Дамушы елдердегі ғаламдық проблемалар

1 слайд
Ғаламдық мәселелерДамушы елдердегі ғаламдық проблемалар Дамушы елдердегі ғаламдық мәселелердің себептері мен салдарларын анықтап, топтастырумен танысу Осы мәселелердің аумақтық көріністерін анықтауды үйрену 01 02

2 слайд
Ғаламдық мәселелерДемографиялық мәселе Демографиялық даму ұғымына жатады: халық санының артуы, урбандалу, босқындар мәселесі, ұлттар арасындағы қарым-қатынас Қазір Жер шарында 7,6 млрд-тан астам халық тұрады, оның екі еселенуіне 49 жыл қажет. Бұл құбылыс алғаш 1500 ж. байқалды. Екінші рет 300 ж. соң (1800 ж.), 3-ші рет 100 ж. соң (1900 ж.), 4-ші рет 85 ж. соң (1985 ж.) қайталанған. Дамушы елдерде одан да аз уақыт қажет, мысалы, Африка халқы 29 ж. соң, Латын Америкасы 39ж. соң, Оман халқы 18ж., Чад 20 ж. екі еселенсе, Еуропа үшін бұл үдеріске 500ж. қажет, Испанияға 6931 ж. қажет. Дамыған және дамушы елдер халқының арасалмағы ХХғ. 50 жылдары 1:2 болса, 1985 ж. 1:3, 2018 ж. 1:5 болды01 02 БҰҰ деректері бойынша дүниежүзіндегі дамыған 20 елде халықтың табиғи өсуін қолдайтын саясат жүргізсе, дамушы 85 елде халық санын тежеу бойынша саясат жүргізеді.03

3 слайд
Дүниежүзінің туу деңгейі

4 слайд
Ғаламдық мәселелер Азық-түлік мәселесі Азық-түлік өнімдерін экспортқа шығаратын елдер (АҚШ, Канада, Аустралия, ЕО құрамындағы кей елдер, Финляндия, Венгрия) Азық-түлік жетіспейтін, бірақ оны сырттан сатып алу қабілеті бар елдер (Жапония)01 02 Азық-түлік өндірісі жергілікті сұранысты әрең қамтамасыз ететінелдер (Қытай, Үндістан, Оңтүстік Америка елдері)03Ғалымдар дүниежүзі елдерін азық-түлікпен қамтамасыз етілу деңгейі бойынша келесідей топтарға жіктейді Азық-түлік жетіспейтін, бірақ өзін-өзі қамтамасыз ету үшін су және жер ресурстарын қарқынды игеріп жатқан елдер (Египет, Индонезия, Пәкістан, Филиппин) Жан басына шаққанда азық-түлікпен қамтамасыз етілуі төмен елдер (Африканың Сахарадан оңтүстікке қарай орналасқан елдері)04 05 Халық санының артуы аумақтың ресурстық мүмкіндігінен жоғары болу себепті азық-түлік дағдарысы басталған елдер (Гаити, Непал, Сальвадор06

5 слайд

6 слайд

7 слайд
Ғаламдық мәселелерҒаламдық азық-түлік мәселесінің ауқымы ФАО мәліметтері бойынша адамға тәулігіне 2400 кКал энергия қажет. 1000 кКал-дан төмен адам денсаулығына зиян келтіреді. Жер шарында 1 млрд-тан астам адам азық-түлік жетіспеуінен зардап шегуде. Аштықтан жыл сайын 13-18 млн адам көз жұмса, оның ¾ балалар.01 02 Дамыған елдерде тағамды шамадан тыс пайдалану мен одан туындайтын аурулармен күрес жасайды. Дамушы елдер тағамның сапалық құрамына көңіл аударады03Азық-түлік мәселесін айқындауда негізге алынатын көрсеткіштің бірі – адам қалыпты өмір сүру үшін қажет энергия мөлшері Дамушы елдерде тағам сапасы мен жетіспеушілігі тән, мешеу елдерде аштық жиі байқалады. Фао деректері бойынша дамушы елдерде 20%-дан астам халық жартылай аш жүреді Дамыған елдерде тәулігіне орташа 3500 кКал пайдаланса, дамушы елдерде 2200 кКал шамасында. Мысалы, дамыған елдерде тамаққа жануар тектес тағам пайдаланса, дамушы елдерде өсімдіктектес тағам пайдаланады.04 05

8 слайд
Ғаламдық мәселелерҒаламдық азық-түлік мәселесінің ауқымы Дамушы Үндістан, Бангладеш сияқты елдерде белоктың 2% ғана ет есебінен болады Дамушы елдерде тағамның белгілі бір түрін жиі пайдалану байқалады. Гватемала энергияның 70% жүгеріден алса, Батыс Явада күріштің үлесі 90%, Того, Кот-д*Ивуар ямс пен маниок көп қолданады 06 07 Дамыған елдерде тағамды шамадан тыс пайдалану мен одан туындайтын аурулармен күрес жасайды. Дамушы елдер тағамның сапалық құрамына көңіл аударады08

9 слайд
Ғаламдық мәселелерАштық географиясы Әлеуметтік географияда «аштық белдеуі» деген ұғым бар. Ол экватордың екі жағына созылып, тропиктік Африка, Орталық Америка, Оңтүстік және Оңтүстік- Шығыс Азия (жалпы дүние жүзінің 40-қа жуық мемлекеті) аумақтарын қамтиды. Ең қиын жағдай Чад, Сомали, Уганда, Мозамбик, Эфиопия, Мали және Гаити сияқты елдерде байқалады. Мұнда аштық пен дұрыс тамақтанбағандар саны 40 пайыздан асады. Қазіргі уақытта азық-түлік мәселесі Йемен, Сирия, Зимбабве, Эритрея, сондай-ақ Украинаның шығысында айтарлықтай өткір.01 02 Сандық көрсеткіштермен қатар адамның тамақтануының сапалық көрсеткіштерін де ескеру қажет. Өйткені, дұрыс емес немесе жеткіліксіз тамақтану өнімділікті төмендетіп қана қоймайды, сонымен қатар бірқатар қауіпті аурулардың дамуын тудырады.Сонымен, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДСҰ) бағалауы бойынша, планетамыздың тұрғындарының шамамен 40% -ы белгілі бір витаминдер мен минералдардың жетіспеушілігін үнемі сезінеді.03

10 слайд

11 слайд
Ғаламдық мәселелерАзық-түлік мәселесіне әсер ететін факторлар Физико-географиялық жағдай және орналасу Көлік және байланыс құралдарының дамуы01 02 Әлемдегі саяси жағдай 03 Дүниежүзілік экономика мен сауда қатынастары04

12 слайд
Ғаламдық мәселелерАзық-түлік мәселесін шешу Жалпы жер қорындағы ауылшаруашылығына жарамды жерлер үлесін анықтау Голандтық ғалымдардың есебі бойынша құрлықтың 27,4%-ы яғни 3714 млн га егістік жер, жан басына 0,25 га-дан келеді.01 02 Қазір ауылшаруашылығының өнімділігін арттыруға көңіл аударылады03 Төменгі ендіктерде тез пісіп- жетілетін дақылдар өсіру, құрғақ кезеңде суару жүйесін қосу04

13 слайд
1. Қазіргі кезде АЭС салынып жатқан елдер: А. 32 В. 28 С. 45 Д. 25 Е. 19 2. Қазіргі уақытта өндірілетін электр энергиясының АЭС-ке тиесілі үлесі: А. 9% В. 15 % С. 20 % Д. 11 % Е. 18 % 3. Электр энергиясының 72 %-ын АЭС-тен алатын мемлекет А. АҚШ В. Франция С. Жапония Д. Ресей Е. Қытай 4. «Жер шары халқының өсуі геометриялық пргрессия бойынша, азық-түлік өндірісінің артуы арифметикалық прогрессия арқылы жүреді» деп тұжырымдаған А. В.П. Максаковский В. Т. Мальтус С. А. Сен Д. С. Хантингтон Е. Н.С. Мироненко 5. БҰҰ деректеріне қарағанда дүниежүзіндегі халықтың табиғи өсуін арттыруды қолдайтын саясат жүргізетін мемлекеттер А. 15 В. 18 С. 20 Д. 25 Е. 30 6. БҰҰ деректеріне қарағанда дүниежүзіндегі халық санын тежеуге бағытталған саясат жүргізетін мемлекеттер2 А. 96 В. 102 С. 85 Д. 91 Е. 78 7. ФАО деректері бойынша жыл сайын аштықтан көз жұматын адам саны А. 13-18 млн В. 10-12 млн С. 19-21 млн Д. 25-26 млн Е. 8-9 млн 8. Жыл сайын аштықтан көз жұматын адамдардың балаларға тиесілі үлесі: А. 1/4 В. 2/3 С. 1/3 Д. 2/4 Е. 3/4 9. ФАО деректері бойынша дамушы елдер халқының аштық жағдайында өмір сүретіндері А. 15 % В. 30 % С. 45 % Д. 50 % Е. 20 % 1.А 2.Д 3.В 4.В 5.С 6.С 7.А 8.Е 9.Е

14 слайд
Үйге тапсырма § 76, 237 бет, әңгімелеу