БҚО КАЗТАЛОВ АУДАНЫ Ғылыми жұмыс ҚОШАНКӨЛ АУЫЛЫ МАҢЫНДАҒЫ ТОПЫРАҚ ЖАМЫЛҒЫСЫ ЖАҒДАЙЫН БИОИНДИКАЦИЯЛАУ

1 слайд
Г.Бегалиев атындағы ОЖББМ    Ғылыми жұмыс Тақырыбы: БҚО КАЗТАЛОВ АУДАНЫ ҚОШАНКӨЛ АУЫЛЫ МАҢЫНДАҒЫ ТОПЫРАҚ ЖАМЫЛҒЫСЫ ЖАҒДАЙЫН БИОИНДИКАЦИЯЛАУ Орындаған: Биология пәнінің мұғалімі: Нигметуллин Т.С

2 слайд
Диплoмдық жұмыcтың мaқcaты: БҚО Казталов ауданы Қараоба ауылы маңы топырақ жамылғысы жағдайын анықтау. Диплoмдық жұмыcтың мiндeттерi: 1. Қараоба ауылы топырақ жамылғысына жалпы сипаттама беріп, далалық сараман барысында топырақ үлгілерін алуға қолайлы нүктелерді белгілеу. 2. Қараоба ауылының топырақ жамылғысына морфологиялық талдау жасау, генетикалық горизонттарынан топырақ үлгілерін алу. 3. Лабораториялық жағдайда топырақтың су сығымына анализ жасау. 4. Зерттеу аймағында 3 нүктеден алынған топырақты кресс-салат өсімдігінің тұқымдарын өсіру арқылы биоиндикациялау. 5. Қараоба ауыл маңы топырақтарының экологиялық жағдайын жақсарту үшін шаралар ұсыну.

3 слайд
Казталов ауданы Қошанкөл ауылының географиялық орналасуы

4 слайд
Зерттеу аймағы

5 слайд
Топырақ үлгілерін алу № 1 нүкте № 2 нүкте № 3 нүкте

6 слайд
Топырақ жамылғысының химиялық құрамын анықтау әдістері Химиялық талдауға алынған топырақ үлгілерінің химиялық құрамы мемлекеттік стандарт бойынша анықталды: • МемСТ 26213-91 - қарашірікті анықтау • МемСТ 26424-85 - рН анықтау • МемСТ 26428-85 - кальций мен магний анықтау • МемСТ 26426-85 - сульфат мөлшерін анықтау • МемСТ 26425-85 - хлорид ионын анықтау • МемСТ 26424-85 - карбонат және бикарбонат иондарын

7 слайд
Топырақ үлгілеріне талдау өткізу

8 слайд
ҚОШАНКӨЛ АУЫЛЫ МАҢЫНЫҢ ТОПЫРАҚ ЖАМЫЛҒЫСЫНЫҢ ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРАМЫН АНЫҚТАУ ӘДІСТЕРІ

9 слайд
Қуаттылық қабаты,см CL - SO 4 2- Ca 2+ Mg 2+ Тюрин бойынша гумус % рН биокарбонат Na А 0 – 27 0,4 0,2 0,1 0,55 1,15 8,2 1 23 В 27 – 50 0,35 5 1 0,85 7,8 0,7 0,14 ВС 50 – 99 0,4 2,7 1,2 1,35 8,2 0,7 0,31Зерттеу нәтижелері бойынша мал жайылымдық жердің ашық қара-қоңыр топырақтың химиялық көрсеткіші (ммоль/100г)

10 слайд
А В ВС 7.4 7.6 7.8 8 8.2 8.4 8.6 жайылымдық жер далалық жер ауыл маңыАшық қара-қоңыр топырақтың құрамындағы рН мөлшері

11 слайд
Қуаттылық қабаты,см С L - SO 4 2- Ca 2+ Mg 2+ Тюрин бойынша гумус % рН бикарбонат Na А 0 – 26 1,5 0,2 0,35 0,25 1,9 7,8 0,85 0,37 В 26 – 60 3,3 0,8 1,2 0,35 8,3 0,65 2,36 ВС 60 – 89 4,75 8,9 2,3 0,25 8,0 055 2,85Зерттеу нәтижелері бойынша далалық жердің ашық қара-қоңыр топырақтың химиялық көрсеткіші (ммоль/100г).

12 слайд
А В ВС 0 0.5 1 1.5 2 2.5 Мал жайылымдық жер далалық жер ауыл маңыАшық қара-қоңыр топырақтың құрамындағы Ca + мөлшері

13 слайд
Қуаттылық қабаты,см CL - SO 4 2- Ca 2+ Mg 2+ Тюрин бойынша гумус % pH бикарбонат Na А 0 – 47 0,37 0,1 0,2 0,7 2,54 8 0,75 70,6 В 47 – 92 0,32 0,15 0,15 0,35 8,6 0,8 5,68 ВС92– 103 0,3 0,15 0,15 0,3 8,2 0,95 22,9Зерттеу нәтижелері бойынша ауыл маңының ашық қара-қоңыр топырақтың химиялық көрсеткіші (ммоль/100г ).

14 слайд
А В ВС 0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 Мал жайылым жер Далалық жер Ауыл маңыТопырақтың құрамындағы Mg 2+ мөлшері

15 слайд
Кресс-салат тұқымдарының өну қарқындылығы анықтау Биондикациялық зерттеулер кресс-салат өсімдігі арқылы өткізілді. Белгіленген нүктелерден алынған топырақ үлгілері белгілі мөлшерде Петри табақшасына салынып ,оған кресс салат өсімдігінің тұқымдары себілді . Әрбір Петри табақшасына 30 тұқым салынып, алдымен өнуі анықталды. Сонымен қатар кресс өскіндерінің ұзындығы, реңі, жағдайы анықталды.

16 слайд
№ Тұқым саны (егілген) Тұқым саны (өнген) Өнуі, % 1 100 98 98 2 100 92 92 3 100 94 94 Орта мәні 95Кресс-салат тұқымдарының өнуі

17 слайд
Кресс-салат тұқымдарының өну қарқындылығы орта есеппен алғанда 95% құрады

18 слайд
Кресс-салат тұқымдарының әр түрлі топыраққа егілуі

19 слайд
Нүктелер Тұқым саны (егілген) Тұқым саны (өнген) Өнуі, % 1 30 15 50 2 30 21 70 3 30 24 80 4 - бақылау 30 27 90Кресс-салат тұқымдарының өнуі

20 слайд
Кресс-салат өскіндерінің өсуі  

21 слайд
1 Өсімдіктердің ұзындығы (орта көрсеткіш,см) Өсімдіктердің реңі Өсімдіктердің жағдайы 1 7 см Әлсіз жасыл түсті Өскіндер жіңішке ( әлсіз ) дамыған 2 8 см Орташа қаныққан жасыл түсті Өскіндер орташа дамыған 3 11 см Қаныққан жасыл түсті Өскіндер жақсы дамыған 4-бақылау 13 см Толық қаныққан жасыл түсті Өскіндер өте жақсы дамыған Кресс-салат өскіндерінің жағдайы

22 слайд
ҚОРЫТЫНДЫ 1. Казталовка ауданы Қошанкөл ауылы маңының топырақ жамылғысының химиялық құрамдары анықталды. А,В,ВС топырақ қабаттарынан топырақ үлгілері алынды.Алынған үлгілерге жалпы сипаттама берілді. Казталовка ауданы Қошанкөл ауылының топырақ жамылғысы қазіргі кезде антропогендік факторлардың әсерінен (техногенді, ауыл-шаруашылық) түрлі өзгерістерге ұшырап отыр. Кресс-салат өсімдігінің өсуін бақылау барысында, далалық жерден алынған, 3 нүкте топырағында өскен өскіндері жақсы дамыған, реңі қаныққан жасыл түсті екендігі анықталынды. Мал жайылымы жерден алынған, 1 нүкте топырағында өскен өскіндері әлсіз дамыған, реңі қанықпаған әлсіз жасыл түсті екендігі анықталынды. Зерттеу нәтижелері бойынша зерттеуге алынған мал жайылымдық жердің топырағы құрамында, басқа екі үлгімен салыстырғанда хлорид, кальций иондары элементтерінің мөлшері төмен, жерді қазу кезінде топырақ тығыздалған, қатты екендігі байқалады. 2. Казталовка ауданы Қошанкөл ауылының 3 нүктеден алынған топырақтың қарашіріктің жоғары мөлшері далалық жердің топырағында тіркелген (2,54%), ал төмеңгі мөлшері мал жайылымдық жерден алынған топырақта (1,1%) 3. Қорытындылай келе зерттелген мал жайылымдық, ауыл маңы, далалық жерлердің топырақ жамылғысына антропогендік әсердің айырмашылықтарын айқын байқауға болады. Мұнда антропогендік әсер төмен деп далалық жер топырағын айтуға болады. Ал антропогендік әсер жоғары, мал жайылымдық жер топырағы деп тұжырымдаймыз.

23 слайд
Ұсыныстар • - Топырақтың құнарлылығын сақтап қалу үшін, мал жайылымдық жерді ауыстырып, жерді демалту; • - Топырақ құрамындағы ауыр металдар, қалдықтардың қауыптілік деңгейін анықтау. • - Ағаштарды көптеп отырғызу. • - Халықты экологиялық біліммен сауаттандыру. • - Топырақ жамылғысын тиімді пайдалану.

24 слайд
Назарларыңызға рахмет!