайындалып келеді.Талаптану деңгейі төмен оқушы жаман баға алса, ол өзін басқалардан төмен санайды. “Мен бәрі бір ол екіні жоя алмаймын” деген ойда қалады.Баланың осы кемшілігін жою үшін не істеу керек? Ол үшін мына сұрақтарға жауап беріп көрейік:

11 слайд

12 слайд
Сіздің балаңыз “2” алып келсе, сіз не істейсіз? неге оқимайсың ақылсыз ұятқа қалдырасың Ата-ана енді еш жерге бармайсың қолыңнан еш нәрсе келмейді

12 слайд

13 слайд
Енді педагог-психолог Н.Водовазованың мынандай әңгімесін тыңдап көрейік: -Үлгермеуші оқушы қызды мұғалім қосымша сабаққа шақырады.Қыз есептің бәрін шығарады.”Жарайсың, ақылдысың”-деп,мұғалім оны мақтайды. “Жоқ өтірік, мен ақылды емеспін”-деп бала жилап жібереді.Таң қалған мұғалім: “Сен неге олай айтасың?”-деп сұрайды. “Маған мамам сен ақылсызсың деп ұрсады”-деп жауап береді қыз.Әріне, бұл оқушының талаптану деңгейі төмен.Мұғалімнің мақтағанына сенбейді.Ата-анамен мұғалімнің жұмысы, міндеті бірдей, сондықтанда баланың алдындағы жауапкершілігіміз де бірдей. Ал енді, сіздер ата-аналар өздеріңіздің міндеттерінңізді білесіздер. Ал осы міндеттеріңізді орындайсыздар ма:

13 слайд

14 слайд
1 кестедегі мінез құлқымызды түзетіп көрейік.Ол үшін: Мақтау керек Көмектесу керек Сену керек Ата-анамен байланыста болу керек Сенбейміз Бірақ Мұғаліммен байланыста болу керек Мақтамаймыз Ерінеміз

14 слайд

15 слайд
Құрметті ата-аналар!Өзіміз көріп отырғандай,біздер осы “Бірақты” жойсақ, бала екісін де жояды, талаптану деңгейі де көтеріледі.

15 слайд

16 слайд
Ата-ана баласына: Сену керек; Мақтау керек; Үнемі көмектесу керек; Мұғаліммен тығыз байланыста болу керек;

16 слайд

17 слайд
Сауалнама: "Сіз қандай ата - анасыз?" 1. Кез келген ісіңізді тастай салып баламен айналыса аласыз ба? 2. Балалардың жасына қарамай, онымен ақылдаса аласыз ба? 3. Балаңызбен қарым - қатынас барысында жасаған қателеріңізді мойындайсыз ба? 4. Өзіңіздің қателігіңіз үшін балаңыздан кешірім сұрайсыз ба? 5. Балаңыз жасаған іс ашуландырған кезде өзіңізді ұстап, ашуды жеңе аласыз ба? 6. Балаңыздың орнына өзіңізді қоя аласыз ба? 7. Бір сәтте сізге мейірімді адам деп сенуге бола ма? 8. Өзіңіздің басыңыздан өткен балалық шағыңыздан ескерілетін жағдай айтасыз ба? 9. Балаңыздың жүрегін жарақаттайтын сөздерді, сөйлем тіркестерін атамауға тырысасыз ба? 10. Балаңызға уәде беріп, жақсы мінез - құлқын ескере отырып уәдеңізді орындайсыз ба? 11. Балаға қалаған ісін жасауға, өзін ұстауға кедергі жасамай бір күн еркіндік, бересіз бе? 12. Басқа бала сіздің балаңызға дөрекілік көрсетсе, себепсіз ренжітсе, көңіл аудармайысыз ба? 13. Балаңыздың көз жасы, дөрекі еркелеуі екенін білесіз, соған қарсы тұра аласыз ба? Жауабы: 1. Әрқашан жасаймын, келісемін – 3 балл 2. Кейде ғана келісемін – 2 балл 3. Келіспеймін - 1 балл Сауалнаманы бағалау өлшемдері:

17 слайд

18 слайд
0 - 16. Бала тәрбиесі – сіз үшін үлкен проблема. Бала тұлғасын дұрыс қалыптастыру үшін педагог немесе психолог мамандардың көмегіне сүйеніңіз. 16 - 30. Балаға қамқорлық жасау – бірінші кезектегі маңызды іс. Сіздің бойыңызға тәрбиешілік қабілет бар, бірақ тәжірибеде әрқашан бір қалыпты бір бағыттағы мақсатпен әрекет етесіз. Кейде қатал, кейде мүлдем жұмсақсыз. Сізге жауапкершілікпен ойлану керек. 30 - 39. Бала сіздің өміріңіз үшін ең құнды болғаны. Сіз балаңызды тек түсініп қана қоймай, әрі ойын тануға, сыйлы көзбен қарауға тырысасыз.

18 слайд

19 слайд
Қорытынды. Ата - анаға көз қуаныш, Алдына алған еркесі, Көңіліне көп жұбаныш. Гүлденіп ой - өлкесі,- деп Абай атамыз ата - ананың қуанышы, гүлденген үміт, арманы тек перзент сүю, оны тәрбиелеу екендігін айтқысы келген екен. Ендеше, ата - аналар, қолымыздағы алтынымызды жақсылап тәрбиелейік және біз оларға үлгі болар бейне екенімізді ұмытпайық. Адам да өмір сияқты, күлмесе жайнап өспейді дейді. Сондықтан да мына жайттарды есімізге ұстайық: «Отбасында берілген тәрбие жігеріңді құм қылып, жерге қаратпасын десең балаға кішкентайынан түзу тәрбие бер»,- деп ата - бабамыз айтқандай, бала тәрбиесіне уақытыңда көңіл бөліп, еліміздің инабатты, адамгершілігі мол, білімді, саналы ұрпағын тәрбиелейік. Егер ата - ана мен балабақша өзара тығыз байланыста болса, балаларға бірдей талап қойып отырса, тәуелсіз еліміздің ұл - қыздары жан - жақты дамыған азамат болып шығары сөзсіз.

19 слайд

20 слайд
Тыңдағандарыңыз үшін рахмет!!!

20 слайд